EKONOMİ - 05 Haziran 2008 Perşembe 12:33

Deloitte'nin doğalgaz raporu

A
A
A
Deloitte'nin doğalgaz raporu

Deloitte tarafından hazırlanan "Türkiye Doğal Gaz Piyasası" raporu "Gelişmeler 2008" alt başlığıyla yayımlandı.

Doçent Dr. İzak Atiyas ve Sinan Ülgen tarafından kaleme alınan rapora göre, Türkiye 2001 yılından bu yana enerji sektöründe liberal bir piyasanın kurulması yolunda kayda değer mesafeler kat etti.

Ancak bu sürecin tamamlanması ve Türkiye'nin enerjideki uluslararası konumunu güçlendirebilmesi için, toptan piyasanın serbest rekabet koşullarına taşınması önem kazanıyor. Raporda Türkiye'nin doğal gaz kaynaklarını çeşitlendirebildiği oranda bu alanda ilerleme kaydedeceği, bu bağlamda Türkmenistan ve İran ile doğal gaz bağlantılarını güçlendirmesi gerektiği kaydediliyor.

"Önemli reformlar yapıldı"


Çalışmaya göre, Doğal Gaz Kanunu başta olmak üzere enerji konusunda yapılan yasal düzenlemeler, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu'nun (EPDK) kurulması, enerji KİT'lerinin yeniden yapılandırılması, özelleştirmeler ve özel sektörün enerji piyasalarında artan etkinliği alınan mesafenin önemli göstergelerini oluşturuyor.

Rapor, şu ana kadar 53 bölgede doğal gaz dağıtım ihalelerinin başarıyla gerçekleştirildiğini ifade ederek, izlenen özelleştirme modelinin başarısına dikkat çekiyor. İhaleleri kazanan özel firmaların, ihale şartnamesinde belirlenen yükümlülükler paralelinde dağıtım şebekesi yatırımlarını yaptığını ve kullanıcılarını bir an önce şebekeye bağlayacak adımları attıklarını ifade eden çalışma bunu sektörün sağlıklı gelişiminin bir kanıtı olarak gösteriyor.

Öte yandan rapor, toptan satış piyasasında etkin rekabet koşullarının BOTAŞ'ın piyasadaki hakim konumu nedeniyle olgunlaşamadığını da belirtiyor. Bu durum doğal gaz üreticisi ülkelerle uzun vadeli anlaşmalar yapmakta karşılaşılan zorluklar ve BOTAŞ'ın sözleşme devri programında yaşanan gecikmelerden kaynaklanıyor.

Çalışma, Türkiye'nin bir enerji terminali olma yolundaki fırsatlarını ve karşı karşıya kaldığı riskleri de öne çıkarırken, kaynak ülkeler ile doğal gaz iletimini sağlayacak boru hatlarının oluşturulmasının önemine dikkat çekiyor. Bu bağlamda, mevcut doğal gaz hatlarının geliştirilmesi ve fizibilite çalışmaları devam eden, Nabucco projesi başta olmak üzere, enerji yatırım planlarının hızla operasyonel hale getirilmesi büyük önem taşıyor.

Türkiye'nin planladığı yatırımlarla, AB ülkelerinin Rusya'ya olan doğal gaz bağımlılığını azaltacak olması, bundan dolayı Türkiye ile Rusya arasında giderek artan rekabet enerji sektöründe çeşitli risklerin de gündeme gelmesine neden oluyor.

"BOTAŞ'ın ithalattaki payı azaltılmalı"

 
Toptan doğal gaz piyasasında rekabetin sağlanabilmesi için BOTAŞ'ın ithalattaki payının azalması gerekiyor. Deloitte Türkiye'nin hazırladığı rapor, 2001 yılında çıkarılan Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nun BOTAŞ'ın "ulusal iletim hatları" dışındaki tekel haklarına son verdiğini hatırlatıyor. BOTAŞ'ın 2009 yılında kadar şirketin altyapı faaliyetleri ile rekabetçi faaliyetlerini ayrı tüzel kişilikler altında yürütecek yasal düzenlemeyi yapması bekleniyor.

