Tarihte Perge Antik Kenti’ne bağlı büyük bir zeytinyağı üretim köyü olan Lyrboton Kome’deki 2 bin 200 yıl önceki yaşantı arkeopark düzenlemesiyle canlandırılıyor.
Kepez Belediyesi’nin Varsak bölgesinde Antalya Müzesi ve Akdeniz Üniversitesi işbirliğinde Lyrboton Kome’de başlattığı arkeolojik kazılar büyük oranda tamamlandı. Daha öncede tarihi şehrin ana yolu çevresinde, zeytinyağı işliklerinde, Roma Dönemi hamam kalıntısında, Bizans dönemi kiliselerinde, sivil konutlarda, Arete Kulesi bölgesinde, sivil konutlarda ve su sarnıçlarında bitki temizliği yapılmıştı.
“Artık Kepez’in antik bir kentti var”
Bitki temizliği ve kazı çalışması sonrası gün yüzüne çıkan antik yerleşim yeri, artık ziyaretçilerini kabul etmeye hazır hale geldi. Arkeopark olarak düzenlenecek Lyrboton Kome’de ilk olarak merkezi kalıntıların arasından geçen ana yerleşim aksı üzerindeki gezi yolu ziyarete açılacak.
Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü de tarihi yerleşim yerini ziyaret ederek, çalışmalar hakkında bilgi aldı. Başkan Tütüncü, arkeopark projesinin bilimsel danışmanlığını yapan Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik rehberliğinde antik yerleşim alanını gezdi. Çevik, hazırladığı arkeopark projesiyle ilgili de Tütüncü’yü bilgilendirdi.
Merkeze en yakın antik kent
Başkan Hakan Tütüncü, “Artık Kepez’in bir antik kenti var. Bu tarihi yerin gün yüzüne çıkarılması Kepez ve Antalya için büyük bir kazanım” dedi. Lyrboton Kome’den başka kent merkezine yakın ikinci bir antik yerleşim yeri olmadığını belirten Tütüncü, bu avantajı dolayısıyla Lyrboton Kome’yi akıllı bir planlama ile cazibe merkezi haline getireceklerini kaydetti.
Türkiye’de bir ilk
Başkan Hakan Tütüncü, Lyrboton Kome’de arkeopark düzenlemesi yapacaklarını aktararak, “Burada birçok tarihi bina restore edilecek. Mesela bir Roma evi nasılsa bu ev müze mantığı ile yeniden canlandırılacak. Antik şehrin içerisinde belli yapılar ayağa kaldırılarak geçmişteki fonksiyonlarıyla donatılacak. Roma bakkalı, Roma evi, Roma ekmek fırını gibi. Bu şehir, 2 bin 200 yıldan beri zeytincilikle uğraşılan bir yerleşim yeri. Burada zeytinin nasıl hayatın içerisinde ürün olarak değerlendirildiği anlatan bir zeytincilik müzesi de kuracağız. Lyrboton Kome’yi müzeleriyle, bitki örtüsüyle, jeolojik yapısıyla, seyir alanlarıyla gezinti yollarıyla, geçmişi canlı bir şekilde anlatan yapılarıyla doğa ve tarih parkı haline getireceğiz. Burası yüksek bir ufukla, büyük bir emekle ayağa kaldırılan Türkiye’nin ilk arkeoparkı olacak.”
2 bin 200 yıl önceki yaşam canlandırılacak
Tütüncü, arkeopark düzenlemesiyle, Lyrboton Kome’deki 2 bin 200 yıl önceki yaşamı anlatacaklarını belirterek, “Ziyaretçiler adeta bir zaman tünelinden geçecekler. 2 bin 200 yıl önce bu antik şehirde nasıl bir hayat vardı? Sokakları, evleri, bakkalı, fırını, ibadet haneleri, kamusal binaları nasıldı, bunları orijinali gibi burada görme imkânı bulacaklar” diye konuştu.
“İnsanları antik çağlara ışınlayacağız”
Lyrboton Kome’de ilk olarak ana yerleşim aksını birbirine bağlayan yolu ziyarete açacaklarını duyuran Tütüncü, “Bir antik şehri ayağa kaldırmak, çeşitli müzelerle donatarak burayı bir tarih koridorundan geçerek insanları antik çağlara ışınlayan bir merkez haline getirmek kolay bir iş değil. Antik kenti etaplar halinde ziyarete açacağız. Bitki örtüsünden oluşan önemli bir kirlilik vardı. Çalılardan temizlendi. Ana hatlarıyla kazı çalışması yapıldı. Bu ilk aşamaydı. İkinci aşama da kenti ziyarete açacağız. Ne zaman? 15 Nisan’da ilk etabı 2 km uzunluğundaki yürüyüş parkurunu ziyarete açacağız. Ziyaretçiler, nasıl bir proje yaptığımız görecek; antik kazı, restorasyon nasıl yapıldığı ile ilgili fikir sahibi olacaklar. Antik kentte, hemşehrilerimizi muhteşem bir Antalya manzarası bekliyor. Gün batımı ve gün doğumuyla ilgili keyifli bir manzara sunuyor. Lyrboton Kome, fotoğraf çekmek ve şehri kuşbakışı görmek isteyenler için önemli bir nokta olacak.”
Lyrboton Kome, zeytin şehri
Yaklaşık, 2 bin 200 yıllık geçmişi olan antik yerleşim yeri, Varsak’ta, denizin, Bey Dağları’nın görüldüğü ve kızılçam ormanının olduğu bir tepede bulunuyor. Güneşin, doğuşunun ve batışının izlenebildiği tarihi şehir, 452 bin metrekare arazi üzerine kurulmuş.
Antik yerleşimde Roma dönemi ve sonrasında kullanılan sivil konutlar, çok sayıda zeytinyağı işliği ve entegre sistemleri, Roma Dönemi bir hamam, belirlenen 4 adet kilise ve şapel, 100’ün üzerinde irili ufaklı ana kayaya oyulmuş su sarnıçları yer alıyor.
Zeytin ve zeytinlik koruma üzerine dünyanın en eski vakıf yazıtı da Lyrboton Kome’de bulunuyor.
