Zonguldak'ta taşkömürünün 188 yıl önce bulunmasıyla birlikte kentte uzun yıllar üretim sürdü. 5 bini aşkın maden şehidi veren kent, kömürün ülke ekonomisine kazandırılmasıyla adeta lokomotif görevi gördü. Önceleri yabancı şirketler tarafından kömür üretilen Zonguldak'ta, 1983 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı Türkiye Taş Kömürü Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu. Redevans (kiralama) usulü kurulan özel şirketler de TTK ile birlikte havzada uzun yıllar kömür üretimi gerçekleştirdi.
"Özel işletmeler çok zor durumda"
11 Eylül 2014 tarihinde çıkan Torba Yasa ile birlikte Zonguldak kömür havzasında faaliyet gösteren özel maden ocaklarının sahipleri, maliyetlerin arttığını savunarak üretimi durdurma kararı almıştı. Zonguldak'ta faaliyet gösteren özel maden şirketi sayısının tek haneli rakama indiğini ifade eden Arı Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Günay, Zonguldak'ın kaderinin en iyi olmayan günlerini yaşadığını belirtti. TTK'nın ton başına zararının bin lira civarında olduğunu ifade eden Günay, "Zonguldak madenin başkenti. Fakat son zamanlarda Zonguldak kaderinin en iyi olmayan günlerini yaşıyor. Zonguldak'ta Türkiye Taşkömürü Kurumu; 2016 yılında üretmiş olduğu 900 bin ton civarındaki kömürü 1217 liraya mal etti, 209 liraya sattı. Ton başına zararı bin lira civarında. Tabii bu kadar yükseğe maliyet, ucuza böyle sattığı zaman Zonguldak'taki özel redevans sahibi işletmeleri de çok zora soktu. TTK'da üretim kişi başına çok düşük. Özel işletmeler de redevans bedeli yani teşvik verilebilmesi için üretim 2 bin 300 kilogram olursa teşvik verilebiliyor. Eğer bu üretim 3-4 ton olursa fazla üretilen kısma teşvik vermiyorlar. Özel işletmeleri de TTK; kendine benzetiyor. Onun için de özel işletmeler çok zor durumda. Bir çoğu derken üretim yapan hepsi 3 tane firma kaldı. 21 firmadan 3 firma kaldı. Kömürün başkentliği bizim elimizden gidiyor" diye konuştu.
Yurt dışından ithal kömür
Türkiye'nin kömüre ihtiyacı olduğunu da belirten Başkan Yusuf Günay, yurt dışından ithal edilen kömürün maliyetinin ucuz olduğunu dile getirdi. Güney Afrika başta olmak üzere yurt dışından gelen kömürün liman teslim fiyatının 110 dolar civarında olduğuna dikkat çeken Günay, "Bu kömür Türkiye'nin ihtiyacıdır. Yurt dışındaki gelen kömürlerin maliyetleri çok ucuz. TTK'da parça kömür diye adlandırdığımız kömür 500 liraya satar. Yani 138 dolara gelir. Yurt dışından gelen aynı kalitede ve biraz daha kalorisi yüksek olan kömürlerin Zonguldak liman teslim fiyatları 110 dolar civarındadır. Onun için yurt dışından kömür bu şartlarda çok daha fazla buraya gelir" diye ifade etti.
Onur Altındağ - Sertaç Özdemir