Son aşamada altyapı faaliyetlerini yürüten tüzel kişilik  ile rekabetçi piyasada faaliyet gösteren hizmet sağlayıcının farklı hissedar yapılarına sahip olmaları gerekiyor. Rapora göre, ancak bunun gerçekleşmesiyle tam olarak serbestleşmiş bir doğal gaz piyasası kurulabilecek.
Bununla birlikte raporda, BOTAŞ'ın pazar payını yüzde 20'ye çekmeyi amaçlayan sözleşme devir hedeflerinin gerçekçi olmadığı belirtiliyor. Çalışmada, sözleşme devri programının, bir hacim devir programının uygulanmasıyla tamamlanması öneriliyor.

Rapora göre, Türkiye'nin bölgesel bir enerji terminali olması Rusya haricindeki doğal gaz alım kaynaklarını çeşitlendirmesine bağlı. Bu yapılabilirse, bu alanda yeni fırsatlar doğabilecek.

Bu bağlamda İran ve Türkmenistan ile kurulacak ilişkiler büyük önem taşıyor. Ancak İran'ın uluslararası ilişkilerde yaşadığı sorunlar ve Hazar denizinin paylaşımında Türkmenistan ile Azerbaycan arasındaki anlaşmazlık bu ülkelerle yapılacak uzun vadeli anlaşmaları güçleştiriyor. Ayrıca Rusya'nın bölgedeki etkin varlığı bu anlaşmaların hayata geçirilmesinde sıkıntılara neden oluyor.

Rusya ile yaşanan rekabetin bir diğer nedeni ise Türkiye'nin Avrupa'ya doğal gaz taşıyabilecek bir konuma gelmesiyle, Rusya'nın enerji piyasasındaki etkinliğinin azalacak olması. AB ülkeleri de Rusya'ya olan bağımlılıklarını azaltmanın yollarını arıyor ve Türkiye'nin temel önemde olduğu Nabucco başta olmak üzere yatırım planlarına destek veriyor.

Rusya ise Nabucco projesine "South Stream" adlı bir başka projeyle karşılık verdi ve bu da Nabucco projesi için bir risk olarak değerlendirildi.

Türkiye'nin ulusal düzeyde enerji piyasasını serbestleştirme yolunda büyük bir gelişim kaydettiğini vurgulayan Deloitte Türkiye Enerji ve Doğal Kaynaklar Endüstri Lideri Sibel Çetinkaya, uluslararası düzeyde de bir enerji terminali olma vizyonuna uygun hareket edilmesi gerektiğini belirtti.

