Yakup Karasoy tarafından yayıma hazırlanan Tutmacı’nın Tabiatnâme adlı eseri Türk Dil Kurumunun 1273. yayını olarak edebiyat araştırmacılarının hizmetine sunuldu.
Tabiatnâme, yiyecek ve içeceklerin niteliklerinin açıklandığı ve uygulamaya dönük bilgilerin verildiği bir tıp kitabıdır. Aydınoğlu Umur Bey’e sunulan eser 372 beyittir.
XIV. yüzyılda Farsçadan Türkçeye çevrilen Tabiatnâme, bugünün şifalı bitkiler ve sağlıklı hayat rehberi türündeki kitaplarına benzer bilgileri içeren bir kitaptır. Yiyecek ve içeceklerin tıp konusuna dâhil edilmesi, yenen her şeyin vücutta kan, safra, balgam ve sevdadan oluşan “ahlat-ı erbaa”ya dönüştüğü düşüncesi sonucudur. Bu dört sıvının vücut içerisindeki oranlarının kişinin mizacını belirlediğinin bilindiği ve mikrop kavramının henüz bilinmediği dönemlerde, bu dört sıvıdan herhangi birisinin bünyede ağır basmasının çeşitli hastalıklara yol açtığı düşünülüyordu. Bu açıdan bakıldığında yiyecekler konusunda alınacak önlemler ve dikkat edilmesi gereken hususlar koruyucu hekimliğin sahasına girdiğinden Tabiatnâme koruyucu hekimliğe ait bir tıp kitabı olarak da değerlendirilebilir.
Tutmacı, eserde her yiyeceği bir başlık altında ele almış ve o yiyeceğin belirgin özelliğini belirterek yararları ve zararlarını açıkladıktan sonra bu zararın nasıl giderileceğini de söylemiştir. Eserde; ekmek çeşitleri, sular, etler, süt ve süt ürünleri, zeytin, turşular ile sirkeli yiyecek ve içecekler, mayalı içecekler, meyve suları, kokular ve baharat, tatlılar, kuru ve taze yemişler, sebzeler ve meyveler başlıklar altında incelenmiştir. Yiyecek ve içeceklerin yanında yay çekme, hamam gitme, uyuma; kaval, ut, org, kanun çalmanın yarar ve zararlarına da değinilmiştir. Tabiatnâme’de her bir başlık 2-6 beyitte ele alınıyor.
