Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dengeli büyümeyi ve yurt içi tasarrufları güçlendirmek amacıyla çekirdek yükümlülüklere ilave bir destek sağlayacak. Finansal kuruluşların zorunlu karşılıklarının Türk lirası olarak tutulan kısmına ödenmeye başlanacak faizin bu doğrultuda bir teşvik unsuru olarak kullanılmasına karar verildi. Zorunlu karşılıklara faiz ödenmesine 2014 yılının Kasım ayında tesis edilen zorunlu karşılıklardan itibaren başlanacak. Bu doğrultuda çekirdek yükümlülük rasyoları (mevduat artı özkaynağın kredilere oranı) sektör ortalamasından daha yüksek olan finansal kuruluşlara kendi durumlarını bozmadıkları sürece daha yüksek oranda faiz ödenecek.
Zorunlu karşılıkların Türk lirası olarak tutulan kısmına ödenecek faize ilişkin usul ve esaslar şu şekilde belirlendi:
"Zorunlu karşılıkların Türk lirası cinsinden tesis edilen kısmına faiz ödemesi 2014 yılının Kasım ve Aralık ayında izleyen ayların ilk iş günlerinde, 2015 yılından itibaren üç ayda bir Mart, Haziran, Eylül, Aralık ayları sonunu izleyen ilk iş gününde yapılacak.
Zorunlu karşılığa tabi kuruluşların 2014 yılı Kasım ve Aralık aylarındaki Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık tesislerine yapılacak faiz ödemesi, Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 700 baz puan eksiği oranında olacak.
2014 yılı Kasım ayındaki ilk zorunlu karşılık tesis dönemi 24 Ekim 2014 tarihinde başlamış olacağından, 24 Ekim - 31 Ekim 2014 tarihleri arasındaki tesisler için zorunlu karşılık faiz oranı yüzde 0 olarak dikkate alınacak.
2015 yılından itibaren üç ayda bir ödenecek faiz oranının belirlenmesinde ise mevduat (resmî mevduat ve bankalar mevduatı hariç) (M) ve özkaynak (Ö) toplamının brüt krediye (K) oranı 100x((M+Ö)/K) göz önünde bulundurularak, Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 500 veya 700 baz puan eksiği dikkate alınacak.
Zorunlu karşılığa tabi kuruluşlar “mevduat ve katılım bankaları”, “kalkınma ve yatırım bankaları” ve “finansman şirketleri” olmak üzere üç gruba ayrılacak, her bir grubun ağırlıklı ortalama 100x((M+Ö)/K) oranları (her bir grupta toplam M ve Ö’nün toplam K’ya oranlanması ve oranın 100 ile çarpılması şeklinde) ayrı ayrı hesaplanacak ve bulunan oranlar en yakın tam sayıya yuvarlanacak.
Her bir banka ve finansman şirketi için, başlangıçta Temmuz-Eylül 2014 dönemi, sonrasında ise Temmuz-Eylül 2014’ten itibaren cari dönemin bir öncesi döneme kadar olan tüm üç aylık dönemler, kendi 100x((M+Ö)/K) oran ortalaması referans dönem değeri olarak alınacak.
Bankalar ve finansman şirketlerinden kendi 100x((M+Ö)/K) oranı, ilgili grubun bir önceki üç aylık dönemindeki ortalama oranına eşit veya bu oranın üstünde olanlara, kendi oranını referans döneme göre korumaları veya artırmaları halinde izleyen üç aylık dönemde tesis edecekleri Türk lirası zorunlu karşılıklarına Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 500 baz puan eksiği oranında faiz ödenecek.
Diğer bankaların ve finansman şirketlerinin Türk lirası zorunlu karşılıklarına ise Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 700 baz puan eksiği oranında faiz ödenmeye devam edilecek.
Üç aylık dönemlere göre olan uygulamaya Temmuz-Eylül 2014 referans dönemi ve grup ortalamalarıyla başlanarak, 1 Ocak 2015’ten başlayan zorunlu karşılık tesis dönemleri için ilk faiz ödemesi 1 Nisan 2015’te yapılacak.
Zorunlu karşılığa tabi kuruluşların 100x((M+Ö)/K) oranındaki değişim 0,1 yüzdelik puan ve katlarına yuvarlanarak dikkate alınacak.
Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin yüzde 7’nin veya yüzde 5’in altına düşmesi halinde bazı bankalara veya finansman şirketlerine uygulanacak zorunlu karşılık faiz oranı negatife dönüşeceğinden, ilgili günlerde zorunlu karşılıklara ödenecek faiz oranı bu kuruluşlar için yüzde 0 olarak dikkate alınacak.
Üç aylık bir dönemde herhangi bir kuruluşta kredi tutarı sıfır olduğunda bu kuruluş için o döneme ait 100x((M+Ö)/K) oranı hesaplanamayacağından, kuruluşun referans dönemindeki oranına bakılmaksızın bu kuruluşa Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin 500 baz puan eksiği üzerinden faiz ödenecek."
