Dünyada nesli tükenmekte olan canlılar listesinde yer alan ve koruma altında bulunan caretta caretta deniz kaplumbağalarının en önemli üreme alanlarını Akdeniz ve Ege kıyıları oluşturuyor. Mayıs ve haziran ayı içinde Türkiye'nin dünyaca ünlü sahillerinde yumurtalarını bırakan bu canlıların yavrularının suyla buluşma dönemi de devam ediyor. Turizm haraketliliğinin de olduğu sahillerde bu canlılar çeşitli nedenlerle insanları çeşitli yerlerinden ısırabiliyor. Bu ısırma vakalarının ağustos ayı, eylül başında artmasını değerlendiren Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, çok nadirde olsa caretta carettaların insanlarla temasa girebildiğini kaydetti. Özellikle yavruların doğmaya başladığı dönemde caretta carettaların bir koruma iç güdüsüyle hareket edebileceğini dile getiren Gökoğlu, “Belek, Side, Kundu, Göcek’te vakalar olabiliyor. Bizim bölgemizde ısırma vakaları genellikle öğleden sonra meydana geliyor. Denizin bulandığı ve meltemin çıktığı, suyun karıştığı dönem. Isırılan kişilerin dikkat edildiği zaman onların tenlerinin beyaz olduğunu görüyorsunuz. Deniz bulanıyor bu bölgede, canlı muhtemelen karşısındakini deniz anası zannediyor. Tam seçemediği için deniz anası zannedip bir sıkma olabiliyor” dedi.
Akdeniz ve Ege kıyılarına bakıldığı zaman insan ayağının basmadığı yer kalmadığını dile getiren Mehmet Gökoğlu, “Bu hayvanların yaşam alanına biz girmiş oluyoruz. Bunların yaşam alanı denizin içi ve kıyı olan kumullardır. O bölgelerde çok fazla insan olması bu canlıları bir yerde şaşırtıyor, strese sokuyor. Dolayısıyla bu vakalar yaşanıyor. Genellikle vakalarda kişi çırpındığı an bu canlıda kaçıyor, korkuyor. Vaka o şekilde. Birkaç vakayı gördüm, inceledim sadece sıkma şeklinde. Çenesiyle ezme şeklinde. Yırtma parçalama şeklinde bir durum yok. Son vakada birinin ayağında kesik tarzı bir iz var. Ezme kesme şeklinde olabilir ama koparma olmaz” dedi.
Korkmaya gerek olmadığının altını çizen Gökoğlu, “Bir hafta sonra bu olaylar bitecek. Belki yavruları koruma iç güdüsüyle bunu yapıyor. Hem son yavrular suyla buluşmaya başladı hem de insanlar da azalıyor. Ayrıca sular soğumaya başlıyor. Caretta carettaların suyun ısısına göre fizyolojileri çalışır. Açlık dürtüsü daha az olacak. Vakalar azalacak. Her yıl takip ediyoruz, bu aylarda olay bitiyor. Korkmaya gerek yok, herkes denizine girsin. Biz her gün denizdeyiz. Kimseyi kaplumbağa yemedi. Vatandaşımız korkmazsın, bunlar ender görülen vakalar zaten” diye konuştu.
Gökoğlu, careta carettaları beslemenin son derece sakıncalı olduğuna işaret ederek, “Zaten vakaların bir kısmı da o nedenle oluyor. Bu hayvanları beslerseniz, o hayvanların beslenme biyolojisini saptırmış olursunuz. Sizden hep besin ister. Hatta sizin elinizi, ayağınızı besin zannederek sıkabilir” ifadelerini kullandı.
İsa Akar - Akif Yılmaz
