Düğünlerdeki Bilinmeyen Gelenek

Yeni evlenen genç kızların baba evinden çıkmadan önce erkek kardeşi ya da erkek kuzenleri tarafından beline bağlanan kırmızı kuşak geleneği sürerken, insanlar geleneği nereden geldiğini bilmemelerine rağmen devam ettiriyor.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere Türkiye’de düğünlerin çoğunda gelinlerin beline kırmızı kuşak bağlanıyor. Diyarbakır’ın Sur ilçesi Balıkçılarbaşı semti Beziciler Geçidi mevkiinde kına malzemeleri ve gelin çeyizlerinin satışını yapan Nurullah Tekin, 13 yıldan beri bu mesleği sürdürdüğünü, gün içerisinde ortalama 20 kuşak sattığını, gelinin ailesinin kuşağı almakla yükümlü olduğunu söyledi. Kuşak sattığı halde bu geleneğin nereden geldiğini ve ne anlam taşıdığını bilmediğini belirten Tekin, bunun bütün düğünlerde erkek kardeşi ya da erkek kuzenleri tarafından gelinin beline bağlanıp, sonra çözüldüğünü kaydetti.
Gelinliğin ortaya çıkmasıyla birlikte çarşaf geleneğinin Türk toplumu tarafından terk edildiğini belirten Fikriye Tanboğa ise, kırmızı kuşağın sonradan çıktığını söyledi. Tanboğa, “Biz evlendiğimizde sadece elimize kına yakılırdı, düğün yapılırdı ve baba ocağından ayrılacağımız gün bize çarşaf giydirilirdi. Bizim gençliğimizde kırmızı kuşak falan yoktu. Ama benim kızlarım ve gelinlerim evlendiğinde onların da beline üç kez kuşak bağlanıp sonra çözüldü. Kuşak kültürünü nereden kazandığımızı bilmiyorum ve bilmediğimiz bir şeyi hala sürdürüyoruz” dedi.
Sur ilçesi Ziya Gökalp Mahallesi Muhtarı Muhsin Sanay, nedeni ve gerekçesi bilinmeyen bir geleneğin devam etmesinin anlamsız olduğunu söyledi. Sanay, “Bu gelenek nereden ve nasıl bize geldi bilmiyoruz, ancak toplum arasında bekaretin, temizliğin ve saflığın sembolü haline gelerek modernizmin bir öğesi olmuştur. Kuşak bağlama gelinin saf, temiz ve bekaretini temsil eder diye düşünmekteyiz. Tarihi hakkında hiçbir bilgim yok. Eskilerde gelinler çarşaf giyerdi, yaklaşık 30-40 yıldır ülkemizde gelinliğin kullanılmasıyla birlikte kuşak da bir gelenek haline geldi. Erkeklerde böyle bir şey yok, erkekler kuşak bağlamaz, erkek sadece takım elbisesini giyer ve tıraş olur. Belki de modernizme uygun olduğundan kullanılıyor olabilir. Benim kız çocuklarım evlendiğinde erkek kardeşi tarafından beline kuşak bağlandı. Bu bizim yöreye uygun bir gelenek değil. Şer-i olmayan, tamamen örfi olan bir gelenektir” diye konuştu.