BEÜ Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Serkan Uysal, çocuklarda soluk borusuna yabancı cisim kaçma vakasına ilişkin ilk müdahale yöntemlerini anlattı. Özellikle 6 ay ile 3 yaş arası çocuk grubunda yabancı cisim vakasının sıklıkla görülebileceğini anlatan Uysal, çocukların bu yaşlarda tadarak öğrenme ve tanıma yoluna gittiklerini belirtti.
Aniden morarma, solunum sıkıntısı ve hırıtlı şeklindeki belirtilerde ailelerin yabancı cisimden şüphelenmesini vurgulayan Uysal, şöyle devam etti:
“Yabancı cisim aspirasyon dediğimiz hadise yani gerek erişkinlerde, gerekse çocuklarda ağızdan alınan bir cismin veya bir başkası tarafından ağza konulan cismin, kaçıp soluk borusuna hava yollarına ilerlemesi hadisesidir. Bu tarz olaylarda özellikle 6 ile 3 yaş arası çocuk grubunda çok sık görülebiliyor. Bunda birçok sebep etkendir. Çocukların her şeyi tanıma, öğrenme, gelişim dönemine geldiği için çocuklar daha çok cisimleri ağızlarına alarak, tadarak tanıma yoluna gidiyorlar. İkinci husus çocukların dişlerinin özellikle azı dişlerinin gelişmemesi bu ise çocukların ağızlarına aldıkları gıdaları sindiremeden soluk borusuna kaçmasına sebebiyet veriyor. Dolayısıyla eğer aileler ve bakıcılar bilinçli değiller ise ne yazık ki üzücü hadiseler ile karşılaşılabiliyor. Bu tarz olaylarda ailelere çok büyük sorumluluk düşüyor. Yabancı cismin soluk borusuna kaçtığının fark edilmesinde belirti olarak çocukta aniden morarma, solunum sıkıntısının aniden başlaması, hırıltının olması şeklindedir. Bunlar görüldüğü zaman ailenin bundan şüphelenmesi boğazına bir yabancı cisim kaçtığından şüphelenmesi gerekmekte ve buna ait evde ilk yardımda annenin, babanın veya bakıcının yapması gerekmektedir. Bunu yaparken de körlemesine yapması daha kötü sonuçlara sebebiyet verebiliyor. Ağızda yabancı cismi gördüğü takdirde çıkarmasını öneriyoruz. Aksi takdirde daha ileri hava yollarına kaçıp daha ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. En kısa zamanda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmaları, en ufak bir şüphede dahil sağlık kuruluşuna başvurmalarını öneriyoruz”.
“Öğrenmeyi engellemeyecek şekilde denetlenmeli”
Küçük yaştaki çocuklarda fındık, fıstık ve leblebi gibi gıdaların 4 ila 5 yaştan önce verilmemesi gerektiğine vurgu yapan Uysal, “Tedavi aşamasında ise bronkoskopi dediğimiz bir işlemle bu hadiselere müdahale ediyoruz. Gerek çocuk yaş grubunda gerekse erişkin yaş grubunda; tedavi ediyoruz. Özellikle ailelerin çocuklara yabancı cisim kaçmayacak şekilde dikkat etmesi özellikle fındık, fıstık, leblebi gibi gıdaların 4-5 yaştan önce verilmemesi, besinleri sindirebilecekleri halde küçük boyuta getirilmeleri, küçük parçalı oyuncakları evde bulundurmamaları, çocuk öğrenmeye meraklıdır öğrenmesini engellemeyecek şekilde erişkinin denetiminde çocukların bulunmasını öneriyoruz” diye ifade etti.
Onur Altındağ - Barış Doğan
