TEKNOLOJİ - 01 Eylül 2017 Cuma 14:20

Beyin dalgalarıyla hareket edebilen robotik donanım

A
A
A
Beyin dalgalarıyla hareket edebilen robotik donanım

İzmir Ekonomili öğrenciler tarafından, TÜBİTAK desteğiyle beyin dalgalarıyla bilgisayar ekranında oluşturulan sanal robotik kolları oynatabilen bir projeyle hastaların gerçek yaşamda hareketlerini sağlayacak robotik donanım geliştirildi.

Hareket edemeyen ya da felçli hastalar için yapılan çalışmalar her geçen gün yeni bir boyut kazanıyor. İzmir Ekonomi Üniversitesinde (İEÜ) beyin dalgalarıyla bilgisayar ekranında oluşturulan sanal robotik kolları oynatabilen bir program geliştirildi. İEÜ Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yuriy Mishchenko, TÜBİTAK destekli projesiyle hastaların gerçek yaşamda hareketlerini sağlayacak robotik donanım geliştirdi.
Elektroensefalografi (beyin dalgalarının elektriksel olarak izlenmesini ölçen yöntem-EEG) tabanlı beyin bilgisayar ara yüzü üzerine çalışan Doç. Dr. Mishchenko, “Beyin bilgisayar ara yüzü; beyin ile dış bir cihaz arasındaki doğrudan iletişim yolu sağlanmasıdır. Zihinsel süreçlerin başlattığı beyin aktivitelerindeki değişikliklerin, bilgisayar veya makinelerle iletişimini sağlanıyor. EEG, beyin aktivitelerini görüntüleme tekniğidir. Projemde hastaya herhangi bir müdahale gerektirmeden kafanın yüzeyinden elde edilen EEG sinyalini kullanarak harici robotik takma kolu kontrol etme yöntemleri geliştirme üzerine odaklandık” dedi.

Felçi hastalarda kullanılabiliyor

Beyin bilgisayar ara yüzü araştırmalarının felçli hastalarda kelime heceleme, elektrikli tekerlekli sandalyesini yönlendirme gibi çalışmalarda başarıyla kullanıldığını aktaran Doç. Dr. Mishchenko, önceki çalışmalarda ameliyatla beynin içine elektrikli elektrotların yerleştirildiğini, projesinde buna gereksinim duyulmadığını kaydetti. Doç. Dr. Mishchenko, “Çalışmamızda küçük elektrotları saçlı deriye yerleştiriyoruz. Yani bu işi pasta denilen iletken bir madde aracılığıyla yapıyoruz. Bu elektrotların ikisi arasındaki elektriksel potansiyel değişiklikleri bilgisayara kayıt ediyoruz. Zihinsel işlemlerin ya da ruh halinin sebep olduğu sinirsel aktivitelerdeki büyük ölçekli değişiklikler, kafanın yüzeyindeki elektrik potansiyelindeki değişikliklere sebep oluyor. Bu durumda da sistem, kişinin beyin yüzeyinden EEG verisini topluyor ve daha fazla işlem için bilgisayara gönderiyor. Sonuç olarak, elde edilen EEG verisi, bilgisayar ekranında canlandırılmış olan sanal robotik kol için kullanılıyor. Bu kol 2 yönde, sağa-sola ve yukarı-aşağı hareket ediyor. Ayrıca kontrol sinyallerine bağlı olarak yakala ve tut hareketi de gerçekleştirebiliyor” diye konuştu.

6 farklı istek algılanıyor

Sistemde elin hareket ettiğinin düşünülmesinin, bilgisayar için canlandırılmış robotik kolu sağa ya da sola döndürmek için bir komut olarak algılandığını aktaran Doç. Dr. Mishchenko, şunları söyledi:

“Benzer bir şekilde, sağ ya da sol bacak hareketi de robotik kolun aşağı ya da yukarı olarak hareket etmesi için bilgisayara sinyal göndermede kullanılıyor. Ayrıca, dilin hareket ettirilmesi de tutma hareketini sağlıyor. Laboratuvarda 10’dan fazla katılımcıyla birçok orijinal deney gerçekleştirdik. Bir kişi, yapmak istediği hareketle ilişkili olarak bilgisayara kontrol sinyali iletmeye çalıştığı zaman sistem yüzde 90-95 oranında doğru tepki veriyor. Eller, bacaklar, dil hareketleri, ya da pasif kalma gibi 6 farklı kontrol sinyali durumunda sistemimiz kişinin niyetini algılıyor. Sistemin alt yapısını oluşturmayı ve elektroensefalografik beyin aktivitesinin gerçekten de başarılabileceğini göstermeyi amaçladık. Önümüzdeki süreçte, daha akıllı ve karmaşık eylemleri gerçekleştirecek sistem üzerine çalışmayı hedefliyorum. Hareket edemeyen ya da felçli hastalar için gerçek yaşamda bu hareketleri yapacak robotik donanımlar için bu çalışma ciddi bir zemin oluşturacaktır.” 

