Eskişehir Azerbaycanlılar Derneği tarafından Eskişehir Taşbaşı Kültür Merkezi’nde düzenlenen "21 Azer ve Güney Azerbaycan’ın Bugünü" isimli konferansta; Güney Azerbaycan’ın son yüz yılda yaşanan tarihi süreci, 21 Azer olayları ve bugün yaşananlar konuşuldu. Konferansa; Eskişehir’de üniversitelerde öğrenim gören Azerbaycanlı öğrenciler ve davetliler katıldı.
Konferans öncesi; Türk dünyası şehitleri için bir dakikalık saygı duruşu, Türkiye Cumhuriyeti İstiklal Marşı ve Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Himni okundu. Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM), Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi (TÜRKSAM), 21’nci Yüzyıl, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) ve UMRAN gibi stratejik araştırma merkezlerinde Ortadoğu uzmanı olarak görev yapmış Dr. Arif Keskin, konferansta yaptığı konuşmasında; “Tarihi sürece baktığımız zaman son yüzyılda İran’da yaşanan siyasi hareketlerin ve her türlü değişimlerin özellikle en önemli aktörlerinin Güney Azerbaycan Türkleri olduğu apaçık ortadadır. Bu durumu görmenin en önemli yolu tarihe başvurmaktır. İran’ın her kriz alanlarında bu kendini göstermiştir. 1945 - 1946 yılında Seyid Cafer Pişeveri tarafından oluşturulmuş milli hükümet aslında, İran Türklerinin siyasi hayatın içinde olan sürekliliğinin sonucudur. 1908 yılında Meşrute Harekatı, 1920 yılında kurulan Azadistan Devletinin bu tarihi sürecin kanıtı niteliğindedir. Eğer bugün Türk Birliği veya turan anlayışımız varsa ve bu fikri ileriye taşımak istiyorsak, bu fikri etkileyen en önemli bölge Güney Azerbaycan bölgesidir. Türk Birliğine giden yol öncelikle Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünün kaderine bağlıdır. Pişeveri hükümeti tamamen Güney Azerbaycan Türklerinin kendi iç dinamiklerinin ve tarihsel sürecinin sonucudur. İran’da çok önemli bir deyim vardır. Tebrizin ve Güney Azerbaycan Türklerinin içinde olmadığı hiç bir değişim ve süreç başarıya ulaşamaz. Bugün Azerbaycan Türkleri, çok daha bilinçli ve kendi kültürlerine sahip çıkarak siyasi hayatın içinde aktif olmaya çalışıyorlar. Güney Azerbaycan’da; birçok siyasi kuramları ve fikirleri ortaya çıkaran ve bunları geliştiren Azerbaycan Türkleridir. Yabancı bir tarihçi John Foran’ın söylediği gibi, ‘Güney Azerbaycan Türkleri; tarihin her sayfasında, merkezi yönetim sarsıldığı her dönemde kendilerini yönetme eğilimine girmişlerdir.’ Böyle bir tarihi süreç yaşayan bir toplumun siyasi hareketliliğini ve faaliyetlerini dışarıya bağımlı olarak görmek doğru değildir” diye ifade etti.
Eskişehir Azerbaycanlılar Dernek Başkanı Cavid Aydın ise kapanış konuşmasında şunları söyledi:
“Azerbaycan Türkleri yaşamış oldukları bu ayrılığı; kendi şiirlerine, şarkılarına, edebiyatına ve kültürüne yansıtmıştır. Dileriz bir gün Azerbaycan birleşir ve yazılacak olan şiirler, şarkılar Vahid Azerbaycan için olur. Unutmayalım ki; turana giden yol büyük Azerbaycan’dan geçer. Öncelikle Karabağ’ın işgalden kurtulması ve Güney Azerbaycan’ın kendi iç dinamiğini harekete geçirerek özgür olması gereklidi.r”
Dernek Başkanı Cavid Aydın, tüm katılımcılara teşekkür ederek konuşmacı Dr. Arif Keskin’e plaket takdim etti. Konferans sonunda hatıra fotoğrafı çekildi.
