Avrupa Birliği (AB) ve ABD arasında görüşmeleri yürütülen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) konusunda Türkiye’nin rekabet gücünü artıracak faktörlerin ana gündem maddesini oluşturan toplantı İstanbul Çırağan Sarayı’nda gerçekleşti. Toplantıda Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, SOCAR Türkiye Başkanı Kenan Yavuz, Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koç, Yeşil Büyüme Derneği Başkanı Erkan Gürkan ve HASEN Genel Sekreteri Haldun Yavaş konuşma gerçekleştirdi. Toplantının moderatörlüğünü HASEN Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin yürüttü.
Dünyada üç eksende bir ekonomik savaşın başladığını anlatan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, BRICS, Şangay Beşlisi ve Transatlantik eksenlerinden özellikle Transatlantik’in Türkiye’yi çok daha yakından ilgilendirdiğini vurguladı. Türkiye’nin TTIP’nin dışında kalması halinde yapılan araştırmalara göre ilk yılda GSYIH’da yüzde 2,5 azalma, işsizlik de ise yüzde 0,4 oranında bir artış tahmin ediliyor. Türkiye’nin kısa vadede AB’nin bir parçası olmasının mümkün olmadığı söyleyen Kurtulmuş, kısa vadede Gümrük Birliği Anlaşması’nın gözden geçirilmesi sürecinin başlatıldığını ve bu kapsamda 12 Mayıs’ta AB ile bir mutabakat metninin imzalandığını ifade etti. Gümrük Birliği’nin özellikle üçüncü ülkeler nezdinde tek taraflı bağlayıcı olmasının kabul edilemez olduğunu söyleyen Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, dışımızda oluşan yapıları dikkatle izlemememiz ve etkileyen konumda olmamız gerektiğini ifade etti. Kurtulmuş, orta gelir tuzağı gibi orta teknoloji tuzağı olduğunu ve tuzaklara düşmeyeceklerini söyledi.
Kurtulmuş, 2023 hedefleri doğrultusunda şimdiye kadar makro reformlarını ve altyapı yatırımlarını yapmış olan Türkiye’nin seçim sonrasında mikro reformlara odaklanarak ekonomide üretim odaklı ve tüm Anadolu’nun sürece dahil olduğu ekonomide bir faz değişimine geçilmesi gerektiğinin önemine değindi: “Güçlü bir Türkiye, güçlü bir Avrupa ve güçlü bir Transatlantik demektir”
Türkiye’nin 2023 hedefleri doğrultusunda 2 trilyon dolarlık ekonomiyi AB ve TTIP olmasa da oluşturmak zorunda olduğunu söyleyen Kurtulmuş, “Bisikletin pedalını daha hızlı çeviremezsek düşeriz. Bu bir seferberlik ruhudur“ dedi.
KENAN YAVUZ: "GÜMRÜK BİRLİĞİ, ORHUN YAZITLARINDAN BU YANA TÜRK MİLLETİNİN İMZALADIĞI EN AĞIR KAPİTÜLASYONDUR"
Konuşmasında Türkiye’nin Gümrük Birliği sürecini anlatan SOCAR Türkiye Başkanı Kenan Yavuz, Gümrük Birliği Anlaşması’nın Orhun Yazıtları’ndan bu yana Türk milletinin imzaladığı en ağır kapitülasyon anlaşması olduğunu iddia etti. Gümrük Birliği anlaşması okunmadan imzalanmış ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne girişi şeklinde algı yaratılmıştı. Avrupa ve Amerika şu anda bir anlaşma için masadalar, eğer bu anlaşma gerçekleşir ise Türkiye’yi bağlayacak ancak Türkiye’nin söz hakkı yok. Böyle bir durum ancak galip devletlerin, mağlup devletlere uygulayabilecekleri bir dayatmadır ve asla kabul edilemez. Özellikle ara mallarının Serbest Ticaret Anlaşmaları’ndan muaf tutulması gerekiyor. SOCAR Türkiye Başkanı, “Ara malı üretiminin Türkiye’de konuşlanması için çalışmalar yapmalıyız. Bunu yapamazsak ülkemiz ithalata alışır. Serbest ticaret anlaşmaları ve dahilde işleme rejiminin gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.” dedi. Türkiye’nin altyapı devriminin üretim devrimiyle buluşması gerektiğini hatırlatan Yavuz, üretimin tüm Anadolu’nun hücrelerine yayılması gerektiğini ifade etti.
