Türk bilim insanlarının Beyaz Kıta’nın şifrelerini çözmek üzere çıktıkları 4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferini konu alan “Gezegenin Kara Kutusu: Antarktika” belgeselinin ilk gösterimi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın ev sahipliğinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) tarafından Beyaz Kıta Antarktika’ya düzenlenen seferde 24 araştırmacı, zihinlerindeki onlarca soruya cevap aradı.
Ekip liderliğini Prof. Dr. Ersan Başar’ın, sefer koordinatörlüğünü Doç. Dr. Burcu Özsoy’un üstlendiği sefer, kameraların tanıklığında gerçekleştirildi. Araştırmalar sırasında çekilen 135 saatlik ham görüntüler 57 dakikalık görsel şöleni andıran “Gezegenin Kara Kutusu: Antarktika” belgeseline dönüştü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, ev sahipliği yaptığı ilk gösterim hakkında, “Antarktika’ya düzenlenen dördüncü bilim seferinin hikayesini anlatan ‘Gezegenin Kara Kutusu Antarktika Belgeseli’ni büyük bir ilgi ile izledim. Uzun, heyecanlı ve bir o kadar da meşakkatli bu yolculuğun kahramanlarını tebrik ediyorum. Sırlarla dolu bu kıtanın belgeselini herkesin izlemesini tavsiye ediyorum” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin 2017 yılından bu yana Antarktika’ya yaptığı bilim seferlerini, bilimsel alanda sadece Türkiye coğrafyasında değil küresel ölçekte önemli bir güç olma yolunda atılan adımlardan biri olarak nitelendiren Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilen çalışmalarda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının üstendiği görevden dolayı bakanlığı da tebrik etti.
“Antarktika’ya kadın eli değdi”
Antarktika’ya yapılan dördüncü seferin birçok alanda ilkleri içinde barındırdığına değinen Erdoğan, “Bu ilklerin başında, seferin bir belgesel aracılığı ile kayda geçirilmesi geliyor. Belgeselin yönetmeninin kadın olması ayrıca dikkat çekici. Bilim seferlerinin içinde kadın araştırmacılarımız var. Ekip başı bir kadın. Yani, Antarktika’ya adeta kadın eli değdi diyebiliriz. Kadınlarımızı özellikle tebrik ediyorum. Cesaretleri, birikimleri ve geniş vizyonlarıyla bu önemli çalışmanın parçası oldular. Kadınların dahil oldukları işlerin ne kadar verimli olduğunu da göstermiş oldular” şeklinde konuştu.
“Antarktika tarihinde ilk kez bir kanal tamamen erimiş”
Belgesel içinde yer alan, “İnsanlık yön değiştirmezse, 21’inci yüzyıl dünya haritasını savaşlar değil, iklim değiştirecek” sözünün çok şey ifade ettiğini ve dikkatini çektiğini belirten Erdoğan, “Bu seferler sırasında, tarih boyunca kıtada en yüksek sıcaklık ölçülmüş. Bu, iklim değişikliğinin geldiği noktayı gözler önüne seriyor ne yazık ki. Öğrendim ki, bu yıl ki sefer, planlandığından 10 gün erken tamamlanmış. Çünkü Antarktika tarihinde ilk kez bir kanal tamamen erimiş. Tarih boyunca buzullarla kaplı bir kanalın eriyor olması, iklim değişikliğinin en çarpıcı ve somut göstergelerinden birisi. Gerekli tedbirlerin uluslararası işbirliği ile alınması çok önemli. Geleceğimizin, iklim değişikliği tehdidi altında olduğunu unutmamalıyız” açıklamasında bulundu.
“Bundan sonraki dönemde kıtada kalıcı bilim üssümüzü kurmak amacındayız”
Türkiye’nin, Antarktika Antlaşmalar Sistemi’ni 1995 yılında imzalayarak, yerli halkı olmayan Antarktika ile alakalı uluslararası ilişkileri kontrol eden anlaşmaya dahil olduğunu hatırlatan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 2017 yılına kadar bölgede Türkiye’nin çok fazla varlık göstermediğine değindi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Şili ziyaretinden sonra 2017 yılında bilimsel çalışmalara hız verildiğinin altını çizen Varank, “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın Şili ziyareti sonrası buranın ne kadar değerli ve önemli olduğunun bilinciyle kıtadaki varlığımızı arttırmaya başladık. Bilimsel seferlerimizi düzenliyoruz. Kıtada geçici bilim üssümüzü kurduk. Bundan sonraki dönemde kıtada kalıcı bilim üssümüzü kurmak amacındayız. Bu coğrafyadaki bilimsel çalışmalarda, Türkiye olarak katkımızı sunmak istiyoruz. Son seferimizi anlatan güzel bir belgesel de çektik. Burada vatandaşlarımızın, bilim insanlarının orada ne yaptığını bilmelerini istiyoruz. Adeta bir görsel şölen havasında bu belgeseli izlediklerinde, bilime ve kıtaya olan meraklarının artacağına inanıyoruz” diye konuştu.
