Cep telefonu pazarında kayıt dışılık devasa boyutlara ulaştı. Kaçak yollarla Türkiye’ye sokulan cep telefonu sayısı 3,5 milyonu buldu. Buna yurt dışından getirilenler ve ikinci el piyasasında dolaşınlar da eklendiğinde devletin yıllık vergi kaybının 13 milyar lirayı bulduğu tahmin ediliyor. İmar barışından 14 milyar lira, bedelli askerlikten 9 milyar lira gelir elde edildiği düşünüldüğünde önemli bir kalemin ıskalandığı ortaya çıkıyor.
KURDAKİ ARTIŞ SATIŞI DÜŞÜRDÜ
Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı sektörün 2018 yılına iyi başladığını ancak kötü bitirdiğini söyledi. Kurda yaşanan yükseliş ve eylül ayında getirilen taksit sınırlandırmasıyla satışlarda 2017’ye göre yüzde 15 düşüş yaşandığını, buna karşın ciroların yüzde 12 arttığını ifade eden Turnacı, “10 aylık dönemde yaklaşık 8,3 milyon adet telefon satışı gerçekleştirildi. Bu satışlardan 20 milyar TL ciro elde edildi. Ancak kurdaki yükselişin etkisiyle ekim ayında adetsel olarak yaklaşık yüzde 36 küçülme ile ciro bazında yüzde 35 küçülme olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu azalış kasım ve aralık aylarında taksit uygulamasındaki iyileşme ile bir miktar yavaşlayacağını öngörüyoruz. Yılın son iki ayında pazardaki iyileşmeler neticesinde yılsonu itibariyle yaklaşık 10,5 milyon adet civarında satış gerçekleştirileceğini tahmin ediyoruz. 2017 verilerine bakacak olursak; 12 milyon 250 bin adet civarında, bir önceki yıla göre yüzde 6 oranında düşüş yaşanmıştı. Maalesef bu seneyi de adetsel daralma ile tamamlamış olacağız” dedi.
Fiyat artışlarının yolcunun beraberinde getirdiği telefonların sayısını da artırdığına dikkat çeken Turnacı şöyle devam etti:
1 MİLYON TELEFON YOLCU İLE GELDİ
“2017 yılında 800 bin adet civarında olan yolcu yanında gelen cihaz sayısının; 2018’de özellikle son dönemde döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve yüksek fiyat artışlarından dolayı bir milyon seviyesini aşacağını tahmin ediyoruz. Bu cihazların yalnızca yüzde 20’sini tüketicilerin kendi kullanımı için getirdiğini söyleyebiliriz. Yüzde 80’i bu işi ticari olarak yapıyor. Özellik hac mevsiminde IMEI kayıtlarında ciddi artışlar olduğunu görüyoruz. Yurt dışından gelen cep telefonlarını kaydettirmek için hacıların pasaportlarını kullanıyorlar. Hatta hacıların pasaportuna kayıt yaptırabilmek için para bile teklif ediyorlar. Yurt dışından daha çok 5-10 lira bandında telefonların Türkiye’ye getirildiği düşünüldüğünde ise devletin vergi kaybı 3 milyar lirayı buluyor.”
HACILARI KULLANIYORLAR
M. Kemal Turnacı, MOSİBAD’ın girişimleri sonucunda yurt dışından getirilen cep telefonu kayıt ücretinin 500 liraya çıkarıldığını hatırlatarak şu önerilerde bulundu: Yurt dışından yanında telefon getiren tüketici 2017 yılında 170,70 TL öderken bu rakam son olarak 500 TL olarak yenilendi. Buna ek olarak bir defaya mahsus 20 avroluk bandrol bedeli ile birlikte bundan sonra yurt dışından yolcu beraberinde gelen telefonlarda yaklaşık 650 TL civarında bir maliyet oluşmaktadır. Ancak bu yeterli değil. Hacıların ortalama 42 gün hacda kaldıkları düşünüldüğünde pasaporta kayıt için en az yurt dışında 45 gün kalma şartı getirilmeli. Pasaporta kayıt yenileme süresi 2 yıldan 5 yıla çıkarılmalı. O zaman yolcu beraberinde getirdiği telefonlar ticari faaliyet olmaktan çıkarılabilir.”
HER YIL 20 MİLYON CEP EL DEĞİŞTİRİYOR
MOBİSAD Başkanı Turnacı, Türkiye’de her yıl 20 milyon ikinci el cep telefonun el değiştirdiğine dikkat çekerek, pazarın neredeyse tamamının kayıt dışı olduğunu söyledi. Turnacı, “İkinci el satışlarında yüzde 18 KDV alınıyor. Ancak illegal yollarla yapıldığı için devletin burada hiç geliri yok. Bu anlamda KDV oranı yüzde 1 oranında uygulanırsa ikinci el cihaz pazarı legalleşecek ve devletimiz hiç gelir elde edemediği bir pazardan 3 milyar TL civarı vergi geliri elde edecektir. Yine binlerce kişinin istihdam edilmesine vesile olunacaktır. Böylece sektörümüzde kayıt dışılık azalıp; sektöre ve ülkemize değer katan firmalar katlanarak artacaktır” diye konuştu.
KAÇAK TELEFONLAR PARÇA PARÇA GELDİ
Yolcu beraberinde gelen telefonların yanı sıra her yıl milyonlarca telefonun kaçak yollarla yurt içine sokulduğunu dile getiren M. Kemal Turnacı “Bu cihazların 3,5 milyon seviyelerine ulaştığı tahmin ediyoruz. Tabela şirketler parça parça cep telefonu ithal ediyor. Sonra bu telefonlar merdiven altında montaj yapılıyor. Kullanılamaz hâle gelen telefonların IMEI numaraları da bu cihazlara kopyalayarak satışa sunuyorlar. Ülkemizin burada vergi kaybı 6-7 milyar TL civarında. Bu şekilde birçok vatandaşımız da mağdur oluyor. Günümüzde bir cihaz IMEI kullandığı için terör örgütüne üye olmaktan ifade veren vatandaşlarımız var. Bu kanala bir sertifikasyon sisteminin hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi
4 MİLYAR LİRALIK STOK
Turnacı, BDDK’nın almış olduğu taksit sınırlandırması nedeniyle 4 milyar liralık bir stok oluştuğunu belirterek, “Bu anlamda hayata geçirilen ve geçirilecek ek yeni düzenlemeler ile bu daralmanın hızlıca çözümleneceğine inanıyoruz. Taksit sınırlandırmasının 6 aydan 12 aya çıkarılmasını bu doğrultuda gerçekleşmiş iyi bir gelişme olarak değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
TELEFON BÜTÇEMİZ 1500-2500
Döviz kurlarındaki artışa bağlı olarak beklentinin üzerinde zamların gelmesi ile cep telefonu birim fiyatlarının ortalama 1.800 TL’den 2.250 TL’ye yükseldi. Turnacı, fiyatlardaki artışla birlikte tüketicilerin de 1.500-2.500 TL fiyat aralığındaki ürünlere yöneldiğini söyledi.
Türkiye Gazetesi
