Sağlık Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Atatürk Üniversitesi, Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanlık Derneği (EKMUD), Türk Veteriner Hekimler Birliği (TVHB) işbirliğiyle Erzurum’da düzenlenen ‘’5. Türkiye Zoonotik Hastalıklar Sempozyumunun açılışında konuşan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Erol, önemli bir sempozyumun 5.’sini gerçekleştirmek üzere Erzurum’da bulunmaktan dolayı mutlu olduğunu söyledi.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Erol,” Öncelikle 5. Olması nedeniyle bunu çok önemsiyoruz. Zaman zaman böyle sempozyumlar düzenlenir ama devamlılık arz etmez. Bunun süreklilik arz etmesi ne kadar önemliyse, şimdiye kadar yapılanlarda söylenenlerde hangi noktaya ulaştık nereye geldik bunun da bir etki değerlendirilmesi yapılmasını en az bu kadar önemsiyorum. Zoolotik hastalıklar sempozyumu en az 1 asırlık bir işbirliğinin devamı olan son derece hassas bir konu. Aslında bu tıp ve veteriner hekimlerin en yoğun çalıştıkları ve bundan sonra da daha çok çalışmaları gereken bir alan. Zooloz hastalıklarla ilgili çok değişik rakamlar verilir. Buna ilişkin en sağlıklı veriler Dünya Halk Sağlığı Örgütü ile Gıda ve Tarım Örgütü’nün ortak zoolotik hastalıklar uzmanlar komitesince 1976’da yayınlanan raporundadır. Burada bu hastalıkların sayısı 150 olarak belirlenmiştir. 2000 yılına geldiğimizde bu hastalıkların sayısı 200’e ulaşmış, 2000 yılından sonra da bu hastalıklara çok sayıda hastalık ilave olmuştur.
Kuvvetle muhtemeldir ki bu hastalıkların sayısı önümüzdeki süreç içerisinde de artacaktır. Bu hastalıkların sayısı artmakla kalmıyor, etki alanı, oluşturdukları tehditler yöresel olarak değil küresel olarak değişiyor. Tabi bu hastalıklardan doğan insan kayıplarını geri getirmek mümkün değil. Bir başka açıdan bakarsak bu hastalıklar aynı zamanda ülkelerin ekonomisine ciddi zararlar vermekte. Bunun geçmiş örneklerini kuş gribiyle yaşadık. Tabi buradaki kritik noktalardan birisi bu hastalıkların değişen epidemiyolojisinin iyi takip edilmesidir.” dedi.
DÜNYA’DA HER 15 DAKİKADA BİR KİŞİ KUDUZ NEDENİYLE ÖLÜYOR
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Erol, “ Dünya 50 yıl önceki dünya değil. Sadece nüfus artmıyor, birçok yerde hayvan popülasyonları da artıyor. Doğal hayatı ciddi ölçüde daraltıyoruz. Orman alanları daralıyor, vahşi yaşama ilişkin ciddi müdahalemiz oluyor. Dolayısıyla hayvan, insan ve vahşi yaşam arasındaki ekosistem bundan etkileniyor. Bu da içinde bulunduğumuz ekosistemin değişmesine yol açıyor. Tabi bunlarla beraber düne kadar bizim gündemimizde olmayan hastalıkları küresel boyutta bizlere taşıyor. Buna ilişkin olarak hastalıkların kaynaklandığı ülkelere baktığımızda sağlık sisteminin yetersiz olduğunu görüyoruz. Bununla birlikte bu hastalıklar hızla yayılıyor.
Hızla yayılmasının altındaki temel faktörlerden birisi de insan hareketleri ve turizmin çok ciddi düzeylere ulaşmış olması. Dünya’da ciddi bir protein ticareti var. Ciddi hayvan ve hayvansal ürün ticareti var. Biz bugün vahşi yaşamda ne kadar hayvanın, hangi ülkeye ticaretinin yapıldığını bilmiyoruz. Dolayısıyla buradaki kritik süreçlerden bir tanesi bu hastalıkların değişen epidemiyolojisinin iyi takip edilmesidir. Yerine göre bir hastalığın moleküler karekterizasyonda bir bazın değişmesinin oluşturacağı felaketi geçmiş deneyimlerimizden hepimiz biliyoruz. Bunun için ülkelerin sistemini iyi kurması gerekiyor. Diğer taraftan da mücadele etmek zorunda olduğumuz klasik zoolotik hastalıklar var. Hala dünyada kuduz, tüberküloz önemli bir halk sağlığı tehdidi olarak görülüyor. Dünya’da her 10-15 dakikada bir kişi kuduzdan ölüyor. Bu çok ciddi bir rakam. Bugün hala dünyada tüberkülozdan çok sayıda insanı kaybediyoruz. Bizim de bulunduğumuz coğrafyamız için geliştirdiğimiz stratejilerimiz var. Bunlardan birisi yaban hayatıyla ilintili olan kuduz hastalığı. Yeni başlattığımız projede 105 bin kilometre karelik alanda aşılama yapıyoruz. Aşılamakla kalmayıp her yılın sonunda bunun bir etki değerlendirmesini yapıyoruz. Bunun dışında tüberkülozla ilgili olan projede bunun tespit edilmesi, kesime gönderilecek olanların gönderilmesi ve tasvir edilmesi var. Tabi bunların dışında çok sayıda parazitel hastalık var. Bunlarla ayrı ayrı mücadele etmek gerekiyor. En önemli yapmamız gereken bu işbirliğinin geliştirilerek devam etmesi. Burada ki verilerin paylaşılması ve ortak bir kontrol mekanizmasının geliştirilmesi. Burada iki madde çok önemli. Birincisi ülkenizdeki hastalığın tablosunun ne düzeyde olduğunu bilmeniz lazım. Diğeri ise buna yönelik bir strateji geliştirmektir.” şeklinde konuştu.
E.MEHMET YILMAZ
