Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından 2017 yılı başında oluşturulan Ana-Çocuk Sağlığını Destekleme Programı (AÇSAP) kapsamında Kırgızistan’da başlatılan işitme tarama eğitimleriyle, ülkede bu konuda bir sistem kurulması yönünde önemli bir aşamaya geçildi.
Uzmanlar, işitme kayıplarının önlenmesinde erken teşhisin önemine vurgu yaparak işitme kayıplarının 0-1 yaş arasında tespit edilmediği takdirde hastanın, gelecekte tam işitme kaybı, konuşma bozukluğu ve zeka geriliği gibi kalıcı sorunlarla karşılaşma ihtimaline dikkate çekiyor. Bu nedenle birçok ülkede, dünyaya gelen bebeklerin hastaneden ayrılmadan önce işitme taramasından geçirilmesi için gerekli sağlık alt yapısının kurulması konusunda çalışmalar yürütülüyor. Türkiye’de 2008 yılında başlatılan uygulama ile işitme taraması yeni doğan prosedürüne eklenerek, dünyaya gelen her 100 bebekten 98’nin işitme taramasından geçmesi sağlandı.
Kırgızistan Sağlık Bakanlığına 3 adet işitme tarama cihazı hibe edildi
AÇSAP kapsamında, Uluslararası Doktorlar Derneği (AID) ve Kırgızistan Sağlık Bakanlığı iş birliğinde düzenlenen işitme tarama farkındalık eğitimlerinin ikinci aşaması, Oş ve Bişkek’teki 3 farklı merkezde yapıldı. Türkiye’den gelen uzmanların verdiği derslerde 160 Kırgız sağlık personeline yenidoğanlarda işitme taraması yapılması hakkında teorik ve pratik eğitim verildi. Pratik eğitimde 121 bebek ücretsiz olarak işitme taramasından geçildi. Eğitimlerde ayrıca işitme kayıplarının tedavisinde kullanılan en gelişmiş yöntemlerden koklear implant uygulaması hakkında da katılımcılara bilgi verildi. Eğitimler öncesinde, ayrıca Kırgızistan Sağlık Bakanlığının tespit ettiği 4 Kulak Burun Boğaz uzmanı hekim 1 ay süre ile Türkiye’de, yenidoğan işitme taraması, taramada işitme sorunu olabileceği saptanan çocukların daha ileri değerlendirilmesi ve gereken çocuklara koklear implant cerrahisi uygulanması konusunda teorik ve pratik eğitim almıştı. Bu çerçevede Kırgızistan’da Yenidoğan İşitme Tarama Merkezleri kurulması yönünde proje çalışmaları da başlatılmış oldu ve ilk etapta ülkenin değişik bölgelerinde kurulacak işitme tarama merkezleri için Kırgızistan Sağlık Bakanlığına 3 adet işitme tarama cihazı hibe edildi.
Cihaz devir teslim töreninde, eğitime katılan 85 Kırgız sağlık personeline de sertifikaları takdim edildi. Oş’ta düzenlenen eğitimlerde ise 31 sağlık personeline sertifikaları verilmişti. Kırgızistan Sağlık Bakanı Talantbek Batıraliyev’in iştirak ettiği törende TİKA Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Ali Özgün Öztürk, TİKA Bişkek Program Koordinasyon Ofisi Koordinatörü Evren Rutbil, AID yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Hasan Koçoğlu ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Tayyar Kalcıoğlu da hazır bulundu.
“Sağlık sektöründe yeniliklere ihtiyaç duyuyoruz”
Sağlık Bakanı Batıraliyev konuşmasında, Türkiye’ye ve TİKA yetkililerine Kırgızistan’daki sağlık sektörüne verdikleri destekten dolayı teşekkür etti. Batıraliyev, ülkenin sağlık sektöründe sorunlar olduğunu dile getirerek, söz konusu sektörde yeniliklere ihtiyaç duyduklarını vurguladı. TİKA’nın sağlığın yanı sıra bilim, teknoloji, ulaşım gibi birçok alanda destek sağlayan uluslararası bir yardım kuruluşu olduğunu belirten Batıraliyev, TİKA’dan bu tür destek programlarını ülke genelinde ulaşımı zor olan yerleşim birimlerinde de yapmasını istedi. Batıraliyev, eğitim programına katılan sağlık çalışanlarını kutlayarak, bilgi ve deneyimlerin halkın hizmetinde başarılı bir şekilde kullanılması gerektiğine dikkati çekti.
TİKA Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Öztürk ise Kırgızistan’da yürütülen projelerin Türkiye ile Kırgızistan arasındaki kadim dostluğun önemli bir göstergesi olduğunu, Türkiye’nin dost ve kardeş ülkelere tecrübe ve birikimlerini aktarmak için yoğun çaba içinde olduğunu belirtti. Öztürk, “Türkiye olarak kardeşlerimize, tecrübemizi, bilgi ve birikimimizi aktarmak için gayret gösteriyoruz" ifadesini kullandı. Türkiye’nin son 15 yılda sağlık alanında ciddi reformlar yaptığını hatırlatan Öztürk, Bakan Batıraliyev’in, Türkiye’nin sağlık alanındaki tecrübelerinin Kırgızistan’ın sağlık alanına aktarımını ciddi bir kazanç olarak gördüğünü dile getirdi.
“Bişkek ve Oş’da toplam 160 sağlık çalışanına eğitim verildi ve 121 bebek işitme taramasından geçirildi”
Yenidoğan işitme taraması farkındalığı projesinin uygulanmasında görev alan Prof. Dr. M. Tayyar Kalcıoğlu da, Kırgızistan’da yeni doğan bebeklerde tarama yapılmasını sağlayarak duymalarında herhangi bir sorun olup olmadığını belirlemek ve çocuklarda işitme ve konuşma engeli olmasını önleyecek rehabilitasyon ve tedavilere imkan tanımayı amaçladıklarını söyledi. Kalcıoğlu, Bişkek ve Oş’da sona eren dört eğitim programında, toplam 160 sağlık çalışanına eğitim verildiğini ve 121 yeni doğan bebeğin işitme taramasından geçirildiğini kaydetti.
