Aksaray ile Niğde sınırları içerisinde yer alan volkanik Hasandağı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Aksaray Üniversitesi işbirliğinde tektonik aktivite ile volkanizma hareketliliği yönünden aralıksız araştırılacak.
Aksaray Üniversitesi ile İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından Hasandağı Çalıştayı gerçekleştirildi. Aksaray Üniversitesi Konferans Salonunda düzenlenen çalıştayda tektonik ve volkanik gözlemlemeler hakkında bilgi verildi. Çalıştay çerçevesinde katılımcılara, Niğde’de 20 Eylül 2020 tarihinde meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki depremin ardından hareketlendiği söz konusu olan Tuz Gölü Fay Zonu’nun başta Kandilli Rasathanesi olmak üzere Aksaray İl Afet ve Acil Durum (AFAD) Müdürlüğü tarafından Jeodezik Gerinim Özellikleri ve Coğrafi Bilgileri araştırılması anlatıldı. 6 bin 600 yıl önce etkileşim gösterdiği saptanan Hasandağı’nın tekrar etkileşime geçmesi ve hareketlilik oluşturması da göz önüne alındı. Bu çerçevesinde Tuz Gölü Fay Zonu’nun incelenmesi için Aksaray Üniversitesi tarafından Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’ne çağrılar yapılarak inceleme projesi başlatıldığı duyuruldu. 4 üniversite tarafından Tuz Gölü Fayının depremselliği incelenirken, Hasandağı’na karşı herhangi bir tehditle karşılaşılmadığı öne sürülürken, Hasandağı’nın hem tektonik hem de volkanik hareketlilik açısından sürekli olarak inceleneceği duyuruldu. Proje çerçevesinde volkan hareketliliği 7 gün 24 saat 365 gün kesintisiz canlı izlenecek.
Tuz Gölü Fay Zonu’nun incelenmesi projede başarıyla tamamlandı
Niğde depreminin ardından tektonik rejimde Tuz Gölü Fay Zonu’nu incelediklerini ve başarılı olduklarını söyleyen Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Bahadır Aktuğ, “Tuz Gölü Fayının birkaç yönden özelliği var, bir tanesi ülkemizin tam ortasında yer alan bu rejim dediğimiz yani tektonik rejimin çizgisel anlamda sınırını oluşturuyor. Bu fay üzerinde yukarıya doğru gittiğimiz zaman kuzeye doğru devam ettiğimiz zaman yine bu manaya çıkıyor. Yine birleştiği zaman Kuzey Anadolu Fayının fayla da birleştiği yerde yer alıyor. Bu fayın üzerinde geçmişte deprem olduğunu biliyoruz. Aktif olup olmadığını ya da aktif olan segmentlerinin hangilerinin olduğunu tespit etmek amacıyla yapılan bir çalışmaydı. Nispeten daha küçük Kuzey Anadolu Fay sistemine göre, Doğu Anadolu Fay sistemine göre, daha düşük hareketler var. Ama bu küçük hareketleri de bulmak önemli, diğer yandan da bu çok küçük hareketleri bulmak için daha farklı ölçüm teknikleri ve analizleri gerekiyordu. Bu da projede başarıyla tamamlandı” dedi.
Hasandağı aktif ama hareketliliği araştırılacak
Aksaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hacı Murat Yılmaz da, “Hasandağı ile ilgili son dönemlerde yaşanan bir takım duyumlar var. 2020 yılında Niğde Obruğunda meydana gelen 5.1 büyüklüğünde var idi. Bu depremden acaba zaman zaman tabii orta küçük şiddetli depremler oluyor bölgemizde, bunların Hasandağı volkanizması ile bağlantısı var mı şeklinde bir soru aklımıza geldi. Bununla ilgili bir proje düşündük. Hasandağı’ndaki hareketliliğin tektonik mi, volkanik mi olacağını inceleme başlattık. Henüz başlangıç aşamasındayız. GPS verileri ve sabit istasyonlarla 24 saat veri toplayacağız. InSAR görüntüleri ile alansal ve yüzeysel değişiklikler var mı, yine sensörler var, gaz çıkışları, eğim değişimleri, buralarda sıcaklık değişimlerini ölçeceğiz. Buradan elde ettiğimiz verilerle Hasandağı’nda bir hareketlilik olup olmadığına bakacağız. Şu anda Dünya Volkanizeler Birliği tarafından kabul edilmiş aktiflik var ama bilimsel verilerle bir şey söyleme şansımız yok. Verileri elde ettikten sonra bunların anlamlı olup olmadığına bakacağız. Şu an patladı patlayacak dememiz mümkün değil” diye konuştu.
Tuz Gölü Fay Zonu dışında volkanizma inceleme altına alındı
En son 6 bin 500 yıl önce etkileşim gösteren Hasandağı’nın tektonik mi? Yoksa volkanik mi? Olduğu yine 4 üniversite tarafından inceleme anlatına alındı. İnceleme projesinde Tuz Gölü Fay Zonu ile Hasandağı etkileşiminin olmadığı ortaya konurken, Jeodezik Gerinim Özellikleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Analiz yürüten Aksaray Üniversitesinde görevli Dr. Cemil Gezgin, “Deprem çağrısı çerçevesinde bir proje yazdık. Buna sebep olarak Niğde’de meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki depremden sonra hem Kandilli’nin hem de AFAD’ın istasyonlarından yaptığı deprem çözümünde buradaki bu depremin volkana ya da Tuz Gölü’ne yoramaması, yani burada bir bilinmezlik söz konusu olması Batı Anadolu ve Kuzey Anadolu tarafının daha aktif olması nedeniyle oraya biraz yoğunluk oldu. İç Anadolu Bölgesi biraz boş kaldı. Türkiye’de ilk defa olmak üzere Amerika’da, İspanya’da, İtalya’da böyle çalışmalar var oradaki volkanlar aktif olduğu için ama bu projede Türkiye’de ilk defa bir volkan 7 gün 24 saat 365 gün GPS vasıtasıyla kesintisiz canlı izlenecek. Burada bir patlama olacak anlamına gelmiyor ama olabileceği zamanda yani buradaki herhangi bir harekette bizim bunu önceden tespit edebilip daha sonra uyarabileceksek uyarabileceğimiz bir sistem kurmak. Yine sadece GPS ile değil tüm sistemlerle Hasandağı için kesintisiz bir takip sistemi oluşturulacak” ifadelerine yer verdi.