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
İstanbul Fatih’te ’Diyarbakırlı Ramazan Hoca’nın ölümüne neden olan şüpheliye müebbet hapis talebi Fatih’te ‘Ramazan hoca’ olarak tanınan Ramazan Pişkin’i başkası zannettiğini öne sürüp bıçaklayarak öldürdüğü iddiasıyla tutuklanan şüpheliye yönelik yürütülen soruşturma tamamlandı. Hazırlanan iddianamede, şüphelinin ‘kasten öldürme’ suçundan müebbet hapis cezasına çarptırılması talep edildi. Fatih’te 31 Ocak 2024’de ‘’Diyarbakırlı Ramazan Hoca’nın Yeri’’ isimli çay ocağında ‘Ramazan hoca’ olarak tanınan Ramazan Pişkin’i başkası zannettiğini öne sürdüğü ve bıçaklayarak öldürdüğü iddiasıyla tutuklanan şüpheli Erkan Baykut’a (24) yönelik yürütülen soruşturma tamamlandı. Çay ocağı içerisinden elinde bıçak olan bir erkek şahsın koşarak kaçtığını gördüğünü söyledi İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hazırlanan iddianamede, bilgi sahibi olarak ifadesi alınan İbrahim B.’nin hemen yan tarafta bulunan eczanede bulunduğu sırada bir gürültü geldiğini, kontrol etmek amacıyla eczaneden çıktığı sırada çay ocağı içerisinden elinde bıçak olan bir erkek şahsın koşarak kaçtığını gördüğünü, devamında çay ocağını kontrol ettiğinde ise Ramazan Pişkin’ in yaralanmış şekilde yerde yattığını görmesi üzerine sağlık ekiplerini haberdar ettiğini söylediği aktarıldı. Olayda kullandığı bıçak ile yakalandığı kaydedildi Hazırlanan iddianamede yapılan çalışmalar sonucu evi tespit edilen şüphelinin operasyonda banyo kısmında saklandığının görüldüğü, ekiplere direnmesi üzerine ise orantılı güç kullanılarak şahsın muhafaza altına alındığı, olayda kullandığı bıçak ve üst aramasında ele geçen telefona el konulduğu ve şüphelinin yapılan kimlik tespiti sonucu ‘Erkan Baykut’ olduğunun belirlendiği aktarıldı. Pişkin’in kendisine geçmişte zarar veren kişi olduğunu zannettiği aktarıldı Şüpheli Baykut’un ifadesine yer verilen iddianamede, Ramazan Pişkin’i tanımadığını, kendisini Saboor Muradı ismiyle tanıdığı kişi zannettiğini, Saboor Muradı isimli kişinin uyuşturucu satan, cinsel istismarda bulunan biri olduğunu, 2021 yılı itibariyle Saboor Muradı isimli şahsı görmediğini ancak Ramazan Pişkin’i bu kişi olarak bildiğini söylediği aktarıldı. Şüphelinin ayrıca, Ramazan Pişkin’ i ilk kez 2021 yılı ortalarında sosyal medyadan gördüğünü, olaydan 2 ay kadar önce babasının iş yerine 5 dakika mesafede Ramazan Hoca’ nın Yeri isimli iş yerinde gördüğünü, yanına gidip kendisiyle konuştuğunda kendisini ilk başta iyi bir hoca olarak gördüğünü, ancak sohbetin devamında bu şahsın aslında Saboor Muradı olduğunu anladığını, bunun üzerine Saboor Muradı’ nın kendisine geçmişte verdiği zararları hatırladığını söylediği kaydedildi. Niyetinin taş atmak olduğu ve kendinden geçtiğini söylediği belirtildi Şüpheli Baykut’un ifadesinin devamında ayrıca, olay günü Kasımpaşa’ da ki evinden çıkarak Ramazan Pişkin’in iş yerine gittiğini, niyetinin kendisine taş atıp yaralamak olduğunu, çay ocağına girince tek başına sandalyede oturan Ramazan Pişkin’ in ayağa kalktığını, kendisinin Saboor Muradı olduğunu hissetmesiyle kendisinden geçerek taş fırlattığını, bunun üzerine Ramazan Pişkin’ in üstüne gelmesiyle kendisine zarar verebileceği düşüncesiyle bıçak çekerek kendisini yaraladığını ve olay yerinden kaçtığını söylediği belirtildi. İddianamede ayrıca, ölen Ramazan Pişkin’in kardeşi Mehmet Pişkin’ in şikayetçi olduğu da belirtildi. Müebbet hapis talebi Hazırlanan iddianamede şüpheli Erkan Baykut’un ‘kasten öldürme’ suçundan müebbet hapis cezasına çarptırılması talep edildi. Şüphelinin yargılanmasına önümüzdeki günlerde İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlanacak.
