Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Şangay beşlisi ile ilgili açıklamaları Dünya gündeminde geniş yankı buldu. Bu gelişmelerin ardından Türkiye’nin Uygur Türkleri ile ilgili hassasiyetini dikkate alan Çin, önemli bir hamle yaptı. Geçtiğimiz günlerde, Türkiye-Çin arasındaki ticari ve turizm ilişkilerini daha ileri taşımak için Finans İstihbarat Uzmanı Muhammet Taha Gergerlioğlu başkanlığındaki 18 kişilik Türk heyetiyle bir araya gelen Çin yetkileri, Uygur gençlerinin eğitiminde Türkiye ile işbirliği yapmak isteğini açıkça dile getirdi. Bu görüşmelerden sonra da Çin yetkilileri, Çin’de eğitim gören yaklaşık 300 Uygur Türkü öğrenciye burs bağladı. Öğrencilere bağlanan bursların, bin lirayı aştığı ifade edildi.
Tarihi adım: Çin, Uygur Türkleri için Türkiye ile iş birliği yapmak istiyor
Çin yetkilileri, yine gerçekleşen görüşmelerde, Uygur politikasında daha yumuşak, daha hukuki ve daha insani bir sürece girmeye hazır olduklarının da altını çizdi. Yine yetkililer, Doğu Türkistan-Uygur Türkleri meselesinde dolayı İslam ve Müslümanlarla kavgaya girmek istemediklerini ve bu sorun için Türkiye’den yardım istediklerini açıkça beyan etti.
Görüşmenin ayrıntıları hakkında bilgi veren ve Çin’e yapılan ziyarette Türk heyetine başkanlık yapan Finans İstihbarat Uzmanı Muhammet Taha Gergerlioğlu, Türkiye-Çin arasında yeni bir sürecin başladığını söyledi. Gergerlioğlu, “Çin ile ilişkilerimizde, Doğu Türkistan-Uygur Türkleri meselesi hem tarihi, hem milli, hem dini, hem de insani ve vicdanı bir mesele olarak varlığını korumaktadır. Bu meselenin Çin’de farkındadır. Hatta Çin, Doğu Türkistan-Uygur Türkleri meselesinin başta Türkiye olmak üzere İslam ülkeleri ile ilişkilerinde belirleyici olduğunun farkında. Bu farkındalık çerçevesinde Çin, Türk heyetleri ile yaptığı ikili görüşmelerde Uygur politikasında daha yumuşak, daha hukuki ve daha insani bir sürece girmeye hazır olduğunun işaretlerini vermiştir. Çin Doğu Türkistan-Uygur Türkleri meselesinde İslam ve Müslümanlarla kavgaya girmek istemediğini ve bu sorun için Türkiye’den yardım istediklerini açıkça beyan etmiştir” dedi.
Uygur Türkleriyle ilgili çalışmalar genişletilecek
Gergerlioğlu, "Yetkiler, Shangai ye aktif katılım ile birlikte Uygur gençlerinin eğitiminde Türkiye ile işbirliği yapmak isteğini açıklıkla dile getirdi. Uygur Türklerinin devlet içinde görev almasında kolaylıklar sağlamaya başlamıştır ve bu konuda daha fazla adım atacağını belirttiler. Uygur Türkleri öğrencilerinin burs imkânından daha fazla yararlanma imkânlarını da genişleteceklerini söylediler. Türkiye’de beş üniversite ile çalışmalar yürüten Konfüçyüz Vakfının Yunus Emre Enstitüsü ile daha etkin işbirliği yapmasını ve birlikte Türk ve Çin Üniversiteleri ile daha geniş, kapsamlı çalışmalar yürütmesi isteğini de ortaya koydular" şeklinde konuştu.
Türkiye ve Çin arasındaki ticari ve turizm ilişkilerini ilerletmek için Çin'e çıkarma yapan 18 kişilik Türk heyeti, yılda en az 1 milyon Çinli turistin Türkiye'ye gelmesi için ön anlaşma yapmıştı.
Hakan Gözalan
