Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) bünyesinde kurulan Bitlis ve Yöresi Tarih ve Kültür Araştırma ve Uygulama Merkezi (BİTAM) tarafından yapılan çalışmalar sonucunda tarihe ışık tutacak yeni mezar taşları bulundu.
Bitlis’in Güroymak ilçesine bağlı Günkırı Beldesi’nde yeni mezar taşlar bulundu. İncelenen mezar taşlarının Günkırı Beldesi’nde yer aldığını bildiren BİTAM Müdür Yardımcısı Dr. Korkmaz Şen, “Toplam üç farklı mezarlıkta çalışma yapılmıştır. En eski tarihli olduğu düşünülen mezarlık Günkırı Beldesi Pınarbaşı Mahallesi’nin yaklaşık 200 metre güneyinde yer almaktadır” dedi.
Mezar taşlarının şahideli ve sandukalı olmak üzere iki ana tipe ayrıldığını belirten Dr. Şen, “Bunlar da kendi aralarında cinsiyet ve statülerine göre farklılıklar göstermektedir. Anadolu coğrafyasındaki Osmanlı dönemi mezar taşlarının genellikle mezar baş şahide taşı sadece yazılı olur. Ayak taşları bitkisel süslemeli verilir. Fakat buradakilerin hem ayak hem de mezar baş taşlarının yazılı oldukları görülmektedir” ifadelerini kullandı.
Diğer önemli bir hususun ise tepelik kısmında yer alan ibareler olduğunu sözlerine ekleyen Dr. Şen, konuşmasına şöyle devam etti:
“Anadolu coğrafyasındaki mezar taşlarının tepelik kısmında ‘Hu-el Baki, Ya Hu, Hu-el Hayyul baki, Ya gaffar’ gibi başlarken, buradaki ve Bitlis yöresinde yoğun olarak karşılaştığımız yazı ise ‘Es-said-es şehid, ve halet, vel İhlas’ gibi farklı olmasıyla yöreye özgü mezar taşları olmaktadır. Arapçanın yörede veya halk arasında daha fazla rağbet gördüğünü göstermesi açısından önem arz etmektedir. Başlık kısmının öne doğru çıkıntı yapması ve bir silmeyle vurgulanması, Ahlat mezar taşlarının etkisini göstermektedir. Fakat Ahlat mezar taşları, boyut olarak çok daha büyüktür.”
Mezar taşları üzerilerinde kılıç kalkan, kama ve Mühr-i Süleyman gibi simgeler yer aldığını ifade eden BİTAM Müdür Yardımcısı Dr. Şen, “Mühr-i Süleyman motifi, Selçuklularda sevilerek kullanılan bir motiftir. Güç, kudret sembolü olması açısından önemlidir. Burada incelenen mezar taşları, beyaz mermerden olup yan yana dizilmişlerdir. Yaptığımız transkripsiyonda, bir aile mezarlığı olduğu, ‘paşa ve bey’ oldukları anlaşılmaktadır. Diğer iki mezarlık ise Günkırı merkezden yaklaşık 500 metre doğuda yer almaktadır. Aradan geçen bir yol ile iki kısma ayrılmıştır. Günümüzde de kullanılmaktadır. Bu iki mezarlıktaki mezar taşları da aynı özellikleri göstermektedir. Mezar taşları Ahlat taşı dediğimiz volkanik taş malzemeden yapılmışlardır. Rahat işlenebilen bir taş cinsidir. Yazılardan ziyade üzerilerinde barındırdıkları geometrik ve kandil motifleriyle dikkat çekmektedirler. Ahlat Selçuklu mezar taşlarının özelliklerini göstermektedirler” diye konuştu.
Elde edilecek bilimsel sonuçların kamuoyu ile paylaşılacağı belirtildi.
