Başbakan Ahmet Davutoğlu Ermenek’teki kaza ile yeniden gündeme gelen işçi sağlığı ve iş güvenliği ile madenciliğe ilişkin yeni yasa tasarısını açıkladı. Başbakan, İş Güvenlik Paketi'ni bu hafta Meclis'e vereceklerini belirtti. Davutoğlu açıklamasında "Değişim üç evreden geçiyor. Zihniyet, insan unsuru ve yaptırım dengesi. Maliyet ve etki analizlerini çok doğru yapmanız gerekiyor" dedi.
Başbakan Davutoğlu, çok tehlikeli işlerde çalışanlara mesleki yeterlilik belgesi alma zorunluluğu, meslek liselerinde iş sağlığı ve güvenliği dersi zorunluluğu ve yapı denetim firmalarına iş güvenliği sağlama zorunluluğu getireceklerini belirterek şantiye şeflerinin aynı zamanda iş güvenliği uzmanı olması gerekeceğini söyledi. Davutoğlu, yaptırımlarda ödül-ceza dengesi getireceklerini, idari para cezalarının artırılacağını belirterek iş kazası olmayan iş yerlerinin ödüllendirileceğini ifade etti ve "İş kazası olmayan firmalar ödüllendirilecek, kaza olan yerler cezalandırılacak" dedi. Rödavans sürelerinin 15 yıldan az olmamak üzere uzatılacağını, özel sektörde rödavans olmayacağını dile getiren Davutoğlu "Kamuda rödavans olacak ancak bütünüyle taşerona devredilemeyecek" dedi. Davutoğlu, "Ölümlü iş kazasında işverenin kusurlu bulunması halinde aldığı cezaya ek olarak iki yıl kamu ihalelerinden men cezası olacak" dedi.
"Yeraltı çalışmalarında hazırlanan planlar üç boyutlu olacak" diyen Başbakan Ahmet Davutoğlu, maden işletme projelerinin elektronik ortamda paylaşılacağını belirtti. Davutoğlu "Madenler iki yoldan yerüstüne bağlanacak, maden ve inşaatlarda iş sağlığı ve güvenliği denetimi görüntülü yapılacak. Medenlerde acil durumlarda çıkış için fosforlu hayat hattı kurulacak. Yılda bir yapılan acil durum plan ve tatbikatları altı ayda bir yapılacak" ifadelerini kullandı.
Kömür madenleri için ayrı bir mevzuat hazırlanacağını belirten Davutoğlu, "Maden şirketleri bir geçiş süreciyle çalışanlara yaşam sigortası yaptıracak. Böylelikle sigorta şirketlerinin de denetime dahil olacak" dedi. Maden sahalarının denetiminin bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılmasını düzenleyeceklerini belirten Davutoğlu, madenin türüne göre ruhsat harçlarını yeniden düzenleyeceklerini, madenlerde devlet hakkı bedelini yeniden düzenleyeceklerini ifade etti.
Davutoğlu, "Yasal çerçevedeki eksiklikleri tamamlıyoruz. Ama yasayı çıkarmak yetmiyor, süreç yönetimini hep beraber yapacağız. Önemi olan işçilerimizin bilincinin artırılması ve vatandaş duyarlılığının sağlanması. Yeni düzenlemer her şeyden önce vatandaşın duyarlılığına emanettir" dedi.
"O DURUMUN TESPİT EDİLMESİ HALİNDE PARA CEZASINA ÇEVRİLMEYECEK BİR HAPİS CEZASI VERİLECEK"
Başbakan Ahmet Davutoğlu, yeni iş güvenliği düzenlemesinde faaliyeti durdurulan işyerinin çalışmaya devam etmesi durumunda işyeri sahibine hapis cezası verileceğini ve bunun para cezasına çevrilemeyeceğini söyledi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Başbakanlık Merkez Bina'da yaptığı basın toplantısında yeni iş güvenliği paketini açıkladı. Açıklaması sonrası gazetecilerinin sorularını cevaplayan Davutoğlu, 'yaptırımlar' konusuna ilişkin bir soruya, "Türk Ceza Kanunu’yla ilgili düzenlemeler daha önceki yasal çerçevelerde zaten yapılmıştı. Ciddi mali ve idari yaptırımlar getiriyoruz. İhtiyaç olması halinde Türk Ceza Kanunu’nda da gerekli düzenlemeler yapılır. Bu düzenlemeler daha yeni yapılan düzenlemelerdi. Bir sonuçlandırmamız lazım. Buna Soma’dan sonra gerekli bazı yasal düzenlemeler o zaman da yapıldı ama en etkili düzenlemeler, TCK’da öngörülen cezalar dışında bir işveren için en caydırıcı hususlardan biri bu konularda tedbiri almamanın getireceği sonuçlar konusunda durdurma cezasıdır ve kamu ihalelerinden men cezalarıdır. Bunlar burada yürütmenin doğrudan alacağı hususlardır. Bir işyeri durduruldu, işveren geldi durdurulan işyerinde devam etti çalışmaya. O durumun tespit edilmesi halinde para cezasına çevrilmeyecek bir hapis cezası verilecek. O da yasal düzenleme içinde yer alacak. Yani, müfettiş durdurdu işi, o gelip durdurulan yerde işleme devam etti, bu mutlaka sadece para cezası değil para cezasına çevrilmeyen hapis cezasına çevrilecek" karşılığını verdi.
