Su ve besinlerle bulaşan hastalıklar noktasında yapılan bilgilendirmede ana bulgunun ishal, bulantı, üç veya daha fazla miktarda su gibi dışkı yapma sorununun besin ya da suyla oluşabilecek hastalıklara yol açtığı belirtildi.
Akut ishal olarak tanımlanan ishalin 14 günden az sürdüğünün bildirildiği açıklamada, bebeklerin normal günlük dışkılama sayılarında değişim olması halinde de hekime başvurulması gerektiği ifade edildi.
Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada, “Akut gastroenterit genellikle bir virüs veya bakteri, daha nadir olarak da bir parazit tarafından oluşturulur. Gastroenterit, etkeni içeren dışkı ile bulaşmış olan yiyeceklerin yenilmesi veya su-içeceklerin içilmesiyle, etkenle temas etmiş kirli ellerin ağıza götürülmesi ile gelişir” denildi.
Hastalığın belirtilerinin ishal yolu ile ortaya çıktığı ise şöyle anlatıldı:
“Hastalığın etkeni ne olursa olsun tüm gastroenteritlerde ishal görülür. Bazı bakteriler kanlı, sümüksü bir ishale neden olurken, bazıları kansız, sulu veya su gibi dışkıya yol açar. Virüsler ile gelişen ishalde dışkıda kan görülmez. Akut gastroenteritlerde bulantı, kusma, karın ağrısı ve ateş sık olarak gelişir. Bazen bağırsakta gaz toplanması, baş ağrısı, halsizlik de görülür.
Gastroenteritin en önemli ve en korkulan sorunu dehidratasyon (vücuttan su kaybı)’dır. İshal ve kusma sonucu gelişen su kaybı vücudun elektrolit (tuz ve mineral) dengesini de bozabilir. Hafif dehidratasyon geliştiğini gösteren belirti hastanın susamış olmasıdır. Vücuttan su kaybı arttıkça susamışlığın yanı sıra dudak ve ağız kuruluğu, uykuya meyil, gözyaşında azalma veya gözyaşının gelmeyişi, göz kürelerinde çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk, derin veya hızlı solunum, idrar miktarında azalma olabilir. Ağır dehidratasyon da bunlara ek olarak dalgınlık, kan basıncında düşme, hiç idrar çıkarmama ve şok görülebilir.”
“Akut gastroenteritler kendiliğinden düzeliyor”
Tedavi süreci hakkında ise sakin olmanın ve vücut sıvı kaybının korunmasının önemli olduğu ise şu ifadelerle anlatıldı:
“Akut gastroenteritlerin çoğu kendiliğinden düzelir. Tedavi destekleyici tedavidir. İshal, kusma ve ateş bebeklerde ve küçük çocuklarda birkaç saat içerisinde vücuttan aşırı sıvı kaybına neden olabilir. Bundan dolayı ishal başlar başlamaz çocuklara daha fazla su ve uygun sıvı gıdalar verilmeli, anne sütü ile beslenen bebeklere anne sütüne devam edilmeli ve daha sık emzirilmelidir. Anne sütü almayan bebeklerde ise normalde aldıkları süt veya mamalara devam edilmelidir. Bebekler ve çocuklar dehidratasyon bulguları açısından izlenmelidir. Etkenden bağımsız olarak ishal tedavisinin temel prensipleri hastanın su ve elektrolit dengesinin korunması ve beslenmesinin sürdürülmesidir.
Bazı bakteriyel gastroenteritlerde hastalığın ağırlaşmasını önlemek, süresini kısaltmak ve bulaşmayı önlemek amacıyla antibiyotik tedavisi gerekir. Dışkının kanlı olması antibiyotik tedavisi gerektiren bir bakteriyel gastroenteriti düşündürür. Etkenin parazit olduğu saptandığında parazit tedavisi gerekir.”
Enderhan Öz