Nevşehir Bakan Işıkhan: "2023 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 4,5 büyüme ile AB ülkeleri arasında en çok büyüyen ülke oldu” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “2005 yılında sanayi istihdamı 4 milyon 140 bin kişi iken, 2023 yılında 6 milyon 711 bin kişi olarak gerçekleşmiş, ülkemizin sanayi alanındaki hamlelerinin işgücü istatistiklerine önemli bir yansıması olmuştur. Hizmet sektöründe ise 2005 yılında hizmetler istihdamı 9 milyon 176 bin kişi iken, 2023 yılında 18 milyon 230 bin kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu veriler hizmetler alanındaki ekonomik büyümenin net bir göstergesi olarak karşımıza çıkmıştır. Ayrıca; 2023 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 4,5 büyüme ile AB ülkeleri arasında en çok büyüyen ülke oldu” dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, bir dizi temaslarda bulunmak üzere geldiği Nevşehir’de iş insanlarıyla buluştu. İş insanlarına seslenen Bakan Işıkhan, "Çalışma hayatından sosyal güvenliğe kadar inisiyatif aldığımız her konuda her daim sizlerle istişareyi, iletişimi, diyaloğu ön planda tutmaya devam edeceğiz. Birlik ve beraberlik ruhuyla, başta çalışma hayatı olmak üzere Türkiye’yi küresel anlamda hak ettiği konuma taşıyacak her alanda geliştirmeye devam edeceğiz. Bildiğiniz gibi; son dönemde ekonomide ve çalışma hayatında çok olumlu veriler elde ediyoruz. 2023 yılında işsizlik oranı 1 puanlık azalışla yüzde 9,4 seviyesine geriledi. Toplam işsizlik oranı ve genç işsizlik oranı son 10 yılın en düşük seviyesine geldi. İşsiz sayısı 2023 yılında, bir önceki yıla göre 318 bin kişi azaldı. Hem kadın, hem genç, hem de toplam istihdam oranı ve işgücüne katılım oranı son 22 yılın en yüksek düzeyine yükseldi. Geçtiğimiz yıl özelinde baktığımızda, 2023 yılında toplam istihdam edilenlerin sayısı 880 bin kişi artarak 31 milyon 632 bine ulaşmıştır” şeklinde konuştu Bakan Işıkhan; "Türkiye ekonomisinde 2005 yılına göre 12 milyon 275 bin kişilik yeni istihdam meydana gelmiştir. Yıllar içerisinde işsizlik oranının azalması noktasındaki olumlu ivme 2023 yılında da devam etmiş, istihdam oranımız bir önceki yıla göre 0,8 puan artarak yüzde 48,3 olarak gerçekleşmiştir. 2005 yılından 2023 yılına gelindiğinde ise istihdam oranı 8,3 puan artmıştır. 2005 yılında sanayi istihdamı 4 milyon 140 bin kişi iken, 2023 yılında 6 milyon 711 bin kişi olarak gerçekleşmiş, ülkemizin sanayi alanındaki hamlelerinin işgücü istatistiklerine önemli bir yansıması olmuştur. Hizmet sektöründe ise, 2005 yılında hizmetler istihdamı 9 milyon 176 bin kişi iken, 2023 yılında 18 milyon 230 bin kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu veriler hizmetler alanındaki ekonomik büyümenin net bir göstergesi olarak karşımıza çıkmıştır. Ayrıca; 2023 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 4,5 büyüme ile AB ülkeleri arasında en çok büyüyen ülke oldu. Dolar bazında milli gelir, Türkiye tarihinde ilk kez 1 trilyon doları aştı. Kişi başına Milli Gelir de, 13 bin 110 dolarla, tarihin en yüksek düzeyini gördü. Bu veriler gösteriyor ki; pandemiye rağmen, bölgemizdeki savaşlara rağmen, geçtiğimiz