Kastamonu’nun Tosya ilçesinde çeltik üreticileri ekili çeltik tarlalarının en önemli su kaynağı olan Devrez Çayı’nda su olmaması nedeniyle ürünlerinin susuzluktan dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Tosya Pirincinin ekim alanı olan Aşağı Ova mevkiinde pirinç üreticileri susuzluk nedeniyle çaresiz kalmış durumdalar. Çeltiğin en çok suya ihtiyacı olduğu ve olmazsa olmaz bir dönemi olan boy vermeye başladığı ve pirincin başağa gidebilmesi ve olgunlaşabilmesi için ekili alanın su içinde göl şeklinde olması gerekiyor. Çeltiğin en çok suya ihtiyacı olduğu dönem üreticilerin ifadesi ile bakıma en muhtaç olduğu günler Temmuz ayının ilk yirmi günü. Çeltik üreticisinin en hassas dönemini yaşadığı bu günlerde yaklaşık 10 gündür Devrez Çayı’nın suyunun kesilmesiyle su bulamayan çeltik tarlaları çoraklaşmaya başlarken, arklar kurudu, sararan çeltikler de yanmaya başladı.
Her sabah tarlalarına giden ve bütün geçimleri çeltiğe bağlı olan çiftçiler gözlerinin önünde çeltiklerinin susuzluk nedeniyle yanması ve tarlalarının kuruamsı karşısında kara kara düşünüyor. En küçük çeltik tarlasının bugüne kadar ki ekim maliyeti 5-6 bin TL arasında ve çiftçi bunu hasat zamanında ödemek için borçlandı Geçim kaynağı çeltik olan çiftçiler geçimlerini de unutarak borçlarını nasıl ödeyeceklerini düşünmeye başladılar.
’’Bu ürünler susuzluktan yanarsa perişan oluruz’’
Güneşin yakıcı sıcağında tarlalarına gelen çiftçiler bir havaya bakıyor, bir tarlaya sonrada Devrez Çayı’na bakıyorlar. Yakıcı sıcağın altında akşama kadar tarlalarında su bekleyen çiftçiler çeltikler birlikte kendileri de kavruluyor, akşamda bekledikleri su gelmeyince yorgun ve bitkin şekilde evlerine dönerek ne yapacaklarını düşünmeye devam ediyor. Üreticiler bu seneki ürünlerini susuzluk nedeni ile kaybedersek ’’Perişan oluruz’’ dediler.
Çiftçilerin tek umudu Güldürcek barajı
Çiftçiler Çankırı’nın Orta ilçesinde sulama amacıyla 1981-1989 yılları arasında inşa edilen Güldürcek Barajı’ndan gelecek sevindirici haberi bekliyor. Önceki yıllarda da sulama suyunda kullanılan Güldürcek barajından Devrez Çayı’nda su kalmayınca barajın kapakları açılarak su veriliyordu. Tosya pirinci buradan gelen su ile sulanıyordu. Fakat Güldürcek Barajı’nın suyu içme suyuna alınması nedeniyle sulama amaçlı kullanılmıyor ve Tosya ilçesine sulama suyunda kullanılmak üzere verilmiyor.
Su gelir umuduyla her sabah tarlasına giden Yeni Doğan Köyü çiftçilerinden Mehmet Elde pirinç üreticilerinin sıkıntılarını anlattı. 4-5 gün daha su olmaması halinde pirincin tamamıyla yanacağını belirten Elde, “Yeni Doğan Köyü Tosya’nın en büyük çeltik arazisi olan ve pirincin en fazla ekilen köyü. Çeltiklerimiz susuzlukla karşı karşıya. Bu dönemde çeltiğin suyun içinde olması gerekiyor, görüyorsunuz tarlalar kurudu, çeltikler sarardı. Devrez Çayı’nda su yok. 4-5 gün daha su gelmezse çeltiklerimiz tamamen yanar, telef olur. Çeltik olmazsa çiftçi çok sıkıntıya girer borçlarını bile ödeyemez. Çünkü biz gübreyi, ilacı yani tüm giderleri hasat zamanına borçlanarak alıyoruz. En az ekilen çeltiğin maliyeti 5-6 bin TL. Biz şimdi borçlarımızı da ödeyemeyeceğiz, çok zor durumdayız. Önceki yıllarda Güldürcek barajında su veriliyordu, su sıkıntısı çekmiyorduk. Şimdi içme suyunda kullanıyoruz diye su verilmiyor. 7-8 bin hektar alanı sulayan Güldürcek barajının suyu içme suyuna da yeter, sulama suyuna da bize sadece 10 gün su gerekli. Eğer 10 gün su verilirse hem çeltik, hem de çiftçiler kurtulacak. Çiftçiler olarak yetkililere sesleniyoruz. Su sıkıntımıza 10 günlük çözüm bulunursa Tosya Pirinci yanmaktan kurtulacak. Çeltiğimiz yanarsa pirinç üreticilerinin son olur, çünkü gelecek yıl pirinç ekemeyiz bu da Tosya Pirincinin bitme noktasına gelmesi demektir. Bizim pirincimiz kayıt altında, beyannamesini veriyoruz, kayıtsız ekim yapmıyoruz. Bizim 10 gün suya ihtiyacımız var buda Güldürcek Barajıyla çözülebilecek durumda. Neden pirinç üreticileri kaderine terk ediliyor?” dedi.
