Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Bakanlığın hazırladığı ’Sıra Dışı Okurlar’ belgeselinin yayınlanmasına ilişkin, “4 tane çok güzel belgesel var. Eminim bütün Türkiye’nin merakla izleyeceği, duygulanarak izleyeceği 4 tane çok güzel örnek var burada. Şimdi TRT’ye ve bütün özel kanallara rica ediyorum, şunları Allah rızası için siz de gösterin. Arkadaşlarımız bu belgesellerin kopyalarını, özellikle sabahları kadın kuşağında yayın yapan bütün yapımcılara ve sunuculara gönderecekler” dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Millî Kütüphane Başkanlığı’nda düzenlenen 53. Kütüphane Haftası Açılış Törenine katıldı. Programın başında Ankara Devlet Konservatuvarı sanatçıları mini bir konser dinletisi sundu. Ardından Bakanlık tarafından hazırlanan ‘Sıra Dışı Okurlar’ isimli belgeselin gösterimi yapıldı. Bakan Avcı törende yaptığı konuşmada, “Bakanlığımıza bağlı 51’i çocuk ve 6’sı edebiyat müze kütüphanesi olmak üzere toplam bin 139 kütüphane ve 47 gezici kütüphane bulunmaktadır. 2017 yılında da 27 yeni kütüphane binası yapım işini programa aldık. 6 edebiyat müze kütüphanesi 2011-2013 yılları arasında Bakanlığımızca hizmete açıldı. Trabzon, İzmir ve İstanbul Büyükada’da da diğerlerini açmak için çalışmalarımız son aşamaya geldi. Şehirlerin uzak semtlerinde, kasaba ve köylerinde yaşayıp, uzaklık sebebiyle yerleşik halk kütüphanelerinden yararlanamayanlara veya hasta, engelli, eve bağımlı gruplarla, hapishane, hastane, huzurevleri, yetiştirme yurtlarındaki kısıtlı gruplardaki 47 gezici kütüphaneyle hizmet götürüyoruz” diye konuştu.
“Kütüphanelerimize kayıtlı üye sayısı 2016 yılı sonu itibariyle 1 milyon 695 bin 564"
Avcı konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Kütüphanelerimize kayıtlı üye sayısı 2016 yılı sonu itibariyle 1 milyon 695 bin 564. Kullanıcı sayımız 23 milyon 193 bin 319. Kitap sayısı 18 milyon 826 bin 296. Ödünç verilen materyal sayısı 8 milyon 909 bin 38. 2016 yılında 286 çeşit süreli yayına abonelik gerçekleştirmişiz. Yayın Seçme Kurulu kararıyla kütüphanelerimize 638 yayınevinden 5 bin 421 çeşit, 1 milyon 220 bin 889 adet kitap alımı gerçekleştirilmiştir. 2016 yılında internet erişim merkezlerinde kullanılmak üzere 529 bilgisayar daha temin edilerek, mevcut internet erişim merkezlerinde bulunan bilgisayarlar yenilenmiştir. Böylece açılan yeni 45 merkezle birlikte 434 kütüphanemizde toplam 4 bin 500 adet bilgisayarla üyelerimize ücretsiz internet erişim hizmeti veriyoruz. Bakanlığımıza bağlı kütüphanelere kazandırılan materyalin bibliyografik künyelerin oluşturulmasıyla maksadıyla Adnan Ötüken Ankara İl Halk Kütüphanesi’nde kataloglama merkezi oluşturulmuştur. 2014 yılı itibariyle kütüphanelerimizde açık kaynak kodlu Kütüphane Otomasyon Sisteminin (KOHA) kullanılmasına başlanmıştı. Program kullanıcı okuyucu ve kütüphaneci olmak üzere 2 arayüze sahip olup, materyal kaydı, tarama, üyelik ve ödünç verme gibi pek çok kütüphane hizmetlerinin etkili bir biçimde sunulmasını sağlıyor.”
Türkiye’de son 10 yıl içinde okuma kültürünün geliştirilmesine yönelik çok önemli çalışmaların gerçekleştirildiğini bildiren Bakan Avcı, “Bu doğrultuda Milli Eğitim Bakanlığımız yayıncılık alanında yer alan özel sektör temsilcileri ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla artan işbirliğimiz ve eşgüdümlü çalışmalarımız devam ediyor. Kitap okuma oranlarımızda ve yayıncılık sektörünün istatistiklerinde son derece olumlu artış gözlemlenmektedir. Okuma kültürünün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla MEB’in yayın politikası, son dönemde sayıları artan zenginleştirilmiş okul kütüphanesi çalışmaları, okul ve öğrencilerin yazarlarımız ve kitaplarla daha çok proje kapsamında buluşturulması son derece etkili olmuştur. 2008 Frankfurt Kitap Fuarı, 2009 Cenevre Kitap Fuarı,2010 Kitap Doha Kitap Fuarı, 2013 Londra Kitap Fuarı, 2014 Budapeşte ve Pekin Kitap Fuarlarında onur konuğu olduk Türkiye olarak. Buralarda son 6 yıl içinde ülkemizin iştirak ettiği, milletlerarası kitap fuarlarında Bakanlığımız koordinasyonunda yayıncılığımızın uluslararası tanıtımına katkı sağlanmıştır” ifadelerini kullandı.