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Samsun Samsun’da ‘sıfır atık’ için farkındalık etkinliği Samsun’da, ‘30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü’ dolayısıyla çevre temizliği etkinliği düzenlendi. Etkinlik, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) işbirliğiyle, ‘Geri Dönüşüme Atalım Doğaya Can Katalım’ sloganıyla Batıpark’ta gerçekleştirildi. Etkinlikte çocuklarda sıfır atık bilincinin oluşturulması ve atıkların değerlendirilerek yeniden kullanıma kazandırılmasının önemine dikkat çekildi. Etkinlik ile ilgili bilgi veren Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Sıfır Atık Yönetimi ve Temizlik İşleri Şube Müdürü Yağmur Şafak Eraslan, “Sıfır atık konusundaki çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Büyükşehir Belediyesi olarak sıfır atık kapsamında 2023 yılında 11 adet atık getirme merkezini halkımızın kullanımına sunarak sıfır atık konusunda bir bilinç oluşturduk. Bugün de yine bu hedef doğrultusunda bir program düzenledik” diye konuştu. Programa, Vali Yardımcısı Vekili ve Atakum İlçe Kaymakamı Kemal Yıldız, Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Ali Tulumen, OMÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri ve öğrencileri, OMÜ Vakfı Koleji öğretmen ve öğrencileri, Bayındır İlkokulu öğretmen ve öğrencileri ile belediye personelleri katıldı.
Trabzon Bakan Abdulkadir Uraloğlu: “İstiyoruz ki en yüksek oy ile büyükşehir ve 18 ilçemizi alalım” Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, “Allah’ın izniyle Trabzon’da, Arsin’de 18 ilçemiz büyükşehrimizle beraber bu seçimi alacağız. Ama biz istiyoruz ki en yüksek oy ile alalım. Gururlanalım. Bütün Türkiye’de sadece Trabzon’da değil. Cumhurbaşkanımıza karşı daha böyle memnuniyet verici bir şekilde çıkalım inşallah” 31 Mart Mahalli İdareler Seçimleri kapsamında memleketi Trabzon’a gelen Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Arsin ilçesinde düzenlenen mitinge katıldı. Mitingde AK Parti Trabzon Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ahmet Metin Genç ve Arsin Belediye Başkan adayı İbrahim Küçük’e destek isteyen Bakan Uraloğlu, yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Trabzon’a ayrı değer verdiğini söyledi. Bakan Uraloğlu, Atayurt ve Santa Harabeleri yolu projelerinin 5 yıllık süreçten gündemden çıkartılacağını kaydeden Bakan Uraloğlu, “Cumhurbaşkanı’mızın Recep Tayyip Erdoğan’ın Trabzon’umuza, Arsin’imize verdiği değeri hepimiz biliyoruz gerçekten. Bütün Türkiye’deki sonuçları takip ederken Trabzon’u mutlaka ayrı bir takip eder. Trabzon’a mutlaka ayrı bir değer verir. Onun yol arkadaşları arasında birçok Trabzonlu kardeşimiz, arkadaşımız oldu. Hep beraber olduk, daha yakın olan arkadaşlarımız oldu. Bizde şimdi bu görevle beraber bütün 81 ile olduğu gibi Trabzon’umuza da, Arsin’imize de inşallah önümüzdeki süreçte çok daha hizmet edeceğiz. 2003-2004 yılında Trabzon’da görev yaptım. Şu sahil yolu geçebiliyor muyduk oradan? Cumhurbaşkanımız geldi, hızlandırdı yolu bitirdik. Yolları Samsun’dan Sarp’a kadar bitirdik. Tertemiz oldu. En ufak bir sıkıntısı yok. Şimdi Arsin’de lazım olanlar var. Ben biliyorum. Bir Atayurt yolumuz vardı. Ben önceki görevimde de gelmiş bakmıştım defaatle bakmıştım. Orada çalışmalarımız sanki biraz yavaşladı. Bir ikmal ihalesi yapmamız gerekiyor. İnşallah önümüzdeki ay ikmal ihalesini yaparak yolumuza devam ediyoruz. Hayırlı uğurlu olsun. Şimdi dediler ki yukarıya doğru da Santa yolu var. Burayı da karayolları ağına al. Dedim ki şöyle yapalım. Büyükşehir ile beraber karayolları iş birliğiyle beraber o Santa’ya kadar olan yolu da bitirelim. Bu da hayırlı uğurlu olsun. Onun haricinde bizim grup yollarımız var, mahalle yollarımız var köy yollarımız var. Biz Arsin Belediyemizle, büyükşehir belediyemizle karşılıklı ve yine Karayollarımızla, Ulaştırma Bakanlığımızla paslaşacağız. Şu yol konusunu Allah’ın izniyle 5 yıllık süreçte sizin gündeminizden çıkaracağız. Bu da hayırlı uğurlu olsun” şeklinde konuştu. 31 Mart seçimlerine 1.5 gün kaldığını vurgulayan Bakan Uraloğlu, “Allah’ın izniyle Trabzon’da, Arsin’de 18 ilçemiz büyükşehrimizle beraber bu seçimi alacağız. Ama biz istiyoruz ki en yüksek oy ile alalım. Gururlanalım. Bütün Türkiye’de sadece Trabzon’da değil. Cumhurbaşkanımıza karşı daha böyle memnuniyet verici bir şekilde çıkalım inşallah. Şurada 1.5 günümüz kaldı” ifadelerini kullandı.