Belgesele bir kadın yönetmenlik yaptı
Bu yıl ‘iklim değişikliği’ teması ile gerçekleştirilen ve kadın araştırmacıların de yer aldığı seferin belgeseli de bir kadın yönetmenin elinden çıktı. ‘Gezegenin Kara Kutusu: Antarktika’ belgeselinin yönetmeni ve görüntü yönetmeni Burcu Camcıoğlu, “Türkiye’den çok uzakta bir coğrafya. Türkiye’den yaklaşık 15 bin kilometre uzaklıkta. Bu belgesel bir yol hikayesini anlatıyor. Hem 15 bin kilometre uzaklığa gidilen bir yolun hikayesi hem de Türkiye’nin çalışmalara başladığı tarihten bugüne kadar getirdiği 4 senelik serüvenin bir hikayesi. Teknik olarak bakıldığında pozitif ve negatif durumlar oldu. Çalıştığınız coğrafya, biz teknik insanların çok zorlanabileceği bir coğrafya. Bizler kamera arkası ekipleri olarak her zaman saati, ışığı, görüntüyü planlarız. Antarktika’da evdeki hesap hiçbir zaman çarşıya uymuyor. Sürprizlerle dolu bir coğrafya. Küresel iklim değişikliğini biz özellikle ana merkeze aldık. Bilim insanlarının hayatımıza nasıl katkılar sağladığını göstermeye çalıştık” dedi.
Yönetmen Burcu Camcıoğlu, belgeselin ilk gösteriminin ardından Emine Erdoğan’a kendisi için çok anlamlı olan bir hediye de takdim etti. Mesleğe 13 yıl önce başladığında kullandığı ilk objektifi Erdoğan’a hediye eden Camcıoğlu, sahneye kurduğu tripod yardımıyla Emine Erdoğan’ın söz konusu objektiften galaya katılanların fotoğrafını çekmesini sağladı.
“Belgeseli, gençlerimize bilim insanlarının sahada neler yaptığını ve neleri araştırdığını göstermek için hazırladık”
Dünyanın en uç ve en izole noktası olarak bilinen Beyaz Kıta’ya 2017 yılından bu yana sefer düzenleyen Türk bilim insanları, 4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi sırasında, dünyayı anlamak için bildikleri dünyadan çok uzakta, bir ay boyunca 15 farklı projeyi hayata geçirdi. Dördüncü seferde koordinatörlük görevini üstlenen TÜBİTAK MAM KARE Müdür Vekili Doç. Dr. Duygu Özsoy, “Gezegenin Kara Kutusu Antarktika, dördüncü ulusal Antarktika bilim seferimizin bir ürünü. Dünyada iklim değişikliğiyle ilgili çok çeşitli yankıları duymaktayız. Türkiye Cumhuriyeti olarak ülkemizde de çeşit çeşit felaketleri halihazırda yaşamaktayız. Antarktika seferleri başarılı bir şekilde icra ediliyor. Bilim seferinde, bilim insanları projelerini icra ediyorlar. Özellikle kamuya, halka, çocuklarımıza, gençlerimize bilim insanlarının sahada neler yaptığını ve neleri araştırdığını göstermek için bu belgeseli hazırladık” diye konuştu.
Doç. Dr. Özsoy, Antarktika’dan bilimsel araştırma yapılmak için Türkiye’ye getirilen bir taşı da Emine Erdoğan’a cam fanus içerisinde hediye etti.
“Birçok hastalığın çözümü belki de Antarktika’da”
4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi sırasından, Antarktika’da ölçülmüş en yüksek sıcaklığa 20.7 santigrat derece olarak rastlandı. 4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nin lideri Prof. Dr. Ersan Başar, Antarktika’nın henüz çözülmeyen bir ekosistemi olduğuna değinerek Covid-19 salgınının tedavisinin de bölgeden bulunabileceğini aktardı.
Antarktika’da halihazırda hiç Covid-19 vakasına rastlanmadığını söyleyen Başar, “Antarktika, günümüzde bilimsel çalışmaların yürütülebilmesi için doğal bir laboratuvar. Biz bilim insanlarının, bilimsel çalışmalarını yapabilmeleri için Antarktika’da bulunması gerekiyor. Dördüncü seferde Türkiye, Antarktika’da bir üs kurma çalışmalarını gerçekleştirdi. Geçici bir kampımız var. Orada projeleri yürütüyoruz. Antarktika’da çalışmak hiç kolay değil. Antarktika, özellikle Covid-19 salgını noktasında değerlendirirsek çok önemli bir nokta. Gezegenimizin de kara kutusu. Birçok bilinmeyeni orada keşfediyoruz. Bilimsel çalışmaların hızla devam etmesi gerekiyor. Birçok hastalığın çözümü belki de Antarktika’da. Covid-19, dünyada çıkmış salgınlardan bir tanesi. Antarktika’da salgın hiç olmadı. Tabii insanlar Antarktika’ya gitmediği için virüs bulaştırılmadı ama milyonlarca yıllık bir buzul ve bu buzulun altında da çözmediğimiz ciddi ekosistemler var. Bu bölgelerin daha çok araştırılması gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
Belgesel; 24 Eylül Perşembe günü saat 22.00’da TRT Belgesel, 27 Eylül Pazar günü saat 17.45’te TRT 1 ekranlarında seyirci ile buluşacak.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesindeki ilk gösterime, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile eşi Esra Varank, Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, TRT Genel Müdürü İbrahim Eren, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, Dünya Dalış Rekortmeni ve bir önceki Antarktika seferinde yer alan Şahika Ercümen ile sefer ekibi katıldı.
Emin Kuvat - İbrahim Berat Yılmaz