Davutoğlu, Maden Yasası'ndaki mevzuat değişikliğine ilişkin ise, "Yürürlük meselesi ise bunun hemen yasalaşması için bu hafta içinde Bakanlar Kurulu'ndan bu şekliyle çıkacak. En kısa zamanda çıkmasıyla birlikte yürürlüğe girecek" dedi.
"(HAYAT SİGORTALARI) ONUN İÇİN BİR GEÇİŞ, KADEME KOYDUK"
Başbakan Ahmet Davutoğlu, hayat sigortalarına ilişkin, "Onun için bir geçiş, kademe koyduk. Tarihlendirmesini yapacağız. Bunun çalışılması lazım. Ancak bunun getireceği fayda, diğer düzenlemelerin tümü kadar önemli, çünkü bu sefer bir özdenetim olacak" dedi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Başbakanlık Yeni Bina'da düzenlediği basın toplantısında yeni iş güvenliği paketini açıkladı. Açıklaması sonrası gazetecilerinin sorularını cevaplayan Davutoğlu, eğitim, denetim, yaptırım üçgenine ilişkin bir soruya, "Zihniyeti değiştirmeden insanların davranışlarını değiştiremezsiniz. Hangi yasal zorunluluğu getirseniz getirin, zihniyet eğitim ve bilinçlenme yoluyla olur. Her şeyi yapıyoruz ama alanda nihai insan faktörü önemli. İnsan faktörünü kontrol edemediğin zaman kendi haklarını bilmediği zaman hiçbir yasal düzenleme istenilen sonucu getirmiyor. O zaman ne yapacağız? Meslek eğitim alanındaki tecrübesini Milli Eğitim Bakanlığımız, Çalışma Bakanımızla mesleki eğitim kurumunu bünyesinde barındırması dolayısıyla bir beyin tartışması yaşadık. Sonuçta vardığımız husus şu; şu anda mesleki yeterlilik kurumunu da etkin bir şekilde kullanmaya ihtiyacımız var. Bu işçilerin eğitimi ve yeterlilik sertifikandırılmasıyla ilgili husus. Yasa çıktıktan sonra önce işçi sendikalarımızın bunu sahiplenmesi lazım. O yasayı işçilere eğitim olarak verecek olan işçi sendikalarımızdır. İşçi sendikalarımıza da sordum, ne kadar eğitim yaptınız? Yoksa o yasa TBMM'de çıkar, Kızılay'a gitmeden bile unutulur. Bütün işçi sendikalarımızın kendi mensuplarının normal şartlarda da eğitim ve bilinçlendirme çalışması da yapması lazım. Hükümetin vermesi dışında yasal düzenlemelerle ilgili bunun verilmesi lazım. Bu, işverenlerimize karşı bir tutum değildir. İşverenlerimizi aslında teminat altına alan bir tutumdur" cevabını verdi.
Başbakan Davutoğlu, hayat sigortalarına ilişkin, "Onun için bir geçiş, kademe koyduk. Tarihlendirmesini yapacağız. Bunun çalışılması lazım. Ancak bunun getireceği fayda diğer düzenlemelerin tümü kadar önemli. Çünkü bu sefer bir özdenetim olacak. Sadece biz de öyle bir şey var ki bunu yıkmamız lazım; devletin yasalarını delmek doğal hakmış görüldüğü durumlar oluyor. Polisi bir atlatayım emniyet kemerini çıkarırım, zihniyet problemi bu. Bu toplumsal kültürü değiştirmek gerekiyor. Özel bir sigorta şirketi bu işi üstlendiğinde o da ayrı bir denetim yapacak ve ikinci bir denetimle kart kontrolleri artacak ve bir kayıp halinde de adaletsizliklere yol açabilecek devlet yardımı yerine her yere aynı ölçekte yardım yapmamın da bir sınırı var. Hayat sigortası geldiğinde her bir işçi, yine devlet yardım yapabilir ama kayıp olduğu zaman bir gelecek kaygısı olmadan aileyle ilgili bir destek söz konusu olacak. Dolayısıyla bizim için olumlu anlamda radikal bir dönüşüm sürecini beraberinde getirecek. Bu konuda kararlıyız" diye konuştu.
