Ekonomi Bakanlığı'nın 18 aylık dönemdeki faaliyetlerini açıklayan Bakan Zeybekci, 2014 yılında cari açıkta yüzde 28.1'lik bir daralma gözlendiğini, cari açığın milli gelire oranının yüzde 5.8 seviyesine düştüğünü belirtti. Küresel ölçekte dolar, yabancı yatırım girişlerinde gözle görülür bir düşüş olduğunu vurgulayan Zeybekci, doğrudan yabancı yatırımların bütün dünyada yüzde 16.3 oranında daralarak 1.2 trilyon dolar olduğunu bildirdi.
Türkiye'nin 2013 yılında 12.5 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım girişinin, 2014 yılında da yine aynı oranda tekrarlandığını belirten Zeybekci, Türkiye'nin dünyadaki daralmaya rağmen bir daralma yaşamadığını ve dünyada 22. sıradaki yerini koruduğunu vurguladı. Zeybekci, Türk vatandaşlarının yurtdışına yaptığı yatırımların 2014 yılında rekor seviyeye ulaştığını, 7 milyar dolarlık yurtdışı yatırımı gerçekleştirildiğini kaydetti.
2015 yılı rakamlarını açıklayan Zeybekci, "Türkiye, yeni açıklanan 2015 yılının 1. çeyrek büyümesi yüzde 2.3 gibi beklentilerin üzerinde bir büyümeyle karşılaştı. Bu büyüme oranıyla birlikte Türkiye son 22 çeyrektir ortalama yüzde 5.2'lik bir kesintisiz büyümeyi yakalamış oldu. Bu yıl ilk çeyrekte büyümenin iç talep kaynaklı olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz sene ihracatın büyümeye vermiş olduğu 1.8'lik büyümeyi 2015 yılında görmüyoruz. Aksine ihracatın büyümeye vermiş olduğu katkı, eksi seviyede" açıklamasında bulundu.
"2015 YILI BÜYÜMESİNDE İÇ TÜKETİM ÖN PLANDA OLACAK"
"2015 yılında Türkiye'nin büyümesinde iç tüketim ön planda olacak" diyen Bakan Zeybekci, şunları kaydetti:
"Türkiye'nin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında dikkat çeken bir büyüme performansı sergiledi. Bu yıl ilk çeyrekte avro bölgesi, OECD ve G7 ülkeleri ortalamasının üzerinde gerçekleşti. İçinde bulunduğumuz 2. çeyrek içinse gerek sanayi üretimi gerekse kapasite kullanım oranlarındaki olumlu rakamlara, reel kesim güven endeksi gibi rakamlara bakıldığında ilk çeyreğe göre ikinci çeyrekte daha yüksek bir büyüme ile karşılaşacağız. Ancak 2023 hedeflerine giden bu yolda Türkiye olarak büyüme ivmesini halen yeterli olarak görmüyoruz.
2015 yılında büyümede yüzde 4'lük rakamları geçmeyi hedefliyorsak da Türkiye yüzde 5'in altındaki büyümeyle her zaman için yerinde saymak noktasında sayılır. Neden? Türkiye'nin nüfusu 77,7 milyon, artış hızımız da yüzde 1,33. Bu demektir ki her sene 1 milyonun nüfusumuza yeni katkı var. Ama diğer taraftan bizim için önemli olan işgücüne katılım oranı. Nüfusumuz 1 milyon artarken 2014 yılında işgücüne katılım miktarımız 1,7 milyon arttı. Yani geçen sene 1.4 milyon yeni vatandaşımızı iş sahibi yaparken 1.7 milyon işgücüne katılımdan dolayı 2015 Mart ayı itibarıyla işsizlik rakamları yüzde 10.6 seviyesinde. Dolayısıyla biz her sene en az 1.7 milyon vatandaşımızı yeni iş sahibi yaptığımızda işsizlik oranımız sabit kalmış görülür. Dolayısıyla yüzde 5'in üzerinde büyümek zorunda olan bir ülkeyiz."
İHRACAT-İTHALAT RAKAMLARI
2015 yılı itibarıyla dış ticaret rakamlarını açıklayan Zeybekci, 1 Ocak'ta yaptığı değerlendirmelerdeki öngörülen rakamlara uygun bir şekilde dış ticaretin şu anda devam ettiğini dile getirdi. Ocak-Mayıs döneminde ihracatın yüzde 8.4 oranında azalarak 61.6 milyar dolara ulaştığını açıklayan Zeybekci, ithalatın ise aynı dönemde yüzde 10.5 oranında azalarak 88.5 milyar dolar düzeyinde olduğunu bildirdi.