“Türkiye 1 milyar 860 milyon avro değerindeki pazar hacmiyle dünyanın en büyük 11’nci yayıncılık sektörü”
“2005-2016 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığınca Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) programı çerçevesinde; 66 ülkeden başvuran 541 farklı yayınevine 510 farklı yazarımızın bin 308 farklı eserinin 59 farklı dilde çeviri ve baskısı için toplam 2 bin 312 esere destek sağlanmıştır” diyen Avcı, “Baskı öncesi destek sağlanan bu eserlerden bugüne kadar bin 750 adedi yayınlanmış ve okurlarıyla buluşmuştur. Uluslararası Standart Kitap Numarası (ISBN) ve Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası (ISSN) ve Uluslararası Standart Müzik Numarası (ISMN) uygulamaları Dünya Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından tasdik edilmiş ve milletlerarası yayıncılık sektöründe dünya çapında kullanılmakta olan uygulamalar Türkiye’de de yürürlüğe konulmuştur. Bu standartların kullanılabilmesi maksadıyla 1987 yılında ISBN, 1994 yılında ISSN ve 2016 yılında ISMN Uluslararası Merkezleri ile Bakanlığımız arasında resmi anlaşmalar gerçekleştirilmiştir. Bakanlığımız geçtiğimiz yıl 54 bin 446 ISBN, 938 ISSN ile bugüne kadar en yüksek faaliyet sayılarına erişmiştir. Bu bağlamda Uluslararası Yayıncılar Birliğinin dünya yayıncılık sektörünün büyüklüğünü ölçmek için yaptığı araştırmaya göre, 2014 yılı verilerinde Türkiye 1 milyar 860 milyon avro değerindeki pazar hacmiyle bir sıra yükselerek dünyanın en büyük 11’inci yayıncılık sektörü olmuştur. Ülkemiz yeni kitap çeşidinde de yine dünyanın 11’inci sırasında yer almaktadır. Ülkemizde 2016 yılında basılan 666 milyon 865 bin 579 kitapla kişi başına düşen kitap sayısı 8,5 olmuş ve yüzde 7,4 artış sağlanmıştır. Dünya genelinde bu sektörde ABD 1. en büyük pazar olurken, Çin 2., Almanya 3., Japonya 4., İngiltere 5. sırada yer almıştır. ISBN eser sayısına göre de ülkemiz 2014 yılında 11’inci sırada yer almaktadır. Ülkemizin son yıllarda yayıncılık sektöründe gösterdiği gelişimi dikkate alındığında bu sıra inşallah önümüzdeki yıllarda daha da yukarılara çıkacaktır” açıklamasında bulundu.
Bu istatistikler tutulurken Amerika’da, Almanya’da hangi kriterlerde tutuluyorsa, Amerikalıların çantasında hangi tür kitaplar varsa ve onlar o kitaplarla nasıl birinci oluyorlarsa Türklerin çantasında da o oranda kitaplar olduğunu anlatan Avcı, “Türkiye’de sadece ders kitapları, orada hep Nobel kazanmış büyük yazarların kitapları değil, kompozisyon, istatistik kriterleri her yerde aynı” dedi.
‘Sıra Dışı Okurlar’ belgeselini yayınlamaları için kadın programlarına çağrı
‘Sıra Dışı Okurlar’ belgeselini izlerken çok duygulandığını aktaran Bakan Avcı, şunları kaydetti:
“Mecburen sınırlı sayıda sıra dışı okurumuzu burada tanıtma fırsatımız oldu. TRT başta olmak üzere bütün televizyon kanallarına buradan çok net bir çağrıda bulunmak istiyorum. Sabahları özellikle kadınlara yönelik bir takım programlar yapıyorlar. Bunların büyük bir bölümü abuk subuk programlar. Bunlardan kendileri de aslında konuştuğu zaman şikayet ediyorlar ve sonra diyorlar ki; ‘Ama ne yapalım bunda talep var.’ Hayır kardeşim, arz ve talep karşılıklı birbirini besler. Siz insanlara başka şeyler gösterirseniz, talep o yönde de teşekkül edebilir. Burada 4 tane çok güzel belgesel var. Eminim bütün Türkiye’nin merakla izleyeceği, duygulanarak izleyeceği 4 tane çok güzel örnek var burada. Şimdi TRT’ye ve bütün özel kanallara rica ediyorum, şunları Allah rızası için siz de gösterin. Arkadaşlarımız bu belgesellerin kopyalarını, özellikle sabahları kadın kuşağında yayın yapan bütün yapımcılara ve sunuculara gönderecekler. ‘Elimize gelmedi, haberimiz yok, duymadık’ deme mazeretleri yok. TRT başta olmak üzere resmi ve özel bütün kanallara, kanalların sabah programı, kadın programı yapımcılarına sunucularına biz bunları göndereceğiz. Siz de duyarlı vatandaş olarak özellikle kütüphaneci arkadaşlarımdan rica ediyorum bunları göstermeyenlere protesto mektupları yazın. Biz de sivil toplum kuruluşları olarak, kütüphaneciler dernekleri olarak, okuyucular olarak bu talebimizi, beklentimizi dillendirelim.”
