Britanya Başbakanı Theresa May tarafından imzalanan AB’den ayrılma mektubu bugün resmen AB Konsey Başkanı Donald Tusk’a sunuldu. Bu başvuru 2 yıl sürmesi planlanan bir üyelikten çekilme sürecini başlattı. İKV’nin Başkanı Ayhan Zeytinoğlu konuyla ilgili değerlendirme yaptı. Britanya’da geçtiğimiz Haziran ayında yapılan referandum sonucu halkın yüzde 52’si AB’den ayrılma yönünde oy kullandığını belirten Zeytinoğlu, "Bugün süreçte önemli bir gelişme yaşandı. Başbakan Theresa May’in imzası ile üyelikten çıkış sürecini başlatan mektup AB Konseyi Başkanı Tusk’a sunuldu. Sürecin 2 yıl sürmesi bekleniyor ancak bu sürenin uzaması da muhtemel. Çetin bir müzakere süreci geçecek".
"Müzakerelerde en çetin konu kişilerin serbest dolaşım ve yerleşme hakkı olacak"
İKV Başkanı müzakerelerin oldukça zorlu geçmesinin beklendiğini belirtti ve AB’nin Britanya’ya kolaylık sağlamamaya kararlı olduğunu söyleyerek, "Britanya tarafı üyelikten ayrılmasına rağmen AB Tek Pazarına erişim sağlayacak bir anlaşmaya ulaşmayı hedefliyor. Müzakerelerin en çetin geçeceği konulardan biri kişilerin serbest dolaşımı ve yerleşme hakkı olacak. Britanya vatandaşlarının AB’de yerleşme hakkı ve hizmet sunma serbestisinin sınırlanması hizmet sektörü açısından önemli kayıplara yol açabilir. Britanya AB vatandaşları için aynı hakları tanımadığı takdirde AB pazarında kendi vatandaşları için de bu hakları alması zor. Britanya’daki AB’den çıkış referandumunda üzerinde en fazla durulan ve tepki çeken konulardan biri Britanya’da yaşayan ve çalışan çoğu Doğu Avrupa kökenli 3,2 milyon AB vatandaşları olmuştu. Özellikle Nigel Farage gibi aşırı sağ politikacılar "Hayır" kampanyasında bu konuyu gündeme taşımış ve AB kökenli göçmenlerin sınırlandırılması gerektiğini ileri sürmüştü. Müzakerelerin en çetin geçmesi beklenen konuların başında bu serbest dolaşım, yerleşme ve hizmet sunma serbestisi konusu geliyor. AB bu konuda Britanya’ya taviz vermemeye kararlı çünkü Britanya için avantajlı yeni bir model öngörülmesi diğer bazı Üye Devletler için de cazip olabilir ve üyelikten çıkma sürecini tetikleyebilir" dedi.
İKV Başkanı, Britanya’nın AB’den ayrılmasının İskoçya’nın bağımsızlık taleplerini yeniden gündeme getirdiğini de hatırlattı ve İskoçya Parlamentosunun bağımsızlık için referandum yapma kararı aldığını belirterek, bu konuda Britanya hükümetinin izni gerekse de Brexit süreci ile birlikte bağımsızlık yönündeki taleplerin giderek daha sık duyulması beklendiğini bildirdi.
"Türkiye’nin de yeni AB’nin neresinde yer alacağını belirlemesi gerekecek"
İKV Başkanı Zeytinoğlu, sürecin Türkiye tarafından da dikkatle izlenmesi ve analiz edilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi: "Britanya’nın AB’den çıkış süreci yaşanırken, AB de geleceğini yeniden kurguluyor. Komisyon’un bu ay içinde sunduğu raporda 5 senaryo öne sürülmüştü. Bu senaryolara göre, AB şimdi olduğu gibi devam edebilir; bütünleşmeyi durdurarak ortak pazar kimliğine geri dönebilir; çok katmanlı entegrasyon modelini geliştirebilir; entegrasyonu seçilmiş politikalar üzerinden götürebilir ya da bütünleşmeyi hızlandırarak federal bir modele yönelebilir. Britanya’nın AB’den çıkışı müzakere edilirken, bu konular da ele alınacak ve Brexit sonrası AB’nin yapısı netlik kazanacak. AB ile yakın ilişkileri olan ve halen aday ülke olan Türkiye açısından bu gelişmeleri takip etmek son derece önemli. AB birinci ticaret ortağımız ve Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermayenin 2/3ü AB ülkelerinden kaynaklanıyor. Bununla da kalmıyor: AB ülkelerinde 6 milyona yakın Türkiye kökenli göçmen bulunuyor. Adaylık süreci içinde olduğumuz AB Türkiye’de sosyal güvenlikten hukuka, tüketici haklarından göç yönetimine kadar birçok farklı alanda önemli bir yönetişim modeli. Tüm bu açılardan AB’nin gideceği yön ve alacağı şekil Türkiye’nin gelecek planları itibarıyla belirleyici olacak. AB’nin çok katmanlı, farklı hızlarda ilerleyen yapısının kurumsallaşması halinde Türkiye’nin de AB perspektifini bu gelişmelere adapte etmesi gerekecek"
Son olarak AB’nin savunması ve Türkiye konusuna da değinen Zeytinoğlu, Britanya’nın ayrılmasıyla AB’nin önemli bir gücü kaybedeceğini de belirterek sözlerini şöyle tamamladı: "Britanya önemli bir siyasi güç ve AB’nin savunması açısından ayrılması bir kayıp olacak. AB’nin gelişen savunma birliği oluşturma planlarına bakacak olursak, Türkiye’nin AB güvenliği ve savunması açısından oynadığı rolün önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Bu önem Britanya gibi bir aktörün AB’den çıkması sonrasında daha da kritik olacak".
