Dünya genelinde 117 milyondan fazla vaka ve 2 milyondan fazla ölüme neden olan yeni tip korona virüs (Covid-19) salgını ile mücadele kapsamında tarihin en büyük aşılama kampanyası devam ediyor. Ülkelerin resmi web sitelerinden ve resmi açıklamalarından derlenerek analiz edilen Covid-19 aşılamasına ilişkin son veriler ile Bloomberg, dünya genelinde dağıtılan ve uygulanan aşı dozlarının raporunu hazırladı. Bloomberg tarafından hazırlanan rapora göre, 115 ülkede toplamda 312 milyondan fazla doz aşı uygulandığı açıklandı. Günlük aşı uygulanma oranının dünya genelinde ortalama 8.8 milyon doz olduğu belirtildi.
Farklı ülkelerde uygulanan aşıları ve Covid-19'a karşı en çok umut vadeden 9 aşının gelişimini takip eden Bloomberg, şu anda 115 ülkede sınırlı miktarlarda toplam 7 aşının insanların kullanımına açık olduğunu belirtti.
Kuzey Amerika, Avrupa ve Orta Doğu’da kullanımı onaylanan Pfizer ve Biontech aşısının yüzde 95 etkinlik göstererek en çok umut vadeden aşıların başında geldiği belirtildi. Ayrıca on binlerce gönüllü ile yapılan denemelerde, Moderna tarafından korona virüse karşı geliştirilen aşının da yüzde 95 oranında etkili olduğu kaydedildi. AstraZeneca ve Oxford Üniversitesinin Covid-19 aşısının yüzde 70, Sinovac Biotech'in yüzde 50, Gamelya'nın Sputnik V aşısının yüzde 92, Sinopharm'ın aşısının ise yüzde 79 oranında etkili olduğu açıklandı.
Toplamda en yüksek aşı dozu uygulayan ülkeler arasında Türkiye de var
Dünya genelinde ciddi bir sağlık tehdidi olarak hızla yayılmaya devam eden Covid-19’u durdurmak için küresel aşılama kampanyalarının başlamasıyla ülkeler arasında eşit aşılama olmadığı kaydedilirken, İsrail’in aşılama programında her 100 kişiye 97.19 doz uyguladığı ifade edildi.
Bloomberg tarafından hazırlanan dünyanın aşı raporuna göre, ABD'de 92 milyondan fazla doz aşı uygulandı ve her 100 kişiye aşıdan toplamda 27.74 doz verildi. Çin'de 52 milyon 500 bin doz aşı uygulandığı, her 100 kişiye 3.75 doz verildiği belirtilirken, Avrupa Birliği'nde (AB) ise 41 milyondan fazla dozun, her 100 kişiye 9.35 oranında verildiği aktarıldı.
Bloomberg'in aşı raporuna göre, ülkelerin toplamda uyguladığı doza göre yapılan sıralamada, listenin en başında ABD, Çin ve AB yer alırken, söz konusu 3 ülkeyi İngiltere, Hindistan, Brezilya, Türkiye ve İsrail'in takip ettiği belirtildi.
Dünya nüfusunun yüzde 70'i aşılanarak normale dönülebilir
Bloomberg tarafından hazırlanan raporda, epidemiyologların, yüzde 95 oranında etkili aşıların uygulanmasından sonra dahi hastalığın yayılmasının yine de mümkün olabileceği konusunda uyarıda bulundukları aktarıldı. ABD'de bulaşıcı hastalıklar konusunda uzman Anthony Fauci'nin, "nüfusun yüzde 70 ila yüzde 85'inin aşılanmasıyla hayatın normale dönebileceğini" söylediği, ancak bunun "küresel ölçekte korkutucu" olduğunu ifade ettiği belirtildi.
Küresel olarak, son aşılama oranın günde ortalama 8.8 milyon doz olduğunu belirten Bloomberg, bu hızla devam edildiği takdirde iki doz aşı uygulanarak toplam nüfusunun yüzde 75'inin aşılanmasının tahminen 4 yıl süreceğini söyledi. Bloomberg, mevcut aşıların hiçbirinin tek başına 7.8 milyarlık küresel nüfusu aşılamaya yetmeyeceğini ifade ederek, yine de aşıların 2 milyondan fazla can kaybına neden olan salgını durdurmak için insanlığın umudunu temsil ettiğini belirtti.
