Türkiye’de ve dünyada her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen grip mikrobundan en etkili korunma yöntemi aşı.
İstanbul Aile Hekimliği Derneği Eğitim ve Bilim Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. S. Handan Karahan Saper, gribe, influenza adı verilen bir virüsün neden olduğunu belirterek, "1-2 haftada tamamen kendiliğinden iyileşebilmektedir ancak çocuklarda, yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda (şeker hastalığı, kalp hastalığı, kronik akciğer hastalığı gibi) ve bazı risk gruplarında (organ nakli olan hastalar gibi) ağır hastalıklara neden olabilmektedir. Grip mikrobu bir virüs olduğundan antibiyotiklerle tedavi edilememektedir" dedi.
Bazı hayvanlarda da grip virüsü bulunduğunun altını çizen Saper, "Ancak bu virüslerin insana bulaşması beklenmez. İnsanlara son yıllarda yapısını değiştirerek bulaşabilmekte ve hastalık yapabilmektedir. Domuz gribi 2009 yılında Meksika’da ilk defa hayvandan insana bulaşmış ve dünya çapında salgınlara yol açmıştır. Sonraki yıllardaysa mevsimsel grip gibi tahmin edilen sayıda insanı etkilemiş ve hastalığa sebep olmuştur. Domuz gribi virüsü de artık mevsimsel grip virüsleri arasında yer almıştır" dedi.
Grip virüsü eşya yüzünden de bulaşabilir
Saper şunları söyledi: "Hasta kişinin öksürmesi ya da hapşırması sonucu grip mikrobu içeren milyonlarca damlacık yoluyla bulaşır. Bu damlacıkların hasta bireylerin 100-180 cm (1-2 metre) uzağına kadar yayılabildiği gösterilmiştir. Az da olsa, bu damlacıkların bulaştığı yüzey ve nesnelere temas edildikten sonra ellerin ağız, burun veya göze sürülmesi ile de bulaşabilmektedir. Tokalaşma, öpüşme, bir metreden fazla yaklaşarak konuşma önemli bulaş yollarıdır. Kapı kolu, masa, bardak vb. yüzeylerde grip mikrobu 2-8 saat canlı kalmaktadır. Hasta kişiler belirtilerin ortaya çıkmasından 1 gün öncesinden başlayarak, hastalığın 5.-7. günlerine kadar bulaştırıcıdır. Grip ağır bir hastalıktır. Ateş, yaygın kas ağrısı, halsizlik, ishal, kusma, nefes darlığı gibi şikayetlere sebep olmaktadır. Soğuk algınlığında ise burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırık gibi şikayetlere sebep olurken yüksek ateşe sebep olmaz".
Saper, gripten korunmak için kişisel hijyene çok büyük önem verilmesi gerektiğini belirterek, "Eller sabun ve suyla sık sık yıkanmalıdır. Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hapşırma ve öksürme sırasından ağız ve burun mutlaka kapatılmalıdır. Grip damlacık yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için kapatılmazsa kolaylıkla bulaşabilir. Hastayken evde istirahat edilmeli ve diğer insanlarla gerekmedikçe temas edilmemelidir. Uygun mevsimde mutlaka hekim önerisiyle aşı yapılmalıdır" dedi.
Oluşabilecek grip hastalığından korunmada en etkili yöntemin aşı olduğunu kaydeden Saper, "Grip mikrobu her yıl yapısını değiştirebilmekte ve salgınlara yol açabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tüm dünyada belli ülkelerden topladığı verilerle o yıl en çok hastalığa sebep olan grip mikroplarını tespit etmektedir. Bu verilerle her yıl aşı geliştirilmektedir. Son yıllardaki aşıların içinde Influenza A ve Influenza B virüsleri bulunmaktadır. Aşılar yüzde 50-80 arasında koruyuculuğa sahiptir Sağlıklı yetişkinlerde aşı ile sağlanan koruyuculuk yüzde 80’in üzerinde bildirilmiştir. Yaşlılarda koruyuculuğun daha düşük olduğu gösterilmiştir ancak oluşabilecek hastalıkları ve ölümleri önlediği de gösterilmiştir. Grip aşısı Ekim ve Mart ayları arasında yapılabilir. Aşının koruyuculuğu 6-8 ay sürebilir" dedi.
Saper, "Kanıtlanmış ciddi yumurta alerjisi olanlar ve grip aşısı yapıldıktan sonra alerji gelişenler ve 6 aydan küçük bebeklere grip aşısı uygulanmaz.
65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu aranmaksızın; gebeler, astım dahil kronik akciğer ve kalp-damar sistemi hastalığı olan erişkin ve çocuklar, şeker hastalığı dahil herhangi bir kronik metabolik hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kan hastalığı veya bağışıklık sistemi baskılanmış olan erişkin ve çocuklar ile 6 ay-18 yaş arasında olup uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve gençlerin hastalıklarını belirten sağlık raporuna dayanılarak, hekim tarafından reçete edildiğinde, yılda bir defaya mahsus olmak üzere grip aşısı bedelleri, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında karşılanmaktadır. Bu kişiler hekime başvurarak reçete ile eczanelerden aşılarını alabilirler" dedi.
