Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Hakan Kahveci, prizlere takılan fişlerin yuvalarına sıkı bir şekilde geçmesi ve tam oturması gerektiğini söyledi.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde son dönemlerde sanayilerde ve evlerde elektrik kontaklarından çıkan yangınları değerlendiren KTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Hakan Kahveci, elektrik kontağının elektrik devrelerinin açılıp kapatılması için kullanılan iki aynı özellikteki metal iletkenden oluştuğu belirterek, "Kontaklar, anahtar, şalter, kontaktör, röle, kesici ve ayırıcı gibi devre elemanlarında bulunur. Elektrik prizlerinde fişin girdiği yuvalar da prizin kontağı olarak isimlendirilir. Bu kontaklar bazen aşırı akım nedeniyle ısınıp yapışır ve devreyi açamaz. Bazen de iyi temas etmeyerek oluşan ark nedeniyle ısınırlar. Böylece bağlı oldukları gövde kısmının ve çevrenin ısınmasına neden olurlar. Bu ısı ve arklar çevredeki yanıcı maddelerin tutuşmasına ve yangına neden olur. Elektrik kontağı ve neden olduğu yangın bu şekilde olmasına rağmen genelde daha geniş anlamda algılanır ve yorumlanır. Elektrik kısa devreleri ve gevşek bağlantılardan çıkan yangınlar da elektrik kontağı yangını olarak isimlendirilmektedir" dedi.
Günümüzde elektrik enerjisi üretimi ve iletiminin alternatif akım olarak gerçekleştirildiğini kaydeden Kahveci, "Elektrik kısa devresi, alternatif akımda 1 fazlı sistemde faz ve nötrün veya faz ve topraklamanın, 3 fazlı sistemde 2 fazın veya 3 fazın birbirine temas etmesi veya fazlardan herhangi birinin nötr ya da topraklama ile temas etmesidir.Doğru akımda ise pozitif (+) ve negatif (-) uçların birbirine temas etmesi kısa devredir. Kısa devre hatalı bağlantı sonucunda olabileceği gibi genellikle iletkenlerden çekilen aşırı akım nedeniyle ısınması sonucu izolasyon maddesinin erimesi ile olur. Kısa devre aynı zamanda aşırı akım çekilmesine neden olur. Kısa devrede ve gevşek (iyi temas etmeyen) bağlantılarda oluşacak ark (kıvılcım) da yangına neden olur. Konutlar, iş yerleri ve sanayi tesislerinde alternatif akım kullanılır. Günümüzde elektrik enerjisi üretimi ve iletimi de alternatif akım olarak gerçekleştirilmektedir. Sanayi tesislerinde çok sınırlı bazı özel uygulamalarda doğru akım kullanılmaktadır. Doğru akımın yaygın kullanıldığı alan taşıt araçlarıdır. Bu durumda bir genelleme yapılırsa elektrik enerjisi dendiğinde alternatif akım anlaşılır" şeklinde konuştu.
"Prizlere takılan fişler yuvalarına sıkı bir şekilde geçmeli ve tam oturmalıdır"
"Elektrik kaynaklı yangınların önüne geçmek için öncelikle yönetmeliklere ve standartlara (Türkiye’de TSE Standartlarına) uygun yapılmış devre elemanları kullanılmalı" diyen Kahveci, "Tesisatlar ve topraklamalar, yönetmeliğe uygun yapılmalı. Devre akımına ve gücüne uygun iletken kesiti kullanılmalı. Metal gövdeli elektrikli cihazların gövdeleri priz üzerinden veya doğrudan topraklamaya bağlanmalıdır. Tesisatta yönetmelikte belirtilen bölümlerin girişine uygun akım değerlerinde kaçak akım koruma rölesi (KAKR) bağlanmalı. KAKR insanları ve diğer canlıları elektrik çarpmalarına karşı koruduğu gibi elektrik kaynaklı yangınlara karşı da koruma yaptığı için kullanımı çok önemlidir. Tesisatlarda yönetmeliğin belirttiği yerlere uygun akım değerlerinde sigorta ve diğer koruma elemanları bağlanmalı. Anahtar ve priz bağlantıları dahil devredeki tüm elemanların bağlantıları itina ile yapılmalı, gevşek kalmamalı. Buatlarda kablo bağlantıları klemensle yapılmalı ve klemensler iyi sıkılmalı. Gevşek kalması halinde ark yaparak yangına neden olur. Özellikle prizlere takılan fişler yuvalarına sıkı bir şekilde geçmeli ve tam oturmalıdır. Tesisat ve devre elemanları yönetmelik kapsamında uygun zaman aralıklarında kontrol edilmeli ve bakımları yapılmalıdır. Standartlarına uygun devre elemanları ile yönetmeliklere uygun olarak yapılan elektrik tesislerinde yine yönetmeliklere uygun şekilde kontrol ve bakım yapılması halinde elektrik yangınları kesinlikle önlenebilir" ifadelerini kullandı.
