Iğdır Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Sait Yıldırım, Türkiye’deki boşanma sebepleri üzerine akademik bir inceleme yaptı. Yıldırım, incelemesinde Türkiye’nin farklı illerinden eşinden boşanan 50 kadın ile mülakat yaptı. Mülakata katılan kadınlara boşanma sebepleri konusunda sorular soran Yıldırım, kadınların yaşam biçimleri, aile yapısı, evlenme şekli ve süreci üzerinde yoğunlaştı. Ayrıca Yıldırım, kişiler arası uyumun boşanma üzerine etkisini irdelemek için katılımcılar ile eşlerinin kişilik yapıları ve burçlarının niteliklerinin karşılaştırmasını yaptı.
“Her 5 evlilikten bir tanesi boşanmayla sonuçlanıyor”
Akademik çalışmasında çıkardığı sonuçlar bağlamında Türkiye’de son dönemde her 5 evlilikten birinin boşanmayla sonuçlandığını ifade eden Yıldırım, “Temel olarak baktığımız zaman son yıllarda her 5 evlilikten bir tanesi boşanmayla sonuçlanıyor. Boşanma sürecinde boşanmaların yüzde 60’ı evliliğin ilk 5 yılında gerçekleşiyor. Bu bağlamda boşanma sebeplerine genel olarak baktığımız zaman ilk olarak eşlerin birbirlerine karşı ilgisiz ve sorumsuzluğu, daha sonrasında ise kişinin aile bağlarına karşı sorumsuzlukları ve son olarak aile müdahalesi geliyor. Yani kadın ve erkeğe anne ve babalarının, kayınvalidesi ve kayınpederinin müdahalesi. Bu gibi durumların ardından şiddet, aldatma ve boşanmalar peş peşe geliyor” dedi.
“Boşanmalarda en dikkat çekici husus aile müdahaleleri”
Yıldırım, boşanmalarda aile müdahalelerinin dikkat çekici düzeyde fazla olduğunu belirterek, “Bizim için en dikkat çekici hususun aile müdahaleleri olduğunu gördük. Aileler iki farklı şekilde çiftlere müdahale ediyorlar. Bunlardan ilki ekonomik rekabet, ikincisi ise kültürel rekabet olarak karşımıza çıkıyor. Ekonomik olarak şuanda evliliklerde bir tüketim algısı olarak gençlerin evliliği bir rekabet olarak görmesini karşı karşıya getirdiğini görüyoruz. Evlilik ve aile kurumundan bizim anladığımız şey aslında çiftlerin bir yuva kurması ve ailelerin de buna destek olması olarak görünüyor. Ancak şuanda gördüğümüz süreçte kadın ve erkeğin ailelerinin bir rekabet unsuru olarak gerek evlenme ritüelleri, gerek evlenme biçimi olarak değişik şekilde bir ciddi baskı oluşturduklarını görüyoruz. Diğer taraftan ataerkil ilişkiler bakımından bir rekabet görünüyor. Bu bağlamda da çiftlerin üzerinde ailelerin bir iktidar sürecini devam ettirmeleri bulunuyor. Örnek verecek olursak kayınvalide oğlunun iktidarını sürdürebilmesi için bir baskı uyguluyor. Bu baskıda aslında ataerkil iktidar ilişkilerinin bir yansıması olarak ilişkilerin sonlanmasına sebep oluyor” ifadelerini kullandı.
“Kaçarak evlenenlerin boşanma oranı çok yüksek”
Kaçarak evlenen çiftlerde boşanma oranının yüksek olduğunu kaydeden Yıldırım, “Boşanmalarda özellikle kaçarak evlenmeler de dikkat çekiyor. Kaçarak evlenmelerde boşanmaların çok yaygın olduğunu görüyoruz. Bunun yanında kaçarak evlenen çiftlerde daha çok şiddet ve cinayet ön plana çıkıyor. Kaçarak evlenildikten sonra aileler çocuklarına herhangi bir şekilde destek olmadıkları, onların sorunlarında yanlarında olmadıkları için gençler de herhangi bir durumda onların yanına dönemiyorlar. Bu bağlamda şiddet kaçınılmaz oluyor ve boşanmalara sebep oluyor” şeklinde konuştu.
“Son dönemde boşanmalarda sosyal medya çok etkili”
Çiftlerin evlilikten ziyade evliliğin sunumuna dikkat ettiğini, bunun da boşanmalara yol açtığını aktaran Yıldırım, “Modern toplumda evlilikler bir sunuma ve gösterişe dönüşmekte. Eskiden gelinlik kızlar evlendikleri zaman çeyizini arkadaşlarına gösteriyorlardı. Bu aslında kadınların bir gösteriş şekliydi. Ama günümüzde internet aracılığıyla artık çevresindeki insanlara bu sunumu gösteriyor. Bu kez sadece arkadaşları değil, neredeyse tüm Türkiye’ye sergiliyor. Bu bağlamda evlilik bir aile kurumu olmaktan ziyade artık bir sunum göstergesi haline geliyor. Bu gösterişte yetersiz olmak veya kendini yeterince iyi ifade edemediğinde uyumsuzluklara ve çarpıtmalara yol açılabiliyor. Yani diyebiliriz ki boşanmalara son dönemde sosyal medyanın ciddi bir etkisi var” açıklamalarında bulundu.
“Boşanmaların yarıdan fazlasını uyumsuz burçlar etkiliyor”
Boşanmalarda burçların çok büyük önem taşıdığını ifade eden Yıldırım, “Burçların etkisine bakacak olursak magazinsel boyutundan ziyade daha çok insanlar arasındaki uyumu açısından çok önemli. Çiftlerin arasındaki uyum ve ilişkinin boşanmalardaki etkisine bakacak olursak boşanan kadınların yarıdan fazlası uyumsuz burçlardan oluşuyor. Örnek verecek olursak bir karakter düşünün daha hareketli, risk almayı seven, daha rahat yaşamayı seven bir insan ve karşısındaki ise daha temkinli, dikkatli ve çok planlı yaşayan bir insan düşünürsek ikisi arasında bir anlaşmazlık çıkacağı çok belli. Aldığı kararlar noktasında, ortak zevkleri, çalışması bakımından farklılıklar göz önüne çıkıyor. Bu farklılıklar da ortaya çıkan sorunlara direnme noktasında çiftleri yetersiz kılıyor. Bu da boşanmalara sebep olan bir diğer husus” dedi.
Sefa Tetik - Şahap Gürler