ALİ KOÇ: "ÇOK ÖNEMLİ İŞLER BAŞARDIK, ANCAK REKABET BİZDEN DAHA HIZLI İLERLİYOR"
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin Eylül 2014’te yayınladığı raporuna göre Türkiye’nin katma değerli üretim noktasında sorunları olduğunu belirten Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koç, “Bu süreçte Türkiye ciddi gelişme gösterdi, büyük işler başardık ancak, biz ilerliyoruz ama rekabet bizden daha hızlı ilerliyor. Türkiye’nin global ekonomideki konumunu baştan aşağı yeniden gözden geçirmesi gerekiyor. Yeni pozisyonumuzu katma değerli ekonomi olarak konumlandırmalıyız. Sayın Başbakan Yardımcımız Numan Kurtulmuş’un altını çizdiği gibi orta teknoloji tuzağına düşmemeliyiz” dedi.
Türkiye’nin sağlık, bilişim teknolojileri ve tarım gibi alanlarında rekabet üstünlüğüne sahip olduğuna dikkat çeken Ali Koç, “avantajlarımızı hayata geçirmeliyiz ve rekabet üstünlüğüne sahip olduğumuz alanlarda öne geçmeliyiz” dedi.
Koç konuşmasında Türkiye’nin nitelikli iş gücü kalitesine karşın, düşük tasarruf oranları ve yabancı yatırımın üretime yeterince dönmemesi gibi sorunları olduğunu dile getirdi. 2014 yılında 8,4 milyar dolarlık yabancı yatırımın sadece 2,9 milyar dolarının sanayiye yatırıldığını söyleyen Koç, yüzde 12’lik tasarruf oranıyla muadil ülkelere göre pozisyonumuzun çok da olumlu olmadığını ifade etti. Türkiye’nin TTIP ve TPP gibi yeni nesil serbest ticaret anlaşmalarının içerisinde olması gerektiğini söyledi. Ancak Avrupa ve ABD’nin aralarındaki çok derin fikir ayrılıklarının kısa vadede çözülmesinin pek olası gözükmemesi TTIP’in yakın zamanda hayata geçmesini de sorgulatıyor. Koç, “Bizim bu işe girip girmememiz konuşuluyor ama, bu işin olup olmayacağı da belli değil. O kadar çok derin fikir ayrılıkları var ki, yakın zamanda bu ayrılıkların çözülmesi kolay gözükmüyor” dedi.
Dünya ticaret pastasında en büyük paya sahip olan ABD ve Avrupa Birliği arasında imzalanacak Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı anlaşmasının masaya yatırıldığı toplantıda açılış konuşmasını gerçekleştiren Hazar Strateji Enstitüsü Genel Sekreteri Haldun Yavaş, “1990’lı yıllarda üç haneli enflasyonu yaşayan ülkemiz, 2002-2013 yılları arasında ortalama yüzde 5’lik büyüme yakalayarak temel makroekonomik göstergelerde önemli iyileşme kaydetti. Bu dönemde büyüyen ekonomi ile birlikte, özellikle ara malı üretiminde yeterli yatırımların yapılamayışı ve enerji fiyatlarında görülen artışla birlikte dış ticaret açığı önemli miktarda arttı.” dedi ve açıkladı “Türkiye ekonomisinin 2023 için öngörülen hedeflere ulaşabilmesi için üretim ve imalat sanayi öncelikli bir büyüme modelinin zorunlu hale geldiği son yıllarda görülen düşük büyüme rakamları ile daha iyi anlaşılmıştır.”
HASEN Genel Sekreteri Haldun Yavaş’ın ardından konuşmasını gerçekleştiren Yeşil Büyüme Derneği Erkan Gürkan Türkiye’nin rekabet üstünlüğü sağlayabilmesi için devlet ve toplumun insan vücudu gibi aynı reflekslerle hareket etmesi gerektiği söyledi. Bugüne kadar ekonomide Türkiye’nin iyi bir yere geldiğini ifade eden Gürkan, üretimdeki aksaklıklara dikkat çekerek ekonomide faz değişimini çok önemsediğini kaydetti.
Etkinliğin moderatörlüğünü üstlenen HASEN Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin ise, AB’nin felsefi ve etik olarak çözmesi gereken sorunlar olduğuna dikkat çekti: “Malların AB’ye girmesi serbest olmasına rağmen malları taşıyan insanların geçmesi serbest değil. Ayrıca Türkiye’nin yaptığı fedakarlıklardan sonra TTIP’in dışında tutulmasını anlamak mümkün değildir.”
Etkinlik katılımcıların konuşmalarının ardından soru-cevap kısmıyla sona erdi.
