Hızla yayıldı, çözüm bulunamadı! Herkes bahçesini yakmaya başladı

Trabzon’un Maçka ilçesi Esiroğlu Mahallesi’nde 2016 yılından itibaren görülmeye başlayan ve fındık dallarını kuruttuğu için `Drakula` olarak isimlendirilen `Turunçgil Uzun Antenli Böceği` ile mücadeleyi fındık üreticisi kaybetti.

HABERİN VİDEOSU İÇİN TIKLAYINIZ

Ozan Köse / İHA

Yöredeki yaklaşık 15 fındık üreticisi yüzlerce dönüm arazide özellikle fındık mevsiminde ortaya çıkan ‘Drakula’dan kurtulamayınca önce fındık ağaçlarını iş makineleriyle söktürdü, ardından da sökülen fındık ocaklarını ateşe verdi.

Böcekle başa çıkamadıkları için bu yöntemi seçtiklerini belirten Temel Aydın, vatandaşların böcekle uğraşmamak için fındıklarından vazgeçtiklerini söyledi.

Aydın, “Sadece benim 8 dönümlük arazimi söktüm. Yalnızca Esiroğlu’nda 15 kişi yüzlerce dönüm fındığını söktü. Bir çok kişi ‘neden böcekle uğraşayım’ diyor. Herkes fındığından memnun ama böcek herkesi canından bezdirdi” dedi.

24 Ekim 2019 tarihli ve 30928 sayılı Resmi Gazete`de yayınlanan 1961 karar nolu Cumhurbaşkanı kararı ile `Drakula` lakaplı fındık dallarını kurutan `Turunçgil Uzun Antenli Böceği` ile mücadele çalışması başlatılmış ve Cumhurbaşkanlığı yayınladığı kararname ile fındık üreticilerine tazminat verme kararı almıştı.

Bu gelişmelerin ardından geçtiğimiz ay Trabzon`da Vali Yardımcısı Bünyamin Yıldız başkanlığında yapılan toplantıda zararlı ile mücadele konusu ele alınırken, Trabzon Tarım ve Orman İl Müdürü Cahit Gülbay, Turunçgil Uzun Antenli Böceği ile ilgili yapılan çalışmaları anlatmıştı.

Gülbay, “1 Haziran 2018 tarihinde İl Müdürlüğümüz ve KTÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Prof. Dr. İsmail Demir’in aracılığı ile, doktora ve yüksek lisans öğrencilerinin de bulunduğu grup ile zararlının yoğun olduğu fındık bahçesinde elle toplanan yaklaşık 500-600 civarı ergin böcek biyoloji esaslı preperat geliştirmek üzere KTÜ Biyoloji Bölümü`ne teslim edildi.

2019 yılında il ve İlçe Müdürlüklerimizin teknik personelleri ile Maçka İlçesi ve İl genelinde 2 bin 373 dekar alan ve 623 parselde zararlı sürvey çalışmaları yapılmış, yapılan çalışmalar sonucunda, ilave 453 dekar alanın bulaşık ve riskli alan olduğu kabul edilmiştir.

İl Müdürlüğümüzün Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şubesi teknik personeller ve ilçe müdürlüğümüz teknik personellerince bulaşık alanda ikamet eden üreticilerimize fındık bahçelerinde ve mahallinde Turunçgil Uzun Antenli Böceği ile ilgili bilgilendirme ve Eğitim çalışmaları yapıldı. Fidan üreticilerimize ve satıcılarımıza bilgilendirme yapılmış ve üretim ve bekletme alanlarında zararlı sürveyleri yapılmıştır.

2019 Yılı içerisinde yapılan sürveyler sonucunda zararlının yaygın gösterdiği bin 535,81 dekarlık Öğütlü, Günay, Esiroğlu, Bahçekaya ve Işıklar (Esiroğlu) Mahallelerine tampon bölgeler oluşturulmuş ve karantina tedbirleri alınmıştır.

Bakanlığımızın girişimleri ve yapılan çalışmalar sonucunda 24 Ekim 2019 tarih ve 30928 sayılı Resmi Gazetede, 1691 karar nolu Cumhurbaşkanlığı kararı yayımlanmıştır.

Kararın telafi edici destekler ödeme başlığında yer alan 5 maddesinin 2 fıkrasına göre, ‘Yeni zararlı organizmaların bulaşmasını engellemek ve mevcut olanların yayılmasını önlemek amacıyla ilgili mevzuata uygun olarak gerekli karantina tedbirleri amacıyla söküm yapılan fındık bahçelerinde yasaklanma süresi olan 4 yıllık ürün bedelinin aynı alan için bir kereye mahsus olmak üzere kilogram başına 15 TL /kilogram tazminat ödenmesi yapılması sağlanacaktır” demişti.

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Eroğlu ise böceğin anavatanının Uzakdoğu olduğunu ve ilk olarak süs bitkilerinden görüldüğünü anlattı. Eroğlu, “Bu böcek ilk olarak 2016 yılında Atasu Tesislerinde görüldü. O alanda görülmesinin nedeni de Trabzon’da EYOF Olimpiyatları yapılmıştı o kapsamda belediye tarafından bazı ağaçlandırmalar yapılmıştı.

İstanbul’dan bir Japon akçaağacı getirilmiş. Zaten 2014 yılında bu böcek İstanbul’da görülmüştü. Bu böceğin dünyaya yayılışı da büyük oranda süs bitkilerinden oluyor. O bölgede bu böcekle ilgili çok kapsamlı bir araştırma yaptık. 2017 yılında ise yaptığımız tespitte bu böceğin fındık ağaçlarına geçtiğini gördük” diye konuştu.

Eroğlu, yabancı istilacı böceğin mutlaka yok edilmesi gerektiğine dikkat çekerek “Turunçgil Teke Böceği bir yabancı istilacı bir tür. Yabancı istilacı türlerin mutlaka üzerine gidilmesi ve kökünün toptan kazılması gerekiyor. 2016 yılında yaptığımız çalışmada birinci derecede fındığın tehdit altında olduğunu ikinci derece de de narenciye olabileceğine vurgu yaptık. Konunun bir bütünlük içerisinde ele alınması gerekiyor.

Dolayısıyla fındık için oluşturduğu tehdit potansiyeli tam olarak ortaya koyabilmiş değiliz. 2017 yılında bir çalışma yaptık acaba civar bahçelere geçmiş midir diye birkaç saat içerisinde 90 tane ergin topladık. Teknik anlamda böceğin mücadelesi ister fındık ağacı olsun, ister meyve ağacı olsun, ister orman ağacı olsun hepsine yönelik olarak yapılmalı. Yayılış alanlarını net bir şekilde belirlenerek ona göre tedbirler alınması gerekir. Bu işin vatandaşa terk edilmesi durumunda bundan sonuç alınabileceği inancında değilim. Bunun mutlaka devlet eliyle yürütülmesi gerekiyor. Çok iyi şekilde planlanıp organize edilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.