Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'daki en eski cami olarak bilinen Fatih Sultan Mehmed (Hünkar) Camii'nde TİKA tarafından kapsamlı restorasyon çalışması başlatıldı. Osmanlı'nın Bosna Sancakbeyi ve Saraybosna'nın kurucusu olarak bilinen Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılın ortalarında yaptırılan ve Fatih Sultan Mehmed adı verilen cami, tarih boyunca birçok kez saldırılara maruz kaldı. Son olarak 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta da hasar gören tarihi cami, TİKA'nın başlattığı kapsamlı restorasyonla adeta küllerinden yeniden doğacak.
TİKA tarafından yürütülen restorasyon çalışmaları kapsamında caminin elektrik işlerinden zemin ısıtmasına, dış cephesinden minaresine, su ve kanalizasyon işlerinden abdesthaneye ve çatısından çevre düzenlemesine kadar birçok alanda yenileme ve onarım çalışmaları yapılacak. Caminin tarihi hakkında açıklamada bulunan Fatih Sultan Mehmed Camisi İmam ve Hatibi Hafız Sadrudinİşeriç, caminin"Saraybosna'nın merkezi, bir başka ifadeyle şehrin başladığı yer olduğunu söyledi. Gazi İsabey İshakoviç tarafından yaptırılan ilk caminin bugünkünden çok daha küçük olduğunu ifade eden İşeriç, ilk yapılan caminin 15. yüzyıldaki bir yangında büyük hasar gördüğünü ve bugünkü görünümüne 1565 yılında yapılan restorasyonun ardından kavuştuğunu belirtti.
İşeriç, caminin Saraybosna'daki sembol yapılardan biri olduğunu kaydederek, “Bu cami, sadece Saraybosna'daki değil, tüm Bosna Hersek'teki en önemli eserlerden biridir. Tarih boyunca, Bosna Hersek Reis-ul Ulemalarının menşure törenleri hep bu camide yapılmıştı. Törenler, sonraki yıllarda politik nedenlerden dolayı önce Belgrad'a, sonra da Gazi Hüsrev Bey Camii'ne taşındı. Cami, Bosna'daki son savaşta iki kez doğrudan hedef alındı. Bu saldırıların sonucu olarak da sonraki yıllarda çatısı akmaya başladı. Bu cami, devletin kültür mirasları kapsamında korunuyor. Camideki her santimetrekare, tarihimize dair bir şeyler anlatıyor. Bu nedenle, bu projenin hayata geçirilmesine sağladıkları destek için Türkiye Cumhuriyeti'ne ve TİKA'ya teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
“HEM TARİHİMİZE, HEM KÜLTÜRÜMÜZE HEM DE KUTSALIMIZA SAHİP ÇIKMIŞ OLUYORUZ”
Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Cihad Erginay ise, TİKA'nın Bosna Hersek'te çok güzel bir eseri daha ortaya çıkardığını belirterek, caminin şehirdeki ilk cami olması nedeniyle çok önemli olduğunu kaydetti. Restorasyonun çok geniş kapsamlı olduğunu ifade eden Erginay, “Bu restorasyon projesiyle hem tarihimize, hem kültürümüze, hem de kutsalımıza sahip çıkmış oluyoruz. TİKA tarafından çok kısa bir süre içerisinde bitirilmesi öngörülüyor. Dolayısıyla kendilerine müteşekkiriz" dedi.
Büyükelçi Erginay, cami restorasyonu projesinin "Saraybosna'nın göbeğinde tam merkezinde çok güzel bir hizmet" olduğunu ifade ederek, "Ayrıca, hemen arkada hamam da var. Eski bir Osmanlı hamamı. Onun restorasyonunu da Türkiye'den Vakıflar Genel Müdürlüğü yapıyor. Dolayısıyla yan yana olan bu iki eserin birlikte ortaya çıkarılması, Saraybosna'ya, Saraybosna'nın ve Bosna Hersek'in tarihine büyük bir hizmettir. Dolayısıyla TİKA'ya çok teşekkür ediyoruz" ifadesini kullandı.
MART 2015'TE TAMAMLANMASI PLANLANIYOR
TİKA Saraybosna Koordinatörü Fatih Karaca ise, TİKA olarak Bosna Hersek halkının sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınmasına yardımcı olmak amacıyla birçok projeyi gerçekleştirdiklerini belirterek, bu projelerin en başında müşterek kültürel ve tarihi mirasın korunmasının geldiğini vurguladı. Tarihi mirasın korunması kapsamında Saraybosna'nın en eski camilerinden biri olan Fatih Sultan Mehmed Camii'nin restorasyonuna geçen Ramazan ayının hemen akabinde başladıklarını hatırlatan Karaca, "Çok kapsamlı bir restorasyon gerçekleştirilmekte. İç mekânlarından tutun da çevre düzenlemesine ve hatta minarenin tamamen yenilenmesine birçok yelpazede çalışmalar yürütmekteyiz" diye konuştu. Karaca, çalışmaların gelecek yılın üçüncü ayı gibi tamamlanmasının planlandığını belirterek,
"İnşallah bahar aylarında, ülkemizden gelecek misafirlerin de katılımıyla caminin yeniden ibadete açılışını yapmayı planlıyoruz. Gerek ülkemiz, gerekse Bosna Hersek adına çok değerli bir restorasyon çalışması olacağını düşünüyorum” dedi.
Osmanlı'nın Bosna Sancakbeyi Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılın ortalarında inşa ettirilen Fatih Sultan Mehmed Camii, Saraybosna'nın ilk camisi olarak biliniyor. Tarih boyunca birkaç kez dış görünümü değişen cami, 1565 yılında büyük bir restorasyon geçirerek, bugünkü görünümüne yakın bir görünüm kazandı. Sonraki yıllarda Sultan Abdülmecid'in emriyle 1847-48 yılları arasında büyük bir restorasyondan geçen caminin alanı bu restorasyonda genişletildi. Klasik Osmanlı Dönemi'ne ait bir yapı olan cami, 13x13 metre ebatlarında ve üstü merkezi kubbe ile örtülü. Taş minaresi kubbenin sağ tarafında bulunmakta olup, 8 köşeli olarak inşa edildi. Yüksekliği 45 metre olan minare, Saraybosna'daki en güzel minare örneklerinden.
