Ünlü yazar Cengiz Aytmatov, Eskişehir Osmangazi Üniversitesinde (ESOGÜ) düzenlenen program ile anıldı.
ESOGÜ ve Kırgız Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği işbirliğiyle, dünyaca ünlü Kırgız yazar, gazeteci, diplomat Cengiz Aytmatov’u anmak üzere düzenlenen “Türk Dünyası’nın Ortak Bilgesi Cengiz Aytmatov” başlıklı anma programı, ESOGÜ Kongre ve Kültür Merkezinde gerçekleşti.
Anma programının açılışında konuşan Turan Dünyası Eğitim ve Kültür Derneği Başkanı Oral Büyüksarı, dernek olarak böyle bir toplantının düzenlenmesine aracılık etmekten büyük onur duyduklarını belirtirken; ESOGÜ Rektörlüğü, Kırgız Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği ve Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçiliği’ne destekleri için teşekkür etti.
ESOGÜ Rektörü Prof. Dr. Kemal Şenocak, Cengiz Aytmatov’un romancılığının meşhur Kırgız destanı Manas ve babaannesinden dinlediği şarkılar, masallar, hikâyeler ve Kırgız yaylalarında yaşanan hayat olmak üzere başlıca iki kaynağının olduğunu söyledi. Prof. Dr. Şenocak, Aytmatov’un sanatkârlığında; babasının o daha 9 yaşındayken öldürülmüş olması, Kırgız halkının Sovyet idaresi altında yaşadığı sıkıntılar ve İkinci Dünya Savaşı’nın trajik zamanlarının da etkili olduğunu kaydetti. Cengiz Aytmatov’un sadece Türk Dünyası’nın değil dünyanın en büyük romancılarından biri olduğunu ifade eden Prof. Dr. Kemal Şenocak, bunun sebebinin de onun kendi dilinin ve kültürünün anonim metinlerinden yola çıkarak, sembolik bir dille, Kırgız hafızasını diriltip ulusaldan evrensele ulaşmış olması olduğunu söyledi. Türk Dünyası’nın Cengiz Dağcı ve Cengiz Aytmatov olmak üzere iki Cengiz’inin olduğunu belirten Prof. Dr. Kemal Şenocak, her ikisinin de değişik üslup ve malzemeyle, tahrip edilmek istenen bir kültürü diri tutmaya çalıştığını ve bu sebeple Cengiz Dağcı ve Cengiz Aytmatov’un modern birer destan anlatıcısı olduklarını, anlattıklarının da Türkün destanı olduğunu kaydetti. Edebiyatın malzemesinin dil olduğunu, dilin de kültürün taşıyıcısı, hafızanın sesli sembolü olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Kemal Şenocak, Aytmatov’un literatüre kazandırdığı “mankurt” tiplemesinde olduğu gibi kendi tarihini, kültürünü, dilini ve kimliğini kaybeden milletlerin istikbalinin olamayacağını vurguladı ve asıl meselenin “mankurt” olmamak olduğunu ifade etti.
Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Ömüraliyev, Cengiz Aytmatov’un edebiyata tamamen yeni fikir ve yaklaşımlar kazandırdığını, bunun yanı sıra eserlerinde yüksek manevi değerleri yansıttığını söyledi. Dünyaca ünlü bir yazar, başarılı bir diplomat ve bir aydın olarak saygı gören Cengiz Aytmatov’un Kırgızca ve Rusça dillerinde şaşırtıcı bir ustalıkla yazdığını belirten Kubanıçbek Ömüraliyev, Aytmatov’un eserlerinden birçoğunun aynı zamanda film yapıldığını ve uluslararası ödüller kazandığını söyledi. Cengiz Aytmatov hayata veda etse de eserleri ve eserlerindeki kahramanların insanların kalbinde yaşadığını dile getiren Kubanıçbek Ömüraliyev, Aytmatov’un eserlerinde işlediği meselelerin sadece Kırgızlara değil tüm insanlığa ait olduğunu kaydetti. Cengiz Aytmatov’un başlıca öğüdünün “Doğduğumuz vatana sevgi ve mensup olduğumuz halka sadakat duymamız” olduğunu hatırlatan Kubanıçbek Ömüraliyev, anma etkinliğine katılan herkese teşekkür etti.
Açılış konuşmalarının ardından moderatörlüğünü ESOGÜ Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Şahin’in yaptığı panele geçildi. Panelde Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ramazan Korkmaz “Suların Sırrını Ödünçleyen Adam: Aytmatov”, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Tüzer “Yaralı Bilinçler ve Aytmatov’un ‘Kendilik’ Çağrısı”, Milli Eğitim Bakanlığı’ndan Dr. Selçuk Atay “Cengiz Aytmatov Anlatılarında Seyahat ve İnsan” ve ESOGÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Durmaz “Bir Okuyucu Gözüyle Cengiz Aytmatov” konulu sunumlarını gerçekleştirdi. Panelin ardından Kırgız ressam Tacigül Küntüz’ün eserlerinden oluşan “Cemile” adlı serginin açılışı yapıldı. Anma programı Kırgız Çadırı açılışı ile sona erdi.
Programa Eskişehir Vali Yardımcısı Aslan Avşarbey, Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Ömüraliyev, ESOGÜ Rektörü Prof. Dr. Kemal Şenocak, Eskişehir Barosu Başkanı Av. Mustafa Elagöz katıldı.
