Mangal keyfinin olmazsa olmazı mangal kömürünün, mimarları ‘torlukçular’. Anadolu’da ‘Torakçı’ olarak dillense de, Trakya’da daha çok ‘Torlukçu’ ismiyle anılan odun kömürü işçileri, bir parça ekmek için adeta ateşe, küle ve dumana meydan okuyor.
Trakya’da Istrancalar’ın güney yamaçlarına bakan yerlerde, Kırklareli’ nin özellikle Vize’nin Küçükyayla, Kışlacık, Evrencik, Kömürköy, Balkayalar gibi yerleşim yerlerinde hala geleneği sıkı sıkıya sürdüren torlukçular, bin bir zorluk içerisinde odun kömürü yapımına devam ediyor.
"Istranca sırtlarında çalışıyorlar"
Odun kömürü diğer bir deyişle ‘mangal kömürü’ yapmak için ilk olarak torluk adı verilen çukurlar açılıyor. Ham maddeye yakın olmak için özellikle meşe ormanlarının içerisinde yer alan bölgeler tercih ediliyor. Trakya’nın en kuzey ili olan Kırklareli’nde Istrancalar’a yakın bölgelerde bulunan meşe ormanları günümüzde de torlukçuların çalışma alanları arasında en başta gelen yerlerin birisi olmaya devam ediyor.
"Orman onların göz bebeği"
Kaybolmaya yüz tutmuş meslek gruplarından olan Torlukçular, meşe ormanlarının zarar görmemesi için üst düzey bir çaba sarf ederken, kurdukları torluk ocaklarını özenle seçiyor, doğayı el üstünde tutuyorlar. Bakanlığın izin verdiği bölgelerde en kaliteli mangal kömürünü elde etmek için meşe ağaçlarını kesen torlukçuların zorlu iş mesaisi bundan sonra başlıyor.
10-15 gün boyunca torluklar yanıyor
Torluk çukurlarında çadır gibi çattıkları meşe ağaçlarını 10-15 gün süre ile özenle ve itinayla yakan torlukçular, istedikleri yanmanın gerçekleşmesinin ardından torluk ocaklarını 1-2 gün soğumaya bırakıyorlar. Daha sonrasında tecrübelerini konuşturan torlukçular, dağıtma, ayrıştırma ve eleme gibi işlemlerin ardından, piknik sofralarının vazgeçilmezi mangalın olmazsa olmazı mangal kömürü yakılmaya hazır hale geliyor.
“Yerinde tonu bin 500 TL, şehir piyasasında 4 bin TL’yi buluyor”
‘Doğduğumdan beri bu işi yapıyorum’ yapıyorum diyen torlukçu Şaban Eşiyok, “Meşeyi önce burada kıyıyorsun, çatıyorsun, örtüyorsun. Ateşi veriyorsun, büyüklüğüne göre bir hafta, 10 gün, 15 gün yanmasını bekliyorsun. Daha sonra da çıkarıyorsun ve piyasaya sürüyorsun. Tabi bunlar çevre şehirlerine gidiyor. Tonu burada bin 500 TL geçiyor. Buradan şehre gidince 3 bin TL oluyor, bazen de 4 bin TL’yi geçiyor” dedi.