yıl yaşadığımız asrın felaketine rağmen vatandaşlarımızı asla mağdur etmeden hizmetlerimize kesintisiz devam edebiliyoruz. Dolayısıyla; Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın işaret ettiği Türkiye Yüzyılı vizyonunu inşallah sizlerin desteğiyle başaracağız. Bu yüzyılı; emeğin, üretimin, çalışmanın yüzyılı yapacağız. Şurası çok önemli; ülkemizin gücü büyük ölçüde yerel yönetimlerimizin gücünden geliyor. Kalkınma yerelden başlar hakikatine istinaden yerelde ne kadar güçlü olursak genel iratlarımızın da o derece güçlü olacağına inanıyoruz. Çünkü şunu hepimiz çok iyi biliyoruz ki; gelişim, ilerleme ve kalkınma yerelden başlar" ifadelerini kulandı.
İstanbul Sancaktepe mitinginde vatandaşlarla bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan: "İsrail’in hukuk tanımaz, kutsal bilmez zalim hükümeti yaklaşık 6 aydır Gazze’deki kardeşlerimizi vahşice katlediyor" Sancaktepe mitinginde vatandaşlarla bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan: "İsrail’in hukuk tanımaz, kutsal bilmez zalim hükümeti yaklaşık 6 aydır Gazze’deki kardeşlerimizi vahşice katlediyor"-"Göreve gelince vaatlerini unutacak değil, verdiği sözü yerine getirecek belediye başkanlarını seçeceğiz"- "Ülkemizin son 21 yılı yatırımlar açısından Cumhuriyet tarihinin altın devri olarak kayıtlara geçmiştir"- "İstanbul’un bir 5 yıl daha kaybetme lüksü yok"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Sancaktepe İlçe Mitinginde vatandaşlarla bir araya geldi. Erdoğan, "Verdiği vaatleri unutan değil verdiği sözü tutacak başkanları seçeceğiz. İstanbul’un bir 5 yıl daha kaybetme lüksü yok" dedi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Sancaktepe’de düzenlenen mitingde vatandaşlarla bir araya geldi. Programa İBB Başkan Adayı Murat Kurum, Sancaktepe Belediye Başkanı Şeyma Döğücü, AK Parti İstanbul İl Başkanı Osman Nuri Kabaktepe, Sancaktepe İlçe Başkanı Turgay Akpınar"Biz Filistin’in yanında dimdik duruyoruz"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Fakir fukarayı daha fazla kollamamız gereken mübarek günlerden geçiyoruz. Dünyanın birçok yerinde kardeşlerimiz sıkıntı çekiyor. İsrail’in zalim hükümeti Gazze’deki kardeşlerimizi vahşice katlediyor. Ellerimizi semayı Gazeli mazlumlar için de açıyoruz. Şimdiye kadar toplam 40 bin tondan fazla yardım malzemesi gönderdik. Dün de 8. yardım gemimizi Mısır’a sevk ettik. İsrail üzerindeki baskının artırılması için yoğun çaba harcıyoruz. Canilerin hukuk önünde hesap vermesi için ne gerekiyorsa yapıyoruz. Biz Filistin’in yanında dimdik duruyoruz. Türkiye, tüm kurumları ile Filistin halkının yanındadır. AFAD ve Kızılay başkanımız ile görüştüm ve yoğun şekilde bu yardımları ulaştırma gayretinde olduklarını öğrendim. Erdoğan’ın her türlü bedeli göze alarak verdiği mücadelenin şahidi Filistinli kardeşlerimizin kendileridir.Türkiye Suriye, Somali, Karabağ imtihanını nasıl alnının akı ile verdi ise Gazze imtihanını da verecektir. Filistinliler özgürlüklerine, bağımsız devletine kavuşana kadar durmayacağız. Gazzeli yiğitlere terörist iftirası atanların bize söyleyecekleri tek kelamı olamaz" dedi."Vaatleri unutacak değil verdiği sözü tutacak başkanları seçeceğiz"Erdoğan, "Geçtiğimiz sene 14-28 Mayıs seçimlerinden önce sizlerle kucaklaşmış sizlerle ahdimizi yenilemiştik. Allah razı olsun Sancaktepeli kardeşlerimiz bize verdikleri söze sadık kaldılar. 