Çalışma Bakanı Çelik, “İş sağlığı ve güvenliği düzenlemesi ilk kez Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına bir müstakil yasa olarak girdi 2012'de. İş sağlığı hizmetini alma ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğunu 1 Ocak 2014’ten itibaren yürürlüğe koyduk. Bu ne kadar bu alanda yasal mevzuatımızın yeni olduğunu görmemiz açısından son derece önemli. Bütün kesimlere iş sağlığı ve elemanı alma ve bulundurma zorunluluğu getirdik. Şu anda işyerlerini biz 3 kısma ayırdık, tehlikeli, çok tehlikeli ve az tehlikeli. Tehlikeli ve çok tehlikeli iş yeri sayımız 680 bin. 680 bin işyerimiz var, 1 Ocak 2014'ten bu güne 205 bin işyeri iş güvenliği ve sağlığı uzmanından hizmet alımı ile ilgili sözleşme yaptı. 470 bin iş yerinde halen iş güvenliği ve sağlığı uzmanı ile ilgili sözleşme yok" açıklamasında bulundu.
İDARİ PARA CEZALARI
İdari para cezalarının sorulması üzerine Başbakan Davutoğlu, "Esas itibarıyla para cezaları konusunda belli kademelendirmelerle aldığımız kararlar var. Planlamalar konusunda tamamıyla süreç yönetimi kontrolü sağlayacak şekilde olacak" diye konuştu.
Enerji Bakanı Yıldız aynı soruya, “Önemli olan verdiğimiz üretim planlamalarının ne kadar gerçekleştirilebildiği ile ilgili konulardır. Üretim planlamalarını her yıl özel sektörün beyanı, bizim kontrolümüzle beraber denetleyeceğiz” karşılığını verdi.
Başka bir gazetecinin, "Durdurulan bir işyerine işveren izinsiz gelirse ve bu tespit yapılırsa para cezası olmadan hapis cezası dediniz. Bu, ölüm olsun olmasın mı?" sorusuna Davutoğlu, "Bazı madenler var ki zaten bir yükün içinde çalışır, bütünü durdurulmuşsa orada işin hiç başlamaması lazım. Kömürde belli alanlar çalışıyor, sistem devam ediyor. Müfettiş geldi, 'şurada sıkıntı görüyorum, şurada şu düzenlemeyi yapacaksın' diyor ve orada işi durduruyor. Ermenek örneğinden hareket edersek, eğer bu bilgiler saklanmamış olsaydı, müfettiş gelip de 'buradan üste çok yaklaşmışsınız, oradan su basacak durduruyorum’ demiş olsaydı, sonra da işveren müfettiş gittikten sonra 'ya müfettiş böyle dedi ama durdurulan işi tekrar başlattı', işte o zaman ölümlü kaza olsun olmasın hapis cezası para cezasına çevrilmeyecek. Burada çok ciddi ceza gelecek, 2,5 yıldan başlayan 5 yıla kadar" cevabını verdi.
YAŞAM ODALARI
Bir gazetecinin, "Maden sektöründe dayıbaşılık sisteminin olduğu gözlemlendi. Bu sistem bir yandan da bir madende pürüz oluyor, bunu kapatmak istediğimizde 50 kişi devreye giriyor diye açıklamıştı Sayın Çelik" sorusuna Davutoğlu, "Bir işletme devam ediyor, onun modernize edilmesi gerekiyor. Dayıbaşı diye bir şey zaten statü olarak defakto birisi böyle bir uygulamaya, rödovansı özel sektörde bütünle kaldırdığında zaten böyle bir tabire alan açılmıyor. Dayıbaşı diye bir tabir daha eskiden sistemde işçileri toplayıp getiren, çavuş falan dedikleri. Bu, modern işletmede olmaz. Buna, kesinlikle bu modern yapı içinde zaten hayat alanı olmayacaktır. Oksijen değişim istasyonlarının kurumasını zorunlu hale getirdik. Bu dayıbaşı ve diğer uygulamaların türü yeni modernizasyon ile uygulama bulamayacak konulardır" cevabını verdi.
Bakan Yıldız, “Siz bir brifing vermiştiniz. Dünyada en modern en fazla teknolojinin uygulandığı ülkeler nereler? Oraların yüksek standartlarını buraya getirmemizle alakalı” sorusu üzerine, “ABD, Almanya, Rusya, Avustralya ve Kanada bu konuda hem kömür üretiminde bulunan hem de yüksek teknoloji uygulayan. Heyet gitti, yaşam odalarının dünyada tartışıldığını, bir kısım ülkelerin yanaşmadığını gördük. Yaşam odası bu işin tamamı ve direkt çözüm noktası değil, bütün gelişmiş ülkeler olarak söylüyoruz sadece Türkiye olarak değil. Bu maskelerin değişim noktalarının 45 dakikayı geçmeyecek tarzda, sık mesafede yapılmasına dönük uygulamaya geçiyoruz" dedi.
Toplantıda Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz da hazır bulundu.
ENİSE YAPAR
ANKARA