Bakan Avcı, konuşmasında Dünya Tiyatro Günü’ne de değinerek, tiyatro sanatçılarının, oyun yazarlarının, eleştirmenlerin, tiyatro sevenlerin Tiyatro Gününü tebrik etti.
Programın başında sanatçılar tarafından seslendirilen türkülerin programın en güzel bölümü olduğunu söyleyen Avcı, bunun gelenekselleştirilerek, her hafta Pazartesi veya Salı günleri belli saatlerde Bakanlığın rutin işlerini aksatmayacak düzenle tekrarlanması gerektiğini ifade etti.
“Emirhan’ın en büyük ödülü kütüphanedir”
Konuşmaların ardından Bakan Avcı, ’Sıra Dışı Okurlar’ belgeselindeki Gülpeşe Ata, Handan Çetir, Kadriye Bilgili ve Emirhan Tolubey’e ödüllerini takdim etti.
Sıra dışı okurlardan Emirhan Tolubey’in annesi Yasemin, “Emirhan’ın en büyük ödülü kütüphanedir. Okumayı çok seviyor. 5 yaşına kadar ben ona okumuştum. 5 yaşından sonra artık Emirhan bana okuyor. Kitap okumayı gerçekten çok seviyor sürekleyici romanları seviyor. Genelde Türk romanlarını, Türk tarihlerini okumayı seviyor. Emirhan özel bir çocuk, evde eğitim gören bir çocuk, sosyalleşti. Kütüphane sayesinde sosyalleşti. Okudukça dili de açılıyor, kendini de geliştiriyor, çok soru soruyor, her şeyi merak ediyor” şeklinde konuştu.
“1944 doğumlu Kırşehirliyim. Okumayı çok seviyorum”
Sıra dışı okurlardan 73 yaşındaki Gülpeşe Ata ise, “1944 doğumlu Kırşehirliyim. Okumayı çok seviyorum. Fırsat buldukça giderim köyden Kırşehir’den kitap alırım okurum. Peygamberler tarihini, tarihimizi çok okudum. İlk okuduğum Veysal Karani’nin kitabıydı. Sayısını bilmiyorum çok okudum. Her türlü kitabı okudum. Okumayı çok seviyorum, ölene kadar da okuyacağım” ifadelerini kullandı.
“Kızımla birlikte üniversite okuyorum”
Sıra dışı okur Ankara Kızılcahamamlı 53 yaşındaki Handan Çetir ise şöyle konuştu:
“Kızımla birlikte üniversite okuyorum. Aynı bölümdeyiz. Safranbolu Meslek Yüksekokulu Geleneksel Türk El Sanatları’nda. Kitap sevgisiyle başladı ama çocukluğumdan beri okumayı çok seviyordum. Okumak da istiyordum. 70’li yıllarda okuma imkanım olmadı. Annem babam okumamı da çok istiyordu. Ama imkan olmadı. Kızım bir üniversite okudu. Sınava girdik tekrar Bartın’dan Safranbolu’ya geldik. Tek tercihle orayı kazandık. Güzel sanatlar okuduğumuz için tasarım derslerimiz var. Tezhip tasarımı ödevimizdi. Ben gece sabaha kadar onu hallettim uyumadım. Kızım çabuk yoruluyor o yattı uyudu. Sakladım dersi. Etkilenmesin benim dersimi görüp diye. Kalkmış tahmin ettiğim gibi her tarafı aramış, bulmuş halının altına saklamıştım. Okumayla ilgili, insanlar boş boş televizyonlarla gereksiz kadın programlarına dedikodu programlarına takılıp kalmasınlar, gençler boş vakitlerini değerlendirsinler. Bol bol okusunlar. Okumak insanın ufkunu değiştiriyor. Dünyaya bakış açısını değiştiriyor.”
Balıkçılık yapan eşine yardım eden sıra dışı okur Kadriye Bilgili ise küçüklüğünden beri kitap tutkusunun devam ettiğini kaydederek, “İnsanlar kitap okuyarak gitmediği yerlere gidebilirler. Yemediği yemekleri yiyebilirler, Atatürk’ün masasında bile oturabilirler. Elimizde çok güzel zamanımızı değerlendirecek kitaplarımız var. Kütüphanelere giderek bu kitaplarımızı değerlendirebiliriz” dedi.
