Kadir Has Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi tarafından yapılan ankette Türkiye’nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi ile görüşülerek yaptırılan ankette, katılımcılara dış politika konularının hangi organlardan takip edildiği, hangi kurumların dış politikayı yürüttüğü ve Türkiye’nin başta Suriye, Amerika ve Avrupa Birliği ile ikili ilişkileri olmak üzere Türk dış politikasının dinamikleri konularında sorular soruldu. Araştırma Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın başkanlığında ve Kadir Has Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinem Açıkmeşe koordinasyonunda gerçekleşti.
Araştırma, Türk halkının Ortadoğu’daki olaylardan endişe duyduğunu ve IŞİD’i bir tehdit olarak gördüğünü gösterirken, ankete katılanların yarıya yakını IŞİD’e karşı pasif bir tutum izlenmesi konusunda görüş belirtti. Suriye sorunu yüzde 65.5 ile Kasım 2013’te ankete katılanların en büyük tehdit olarak gördüğü konu başlığı olurken, aynı maddeyi seçenlerin oranı Mayıs 2015’de yüzde 20.3’te kaldı. Ankete katılanlar, yüzde 36.3 oranı ile mülteci alımına son verilmesi ve daha önce gelmiş olanların ülkelerine gönderilmesi konusunda fikir beyan etti. Ankete katılanların yüzde 37’si Türkiye’yi bir İslam ülkesi olarak görürken, yüzde 24.3’ü Türkiye’yi Avrupa ülkesi olarak nitelendirdi.
DIŞ POLİTİKADA YALNIZLIK
Anket sonuçlarına göre, Türkiye’nin dış politikada dostu olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 38.9 iken, dış politikasını yalnız yürütmesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 22. Her iki oran da, Kadir Has Üniversitesi tarafından Kasım 2013’te gerçekleştirilen kamuoyu yoklaması verileri ile karşılaştırıldığında bir yükselme eğilimi içinde bulunuyor. Türkiye’nin en yakın dostu ise yüzde 37.2’lik oranla ortak kültürel ve tarihsel bir geçmişe sahip olan Azerbaycan olarak görülüyor.
GENÇ NÜFUS DIŞ POLİTİKAYI SOSYAL AĞLARDAN TAKİP EDİYOR
Ankete göre, dış politika gündemini 65 yaş ve üzeri kişiler radyo, dergi, gazete gibi geleneksel bilgi kaynaklarını kullanarak takip ederken; genç nüfus haber almada internet, sosyal çevre ve sosyal ağ gibi kaynaklardan yararlanıyor. Türk dış politikasına ilişkin haber almada medya kuruluşları üst sıralarda yer alırken; medya kuruluşlarına duyulan güven yakın çevre, akademik yayın ve internet portallarının gerisinde kaldı.
EN BÜYÜK TEHDİT İSRAİL, AMERİKA, SURİYE VE ARTAN ŞEKİLDE ERMENİSTAN
Anket sonuçlarına göre, Türkiye için tehlike olarak algılanan ülkelerin başında sırasıyla İsrail, Amerika ve Suriye geliyor. Ankete katılanların yüzde 20.3’ü Ermenistan’ı, Kasım 2013’teki yüzde 7.2’lik oranla karşılaştırıldığında, ciddi biçimde tehdit olarak algılamaya başlamış durumda. Halkın yüzde 32.4’ü Ermenistan ile sınır kapılarının hiçbir şart altında açılmaması gerektiğini savunuyor.
Amerika Türkiye ilişkileri konusunda ankete katılanların yüzde 51.9’u olumsuz bakış açısına sahipken Amerika’nın Türkiye’ye yaklaşımları yüzde 32.6’lık bir oranda sömürgeci olarak değerlendiriliyor. Kamuoyuna göre, Amerika ile Türkiye arasındaki en önemli sorun terörle mücadele konusunda yaşanırken, en önemli işbirliği alanları olarak askeri ve ekonomik konular ön plana çıkıyor.
AVRUPA BİRLİĞİ’NE İLGİ AZALSA DA ÖNEMİNİ KORUYOR
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olmasını ankete katılanların yüzde 42.4’ü destekliyor. Buna karşılık, kamuoyu yüzde 47.6’lık bir oranla AB üyeliğinin hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini düşünürken, ankete katılan her 10 kişiden 7’si Türkiye’nin AB üyeliğinin engellendiği konusunda hem fikir. Türk halkı AB ile imtiyazlı ortaklık konusunda ise kararsız; halkın yüzde 32’si bu fikre olumsuz bakıyor. Anketin ilginç sonuçlarından birisi ise şöyle, halk yüzde 43.8 ile Kıbrıs sorunu çözüldüğünde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tanınmasına sıcak bakıyor.
ORTADOĞU POLİTİKASINA BAKIŞ DEĞİŞİYOR
Türkiye’nin Suriye’deki olaylara karşı alması gereken tutum konusunda “tarafsız kalmalı” diyenlerin oranı yüzde 41.7’den yüzde 31.6’ya düşerken, Esad yönetimine karşı uluslararası yaptırımlara destek verilmesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 11.3’ten yüzde 14.9’a yükselmiş durumda.
Ankete katılanların yüzde 85.1’i IŞİD’in bir terör örgütü olduğunu belirtirken, örgütün Türkiye’ye tehdit olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 65.4 düzeyinde çıktı. Buna karşılık, katılımcıların yüzde 46.6’sı IŞİD’le ilgili konuların uzaktan takip edilmesi görüşünde birleşti.
Katılımcıların yüzde 36.3’ü “Mülteci alımına son verilmeli, daha önce gelmiş olanlar geri gönderilmeli” yanıtını verirken, Türkiye’nin İsrail - Arap sorununa karışmaması gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 39.1 düzeyinde gerçekleşti.
Ankette, Türk dış politikasını belirlemede, yürütmede etkin olması gereken kurum olarak Dışişleri Bakanlığı belirtilirken bunun yanı sıra, güçlü bir dış politikanın anahtarı diğer ülkelerle siyasi ve ekonomik işbirliğinin arttırılması olarak görüldü.
