İstanbul Aydın Üniversitesi Sürdürülebilirlik Mühendislik Kulübü'nün düzenlediği konferansa konuşmacı olarak katılan NASA astrofizik ve veri bilimi alanlarında araştırmacı Türk bilim adamı Dr. Umut Yıldız, “NASA'da Uygulanan Projeler” hakkında bilgiler verdi. Dr. Umut Yıldız, yaptığı konuşmada Türkiye'nin yer almadığını ve toplam maliyeti yaklaşık 2 milyar dolar olan The Square Kilometre Array (SKA) adı verilen teleskop projesi hakkında bilgiler vererek, “Bu proje Güney Afrika ve Avusturalya'da şu anda inşa ediliyor ve 2023 yılında bitecek. Toplam maliyeti 2.2 milyar. Bu projeye destek veren bir sürü ülke var ama Türkiye bu projede yok” dedi.
Dr. Yıldız, proje hakkında şu bilgileri verdi: “Bu proje ilginç bir proje, LOFAR dediğimiz projenin biraz daha gelişmiş bir hali. Çok daha fazla anten kullanılarak evrenin sonunu, yani ışığın ilk oluştuğu anı görebilirsiniz. Ancak sadece görünür evreni görebilirsiniz. Görünür evrenin ilk başına kadar gidebilirsiniz. SKA o kadar hasas olacak ki, yaklaşık olarak on ışık yılı mesafedeki bir gezegenin hava alanı radarını bile duyabilecek pozisyona gelecek.”
SKA projesinde kullanılan teknolojinin bugünkü teknolojinin çok üzerinde olacağının altını çizen Dr. Umut Yıldız, “Merkez bilgisayarının veri işleme gücü 100 milyon PC ye eşit. Aynı zamanda üreteceği veri trafiği bütün dünyanın internet trafiğinin on katı olacak. Bu proje sayesinde Güney Afrika'daki çok büyük bir bölge dünyanın en hızlı internetine sahip olacak” diyerek proje bittiğinde çok ilginç bilgiler elde edileceğini aktardı.
Türk bilim adamı, yeni uzay teknolojileriyle birlikte ortaya çıkan en büyük sorunlardan birinin saniyede elde edilen 700 Terabaytlık verinin nasıl işleneceği olduğunu söyleyerek, “Şu anda işler çok değişti. Bazı ülkelerde bu datanın daha anlaşılır ve işe yarar bir şekilde sokulması işi çok popüler” dedi.
Umut Yıldız konuşmasının sonunda Hollanda'daki LOFAR projesi ve projenin destekçileri hakkında şunları söyledi: “Şu anda Hollanda'da 15 bin tane anten var. LOFAR projesi için. 15 bin anten birleştirilip evrenin sonu görülmeye çalışılıyor bu projeyle. Bu projeyi kimler destekliyor derseniz astronomlar, çünkü evrenin sonunu merak ediyorlar. Diğer ikisi ise çok ilginç; jeologlar ve Tarım Bakanlığı. Jeologlar destekliyor çünkü bu antenler deprem gibi doğa olaylarında çok hassaslar ve anında tespit ediyorlar. Tarım Bakanlığı ise patates tarlalarında en iyi ürünün nasıl elde edeceklerini tespit etmek için destekliyor. Çünkü biliyorsunuz Hollanda yaklaşık Konya büyüklüğünde bir ülke olmasına karşın dünyaya ciddi tarım ürünleri ihraç ediyor ve bu antenler mikro sıcaklık değişimlerini fark ediyor.”
Konferansta “Uzay Hukuku” hakkında bilgiler veren Avukat Nazlı Can ise uzay hukukunun temel metinlerinden bahsederek, bu alandaki temel beş anlaşması hakkında şunları söyledi: “Bunlardan ilki Ay ve diğer gök cisimlerinin dahi uzayın keşfi ve kullanılmasında devletlerin faaliyet, yöntem ve ilkeler hakkındaki anlaşma, uzay anlaşması olarak geçiyor. Astronotların ve zor duruma düşen uzay cisimlerinin uzay araçlarıyla kurtarılması ile ilgili kurtarma anlaşması. Bir sonraki anlaşma sorumluluk sözleşmesi, yani uzayda verilen zarardan dolayı ödenecek olan tazminat prosedürlerin ve tazminatın ne şekilde talep edileceğiyle ilişkin hususların düzenlenmesiyle ilgili sözleşme ve uzaya fırlatılan cisimlerin tescili hakkındaki sözleşme. Son olarak ay anlaşmasından söz etti. Kendi ülkemizde bunlar uzay hukukunun temel metinleridir. Her ne kadar diğer devletlerin kendi politikaları ile uzay yasaları olsa dahi söz ettiklerim kabul edilmiş uzay hukukuyla ilgili en temel metinlerdir.”