31 Mart’ta bu sözü yenileyeceğimize eyvallah diyor muyuz? Sordum, bugün Sancaktepe’de katılım ne durumda diye. Aldığım cevap 25 bin. Bizi bağrınıza bastırığınız için şükranlarımı sunuyorum. Sancaktepe böyle destek verdikçe Türkiye’nin şahlanışını kimse durduramaz. Önümüzde yine kritik bir seçim var. Vaatleri unutacak değil verdiği sözü tutacak başkanları seçeceğiz. İlimizin ilçemizin hangi zihniyet tarafından yönetileceğine sandıkta karar vereceğiz. Bir tarafta taş üstüne taş koymayanlar bir tarafta hayalleri gerçeklere dönüştürenler var. Bir tarafta temiz siyasetin temsilcileri diğer tarafta kaynağı karanlık deste deste dolarlarla avrolarla para kulesi üretenler var. Bir tarafta gerçek belediyecilik, diğer tarafta algı belediyeciliği var. Neymiş tam gaz ileri. Tam gaz ileri değil tam aksine tam gaz geri. Bir tarafta milletine hizmet edenler diğer tarafta şehrin sorunlarına çözüm geliştirenler var.Kırgınlıkla ve öfke ile değil sağduyu ile meseleye yakalayacağız. Oyumuzun gelecek 5 yılı etkileyeceğini aklımızdan çıkarmayacağız. İstanbul’un bir 5 yıl daha kaybetme lüksünün olmadığını biliyoruz" dedi."Son 21 yılımız cumhuriyet tarihinin altın devri olarak kayıtlara geçti"Erdoğan, "Sancaktepe metro kuyularını dolduranlara yürüyün demeyecek. Sancaktepeli kardeşlerimiz eser ve hizmet siyaseti ile yola devam edilecek. Biz bu aziz şehrin emanetini 30 yıl önce devraldık. Büyükşehir başkanı olarak 4 buçuk yıl şehrimize hizmet ettik. Dağ gibi birikmiş sorunlara çözüm bulduk. İstanbul’u çöp çamur çukur belasından biz kurtardık. Vatandaşımıza İstanbul’da yaşamanın eziyetini değil mutluluğunu tattırdık. Son 21 yılımız cumhuriyet tarihinin altın devri olarak kayıtlara geçti. Avrasya tünelini, Marmara’yı, Yavuz Selim Köprüsü’nü, Kuzey Marmara’yı kim yaptı" dedi.
Kayseri Melikgazi’de ‘Ortaköy Sokağı’ ile İstanbul Kayserililerin ayağına geliyor Melikgazi Belediye Başkanı Doç. Dr. Mustafa Palancıoğlu insan odaklı projeleri ile hayata geçirildiğinde örnek olacak Ortaköy Sokağı ile ailelerin bir arada olduğu, gençlerin çok hoşuna giden bir gastronomi sokağını Melikgazi’ye kazandıracak. ‘Önce aile, önce ticaret’ diyerek gastronomi açısından farklı, yerel tatları bulabilecekleri bir gastronomi sokağını Kayseri’ye kazandıracaklarını söyleyen Başkan Palancıoğlu, “Melikgazi’de 5 yılı rekor hizmetlerimizle tamamladık. Birçok alanda ilçemizin her köşesine hizmet ettik. Yeni dönemde de Türkiye’ye örnek olacak vizyon projelerimizi inşallah hayata geçireceğiz. Önce insan temasıyla projelerimizi hazırladık. İlçemize çok zevkli, güzel mekânlar kazandıracağız. Ortaköy Sokağı ile İstanbul’u Kayserili hemşehrilerimizin ayağına getiriyoruz. Kayseri’nin havasını değiştirecek güzel mekânları kazandırmak için çalışacağız. Bir gastronomi sokağı olacak Ortaköy Sokağı’nda vatandaşlarımız yerel tatlardan, kumpir, waffle, dondurma, helva gibi şeyleri yiyebilecek, keyifli vakit geçirebilecekler. Bu sokağımız gençlerin fazlasıyla seveceği yer olacak. Böyle bir sokak gerekliydi. Bunu da Melikgazi olarak ilk biz yapacağız inşallah. Ailecek gidilecek, nitelikli, kaliteli zaman geçirilecek bir yer olacak. Esnaf arkadaşlarımıza işletmeleri için vereceğiz ama kontrolü bizde olacak. Esnafımızın önünü açacak birlikte güzel işler yapacağımız bir proje bu. Daha fazlasıyla Melikgazi’mizi geleceğe taşımak için canla başla çalışmaya devam edeceğiz. Yeni projemizin Melikgazi’mize hayırlı olmasını dilerim” dedi.