Gıda ve beslenme alanındaki bilgi kirliliğinin önüne geçme amacıyla kurulan Gıda Aydınlatma Platformu, koronavirüs hakkında ortada dolaşan bazı tavsiyeleri değerlendirdiği bir açıklama yayınladı.
Açıklamada koronavirüsten saç kurutucusu tutmak, sirkeli suyla gargara yapmak, sarımsak yemek gibi yöntemlerle korunmanın mümkün olup olmadığına dair bilgiler verildi. Gıda Aydınlatma Platformu internet sitesinde yayınlanan açıklamada toplumun kafasını meşgul eden bazı sorular şöyle yanıtlandı:
Saç kurutucusu koronavirüs hastalığını engelleri mi?
Hayır, saç kurutucusu koronavirüsü durdurmaz. COVID-19 salgını ile birlikte virüsün çeşitli özellikleri bilim insanlarınca açıklanmaya başladı. Bunlardan biri de virüsün 60 derece sıcaklıklarda öldüğü bilgisiydi. Bunun sonuncunda saç kurutucundan gelen sıcak havanın solunmasının, ağıza ve yüze tutulmasının, sıcak suyla yıkanmanın, sıcak su içmenin virüsü öldüreceği şeklinde iddialar ortaya yayıldı.
Koronavirüs vücuda girdiğinde vücudun savunma sistemi dışında virüsün çoğalmasını ve hastalık oluşturmasını engelleyecek bir ilaç ya da uygulama henüz bilinmemektedir. Vücut hastalık durumunda yüksek ateşle virüse karşılık vermektedir, ancak bu savunma dışarıdan sıcaklık vererek ya da sıcak sıvılar tüketerek yapılabilecek bir şey değildir.
Sıcaklık uygulamak vücut dışındaki virüsleri etkisiz hale getirebilir. Bu yüzden gıdaların 60 dereceden az olmamak kaydıyla ısıtılması, olası bulaşmaları kesinlikle önleyecektir. Ancak bazı yerlerde sokaktan gelindiğinde elbiselere ve örneğin marketten alınan ambalajlı gıdalara saç kurutucusu ile sıcaklık uygulanması tavsiye edilmektedir. Bu tavsiye, yüzeyde bulunabilecek virüslerin hava akımıyla uçuşmasına ve solunmasına neden olabileceği için başlı başına bir risk unsurudur.
Bu nedenle saç kurutucusunu sadece saçınızı kurutmak için kullanınız, bir salgın hastalığı önlemek için değil.
Peki dondurma gibi soğuk gıda ve içecekler koronavirüs enfeksiyonuna neden olur mu?
Aynı şekilde, soğuktan ve dondurma gibi soğuk gıdalardan kaçınmanın da koronavirüs hastalığına yakalanmaktan koruyucu bir etkisi yoktur. Geçtiğimiz günlerde UNICEF adını kullanan sahte bir sosyal medya hesabından “dondurma ve soğuk gıdalardan uzak durmak salgına karşı koruyucu olabilir” şeklinde bir iddia paylaşılmıştır. Gerçek UNICEF, bu paylaşımı hem küresel hem yerel hesaplarından yalanlamıştır.
Soğuk gıda ve içeceklerin tüketiminin boğaz ağrısına yol açtığına veya soğuk algınlığı enfeksiyonlarını arttırdığına dair herhangi bir bilimsel kanıt yoktur. Tersine, dondurma gibi boğazı tahriş etmeyecek soğuk gıda ve içeceklerin örneğin bademcik ameliyatı sonrası boğaz ağrısını azaltmaya yardımcı olmak amacıyla doktorlar tarafından tavsiye edildiği de ortadadır.
Tuzlu su veya sirke ile gargara yapmak koronavirüsü öldürür mü?
Hayır, tuz veya sirke solüsyonları ile gargara yapmak virüsü yok etmez. Salgınla birlikte yayılmaya başlayan ve bilimsel desteği olmayan bilgilerden biri de virüsün akciğerlere inmeden önce bir süre boğazda kaldığı, bu süre zarfında yapılacak antiseptik gargara uygulamaları ile hastalığın önüne geçilebileceği şeklindeydi.
Bu uygulama hastalıklarda boğazın rahatlamasını sağlayabilir, ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün de açıkladığı üzere buruna tuzlu su çekme, gargara yapma gibi eylemlerin COVID-19’u durdurduğu ya da yavaşlattığına dair henüz herhangi bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Bunlara tuzlu, sirkeli veya limonlu su da dahildir.
Sarımsak yemek ya da kaynatılmış sarımsak suyu içmek koronavirüsü durdurur mu?
Sarımsağın insanları koronavirüs hastalığına karşı koruduğuna dair herhangi bir kanıt yoktur. Dünya Sağlık Örgütü sarımsağın sağlıklı bir gıda olduğunu ve bazı antimikrobiyel özellikleri olabileceğini söylese de bu sebzeyi yemenin yeni koronavirüs hastalığına karşı olumlu bir etkisinin henüz kanıtlanamadığını belirtmektedir.
Bunun yanında sarımsağın fazla tüketilmesi ise tahriş edici özelliği nedeniyle sindirim yolunda başka rahatsızlıklara neden olabilir. Diğer yandan, bağışıklığın güçlü tutulması için dengeli bir beslenme rejiminin izlenmesi, bunun için de her gün meyve ve sebze tüketilmesi şarttır.
Diğer yandan sarımsak doğal bir izolasyon sağlayabilir. Yoğun sarımsak kokusu nedeniyle insanlar size sokulmaktan kaçınabilirler.
15 dakikada bir su içmek hastalığı engeller mi?
Hayır, çok sık su içmek de koronavirüs hastalığını engellemez. Koronavirüsün solunum yolu hücrelerine girerek çoğaldığı bilinmektedir. Virüs bu protein yapısı bu hücrelere tutunmayı sağlar.
Bu nedenle, boğaz da dahil solunum yolu epitel dokusuna temas eden virüsün su içilerek yıkanması gibi bir şey söz konusu değildir.
Virüsün tutunduğu yüzeylerden temizlenmesinin ne kadar zor olduğu bilindiği için ellerin sabunla 20 saniye boyunca ovuşturularak temizlenmesi önerilmektedir. Aksi halde elleri musluğun altında birkaç saniye tutmak virüsün bulaşmasını engelleyebilirdi. Diğer yandan her gün vücudun ihtiyacı kadar su içmeyi özellikle hastalık riski olan durumlarda ihmal etmeyiniz.
Peki hastalığı engelleyen yöntemler yok mu?
İnternette yetkili ağızlara atfedilerek aktarılan söylentiler bilimsel bilgiler değildir. Bu söylentilerde yer alan önerilerin uygulanmasıyla herhangi bir olumlu sonuç alınabileceği de henüz kanıtlanmış değildir.Koronavirüsle mücadelede bilimsel temeli olmayan önerilere uyulması yersiz bir güvenlik hissi oluşturmakta, bu yetersiz önlemler hastalanmaya ve sonuçta ölüme neden olabilmektedir.
Koronavirüs salgınının başladığı günden beri elde edilen bilimsel verilere bakıldığında, virüsün ortadan kaldırılması ve hastalığın engellenmesinde en başarılı yöntemler elleri 20 saniye ovuşturarak sabunla yıkamak; ağız, burun ve gözle temastan kaçınmak ve başkaları ile bir araya gelindiğinde en az 2 metre mesafeyi korumak şeklinde sıralanmaktadır. Sadece bu kurallara uyulması halinde bile binlerce vatandaşımızın bu hastalıktan korunabileceğini unutmayınız.
