Güneşin Şehri Van

İşte geziye İHA adına katılan Ayşegül Ayanoğlu’nun Van notları ve fotoğrafları.

Ak Parti Van Milletvekili Burhan Kayatürk yapılan ‘İnanç Turizmi’ projesi için Van’a basın çıkartması yaptı. Bilinen Akdanar adasındaki tarihi kilise dışında, özellikle Ermeniler için tarihi değerler taşıyan Van’da , Ktouts Manastırı, Hoşap Kalesi ve en önemlisi Hz İsa’nın havarilerinden Aziz Bartholomeus mezarının altında olduğu iddia edilen Bartholomeus Kilisesi bulunmakta.

Hz. İsa’nın havarilerinden olan Aziz Bartholomeus’un mezarının altında olduğu iddia edilen kilise Büyük Zap Vadisi’ne bakan bir tepe üzerine kurulmuştur.

Mimari ve süsleme özelliklerine bakarak 13.-14. yüzyıllara tarihlendirilmektedir. Çeşitli onarımlardan geçen kilisenin günümüze ulaşılmış şekli 17-19. yüzyıllardan kalmadır.

Daha önce askeri bölge içerisinde bulunan Bartholomeus Kilisesi, askerin bölgeden çekilmesiyle ziyarete açıldı. İddialara göre Hz. İsa’nın havarilerinden olan Aziz Bartholomeus’un mezarı bu kilisenin altındadır. Bu iddia doğrulandığı takdirde Aziz Bartholomeus Kilisesi Hristiyanlar için bir hac merkezi haline gelebilir.

Van`ın Gevaş ilçesi sınırları içerisinde yer alan adada Ermeniler´den kalma tarihi Surp Haç kilisesi bulunmakta. 2009 yılında tekrar Ermeni cemaatinin ayin yapmasına izin verilen kilisede 1915 olaylarının 100. Yılında ‘sevgi ve kardeşlik buluşması’ gerçekleşecek

Surp Haç kilisesi, Kudüs`ten İran`a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Haç`ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik`in emriyle 915-921 yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiştir. Adanın güney doğusuna kurulmuş olan kilise, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılır.

Bir de hikayesi vardır; Adada yaşayan Papazlardan birinin "TAMARA" adlı genç ve güzel bir kızı varmış.Tamara karşı kıyıda yaşayan bir kürt çobana aşık olmuştur. Bu gençler haftanın belirli günlerinde gizlice buluşup konuşurlarmış. Bu buluşma her defasında Tamara`nın çobana ışık göstererek ona yol göstermesi ile olurmuş. Işığı gören çoban onu takip ederek adaya çıkarmış. Bir gün nasıl oluyorsa bu ilişkiden Tamaranın babasının haberi olur. Daha sonra kızına baskı yapıp işin aslını öğrenen babası Tamara`yı bir odaya hapseder. Çobanın geleceği günü tesbit eden babası beklenen günde çobanı gözetler ve onun geliş saatini ayarlar.

Işıkla işaretini alan çoban göle girip ışığa doğru yüzmeye başlar, adaya yaklaşan çoban, ışığa doğru yüzmektedir. Ancak ışık hep yer değiştirmektedir ve belirli bir yerde durmamaktadır.Sonunda ışık sahilde bir yerde durar ve çobanda oraya doğru yönelir ne varki çoban yorgunluktan bitap düşmüştür vede onu taşlı sopalı birde sürpriz beklemektedir. Bunu farkeden çoban gerisince yüzmek istemişse bile buna gücü kalmamıştır.Yorgunluk, taş ve sopaların etkisi ile çoban sulara batıp çıkmaya başlar. Son nefesinde, batmadan öncede Ah… TAMARA diye inleyerek gölün mavi sularına gömülmüştür. Bu öykü o günlerden günümüze hep anlatıladurmaktadır. Önce adanın adı AHTAMARA iken zamanla dil evrelerinden dolayı günümüze AKDAMAR olarak gelmiş ve halen ada bu adla zikredilmektedir.

Van’ın merkezine bağlı Çitören Köyü’nden teknelerle ulaşım sağlanan ada tabiyatında bir çok ender kuş türünü barındırmakta. Ayrıca adanın üzerinde 9 yüzyılda inşa edilmiş ve Saint Jean`a adanmış bir manastır vardır. Ktouts Manastırı adı ile anılan yapının bugün yalnızca kilise bölümü ayaktadır .

Manastıra ilişkin ilk yazılı belgeler 1414 yılından kalmıştır. 1703 yılında gerçekleşen bir depremle büyük ölçüde yıkılan manastır 1712 ve 1720 yılları arasında Bitlisli Kaskaper Usta tarafından yeniden inşa edilmiştir.

Bir Ermeni manastırı olan yapı, 1918 yılında bölgede yaşanan karışıklıklar nedeniyle boşaltılmıştır. O günden bu yana herhangi bir koruma altında bulunmayan yapı günümüzde yıkılmaya yüz tutmuş durumdadır.

Bir Orta Çağ kalesidir. Kale Van`a yaklaşık 50–60 km arası uzaklıkta Van-Başkale yolu üzerindedir. Sarp bir yamaç üzerinde bulunmaktadır. Türkiye-İran arasındaki yol üzerinden bulunmasından dolayı eskiden stratejik açıdan önemi vardı. Mahmudi Süleyman olarak adlandırılan kişi tarafından 1643 yılında yaptırılmıştır.Kale aynı adı taşıyan Hoşap suyunun sarp kayalıkları üzerinde yükselmektedir.

Evliya Çelebi de Seyahatnamesinde 1650 senesinde uğradığı Hoşap kalesinden bahsetmektedir. Kalenin konumunu anlattıktan sonra iç kalenin giriş kapı kanatları için Osmanlı ülkesinde kale kapıları hep ağaç üzerine demir kaplı kapılardır ki, ateş etsen ağaç yanar, demirler dökülür. Ama bu Hoşap kalesi kapısının her kanadı üçyüz kantar Nahçıvan demirindendir. Hiç ağaç kısmı yoktur demektedir.