Bakan Zeybekci, ithalatın ihracatı karşılama oranı geçen yılın aynı dönemindeki yüzde 67.9 oranından 2015 yılında yüzde 69.5 oranına ulaştığını açıklayarak, "Dış ticaret açığı ise yüzde 15.2 oranında daraldı yani 26 milyar dolarlık seviyeye ulaştı. İlk 6 aylık ihracatımızda yüzde 8.1'lik bir düşüş yaşadık. Bu gerileme 'Daha az ihracat yapıyoruz' demek kesinlikle değil, tersine daha çok mal satıyoruz. Ama malların dolar değeri daha düşük olduğu için gelirimiz az görülüyor.
Ayrıca bu sadece bizde yaşanan bir gelişme değil, dünyaya baktığımız zaman pariteden kaynaklanan bu gelişme dünyada çok daha yüksek oranlarda gerçekleşiyor" dedi.
"TÜRKİYE'NİN AB İTHALATINDAN ALDIĞI PAY 1.15'LE EN YÜKSEK DÜZEYE ÇIKTI"
Ekonomide yaşanan olumlu gelişmeleri aktaran Bakan Zeybekci, Türkiye'nin dünya ticaretinden aldığı payın yüzde 0.5'ten yüzden 0.92 düzeyine çıktığını bildirdi. Zeybekci, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) ithalatından aldığı payın ise yüzde 1.15'le en yüksek düzeye çıktığını açıkladı.
Bakan Zeybekci, 2015'in ilk 4 aylık döneminde Türkiye'nin hizmet ihracatının 11.5 milyar dolar olduğunu, aynı dönemde hizmet ihracatından elde edilen dış ticaret fazlasının ise yüzde 2.5 oranında artarak 4 milyar dolara ulaştığını kaydetti.
Hizmet ihracatının Türkiye için öneminde dikkat çeken Zeybekci, "Yüzde 50 dış ticaret fazlası verdiğimiz bir alan. Bu bizim gerek cari açık gerek ihracatın ithalatı karşılama oranlarında gerekse dış ticarette dengeye yaklaşmamızda son derece önemli" dedi.
2015 Ocak-Nisan döneminde doğrudan yabancı yatırım miktarının yüzde 22.5 oranında azalarak 4 milyar dolar düzeyinde olduğunu bildiren Zeybekci, şöyle devam etti:
"Bu doğrudan net bir azalış değil. Çünkü bizim doğrudan yabancı yatırım girişlerimizin 4.3'lük kısmını euro olarak alıyoruz. Geçen senenin aynı dönemi ile bu senenin aynı dönemine baktığınızda euronun dolar karşısındaki değer kaybını hesaplarsanız aynı oranda, yani yüzde 20'nin üzerindeki değer kaybının kurdan, pariteden kaynaklanan bir azalma olarak yansıdığını birebir görüyoruz. Böylece 2015 Nisan ayı sonuna kadar geçen dönem boyunca Türkiye'ye girmiş olan doğrudan yabancı yatırım tutarı 167.8 milyar dolar seviyesine ulaştı. Türk vatandaşlarının yurtdışında gerçekleştirdikleri doğrudan yatırım miktarı da aynı zaman aralığında 31.2 milyar dolara ulaştı."
"KÜRESEL TİCARET İLK 5 AYLIK DÖNEMDE SARSINTI İÇİNDE"
Dünyanın küresel ticarette 2015'in ilk 5 aylık döneminde zor bir dönemden geçtiğinin altını çizen Zeybekci, "2015'in ilk 5 aylık döneminde küresel ticaretin sarsıntılı safha içinde olduğunu tüm rakamlarla görüyoruz. Son dönemlerde dünya ticaretinin gerilemesine neden olan iki unsur var. Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüş ve ABD dolarının diğer para birimleri karşısında değer kazanması. Bu gelişmelere bağlı olarak dünya ticaretinin daha fazla malın satıldığını ancak daha az bir ciro yapıldığını beraber görüyoruz" dedi.
PELİN ÜZEK - SİNAN USLU