Aşı sözleşmeleri eşitsizliğe neden oluyor
Yüzyılın en kötü salgından kurtulmak ve Covid-19 ile mücadelede aşılarını güvence altına almak isteyen ülkeler üreticilerle aşı sözleşmeleri yaptı. Toplamda 9.60 milyar doz aşının sözleşmesinin yapıldığı açıklanırken, aşıların eşit dağıtıldığı takdirde dünya nüfusunun yarısından fazlasını kapsayacak şekilde herkese aşı sağlanabileceği belirtildi. Ancak zengin ülkelerin kapsamlı tedarik anlaşmalarında beyan ettikleri yüksek talepler ve aşıların depolanma koşulları nedeniyle bazı ülkelerin 2022 sonuna kadar beklemek zorunda olabileceği öğrenildi.
Rapora göre İngiltere, nüfusunun yüzde 340'ını kapsayacak şekilde aşı sipariş ederken, onu takiben Kanada nüfusunun yüzde 335'ini, Macaristan yüzde 267'sini, Avustralya yüzde 249'unu, Yeni Zelanda'da yüzde 246'sını ve ABD'de nüfusun yüzde 197'sini kapsayacak şekilde aşı tedariği anlaşması yapıldığı belirtildi.
ABD, 1 milyar 210 milyon doz aşı sipariş etti
Salgının başlangıcından bu yana Covid-19 nedeniyle toplamda 29 milyondan fazla vaka ve 538 binden fazla ölüm kaydedilen ABD’de, 14 Aralık'ta sağlık çalışanlarının aşılanmasıyla başlayan Covid-19 aşılama süreci ile şu ana kadar toplamda 92.1 milyon ve günde ortalama 2.16 milyon doz aşı uygulandığı belirtildi.
Ülkede en fazla aşı dozu uygulanan eyaletlerin sırasıyla California, Texas, Florida ve New York olduğu belirtildi. ABD nüfusunun yaklaşık yüzde 17.3'ünün aşının ilk dozunu aldığı, yüzde 9'unun ise aşının her iki dozunu aldığı belirtildi. ABD, AstraZeneca, Moderna, Biontech/Pfizer, Novavax, Johnson & Johnson ve Sanofi aşılarından toplamda 1 milyar 210 milyon doz sipariş etti.
İngiltere'de 23 milyondan fazla doz aşı yapıldı
Avrupa'da Covid-19’a bağlı en yüksek ölüm oranına sahip İngiltere'de şu ana kadar 4 milyondan fazla vaka ve 124 binden fazla ölüm kaydedildi. Ülkede, Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca tarafından geliştirilen ve yüzde 70 etkili olduğu öne sürülen Covid-19 aşısından toplamda 100 milyon doz sipariş edildiği belirtildi. AstraZeneca’nın yanı sıra Novavax, Sanofi, Velneva, CureVac, Pfizer/BioNTech, Johnson&Johnson ve Moderna ile de aşı anlaşmaları bulunan İngiltere, toplamda 417 milyon doz sipariş etti.
Avrupa Birliği sadece Pfizer/BioNTech'ten 500 milyon doz sipariş etti
Dünyada korona virüse karşı ilk geliştirilen ve yüzde 95 etkili olan Pfizer/BioNTech Covid-19 aşısı, AB tarafından en çok sipariş edilen aşı oldu. Toplamda 1 milyar 835 milyon aşı tedariği sözleşmesi yapan AB’nin, bunun 500 milyonunu yalnızca Pfizer/BioNTech'ten sipariş ettiği kaydedildi. AB’nin özellikle 65 yaş üstü kişilerde etkili olmadığını öne sürdüğü İngiltere üretimi AstraZeneca aşısından ise 300 milyon doz sipariş edildiği açıklandı.
Orta Doğu ve Asya'da Covid-19 aşısı
Hindistan’ın, AstraZeneca/Oxford, Novavax ve Sputnik V aşılarından toplamda 2 milyar 200 milyon doz sipariş ettiği ifade edildi. Sipariş edilen miktarın, ülke nüfusunun yüzde 85'ini kapsadığı belirtildi.
Çin’in ise AstraZeneca ve Fosun Pharma'dan 300 milyon doz sipariş ettiği ve söz konusu miktarın, ülke nüfusunun yalnızca yüzde 16'sını kapsadığı ifade edildi. Rusya’nın kendi üretimi olan Sputnik V aşısından nüfusunun yüzde 55'ini kapsayacak şekilde 160 milyon doz, Türkiye’nin ise nüfusun yüzde 63'ünü kapsayacak şekilde Sinovac ve Pfizer/BioNTech aşılarından toplamda 105 doz sipariş ettiği aktarıldı.
Aylin Karadeniz
