İçişleri Bakanlığı İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığınca hazırlanan "Aile İçi Şiddet ve Kadın Cinayetlerinin Önlenmesinde Kolluğun Önemi ve Rolü" başlıklı raporda, aile içi şiddet ve kadın cinayetleriyle mücadeleye ilişkin temel kavramlar, hukuki yaklaşımlar, medya söylem analizleri, uygulama örnekleri ve kolluğun mücadeledeki rolü yer aldı. Bu alandaki farkındalığın artırılmasına katkı sunulması amaçlanan rapora göre, Türkiye'de 1 Ocak-1 Temmuz 2020 tarihleri arasında 117 bin 192 aile içi ve kadına yönelik şiddet olayı meydana geldi. Olaylarda mağdur olan kişi sayısı 126 bin 880 olarak kayıtlara geçti. Kadınların mağdur edildiği suç türleri arasında kasten yaralama, tehdit, hakaret, kötü muamele ve aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali ön sıralarda yer aldı.
6 ayda 115 kadın öldürüldü
Türkiye'de bu yılın ilk 6 ayında 115 kadın cinayete kurban gitti. Geçen yılın aynı döneminde ise 173 kadın hayatını kaybetti. Son iki yılın ilk 6 ayı kıyaslandığında kadın cinayetlerinde yüzde 34 azalma olduğu anlaşıldı. Bu yılın ilk 6 ayında işlenen kadın cinayetlerinin illere göre dağılımında İstanbul 21, Ankara 9, İzmir 7, Manisa 6 ve Bursa 5 cinayetle ilk sıralarda yer aldı.
Öldürülen kadınların profili
Öldürülen kadınların yüzde 29'u 36-45, yüzde 24'ü 26-35, yüzde 23'ü 46 ve üzeri, yüzde 19'u 18-25 ve yüzde 5'i 0-17 yaşları arasında olduğu belirlendi. Çoğunlukla 26 yaşından büyük, evli ve çocuklu olduğu belirtilen cinayet kurbanı kadınların yüzde 90'ının devlete başvuru mekanizmalarından yeterince haberdar olmadığı, toplumsal baskı, utanma, erteleme ve bir şans daha vermek gibi nedenlerle "koruyucu" ya da "önleyici" tedbir kararı aldırmadığı anlaşıldı. Kadınların yüzde 37'sinin ev hanımı, yüzde 11'inin işçi, yüzde 5'inin işsiz, yüzde 4'ünün öğrenci, yüzde 2'sinin çiçekçi, yüzde 2'sinin kuaför, yüzde 1'inin polis, yüzde 1'inin doktor olduğu belirlenirken, yüzde 37'sinin mesleği tespit edilemedi.
Katil zanlılarının profili
Bu yılın 6 ayında meydana gelen 115 kadın cinayetinin tamamının şüphelisi kolluk kuvvetlerince yakalandı. Şüphelilerin yüzde 40'ının eş, yüzde 23'ünün aile üyesi, yüzde 22'sinin sevgili, yüzde 8'inin boşandığı eş, yüzde 3'ünün akraba, yüzde 2'sinin ısrarlı takipçi ve yüzde 2'sinin sevgilisinin eşi olduğu belirlendi. Cinayet zanlılarından yüzde 25'inin işçi, yüzde 25'inin işsiz, yüzde 19'unun serbest meslek sahibi, yüzde 7'sinin emekli, yüzde 4'ünün şoför ve yüzde 4'ünün özel güvenlik görevlisi, diğerlerinin ise çeşitli meslek gruplarından olduğu belirlendi.
Kadın cinayetlerinin yüzde 26'sı ani gelişen tartışma sonucu işlendi
Yılın ilk 6 ayında meydana gelen cinayetlerin yüzde 63'ünün tasarlanarak, yüzde 37'sinin ise ani gelişerek işlendiği tespit edildi. Kadın cinayetlerinin nedenleri arasında yüzde 26 ile ani gelişen tartışma, yüzde 23 ile kıskançlık, yüzde 13 ile boşanmayı kabullenememek, yüzde 8 ile aldatıldığını düşünmek ve yüzde 4 ile psikolojik sorunlar öne çıktı.
Kadına yönelik şiddetin önlenmesi için hayata geçirilen projeler
"Kadına karşı şiddete sıfır tolerans" politikasını benimseyen Türkiye, aile içi şiddet ve kadın cinayetlerinin durdurulması, bu alanda toplumsal farkındalığın artırılması ve tehlike altındaki kadınların kolluk kuvvetlerine daha kolay ulaşarak kendilerini güvende hissedebilmelerini sağlamak amacıyla birçok projeyi hayata geçirdi. Bu yılın ilk 6 ayında ülkede cinayete kurban giden kadınların yüzde 66'sının evde öldürülmesi, kadınların can güvenliğini korumayı zorlaştıran bir durum olarak ortaya çıktı. Bu nedenle devlet kurduğu destek hatları ve hazırladığı akıllı telefon uygulamalarıyla kadınların her ortamda yanında olmayı amaçladı.
891 bin 181 kadın KADES'i indirdi
Bu uygulamaların başında gelen Kadın Acil Destek Uygulaması (KADES) ile kadınlar tehlike anlarında tek bir tuşla kolluk kuvvetlerine ihbarda bulunabiliyor. 24 Mart 2018'de kullanıma sunulan KADES'i 891 bin 181 kadın telefonuna indirirken uygulama üzerinden yaklaşık 50 bin ihbarda bulunuldu. Kadınların şiddete karşı korunmasında kullanılan diğer uygulama ise elektronik kelepçe. Halen 15 ilde kullanılan elektronik kelepçe uygulamasının, yılsonuna kadar 81 ile yaygınlaştırılması hedefleniyor. Halihazırda 46 vakanın takibi elektronik kelepçeyle yapılıyor.
Koruyucu ve önleyici tedbir kararları arttı
Ayrıca şiddet gören ya da hayatları tehlike altında olan kadınlar hakkında mağdura yönelik koruyucu tedbir kararı, şüphelilere yönelik de önleyici tedbir kararı alınabiliyor. Bu kapsamda 2020'nin ilk 6 ayında 60 bin 199 kişi hakkında koruyucu, 125 bin 467 kişi hakkında önleyici tedbir kararı verildi. Geçen yılın aynı döneminde ise hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kişi sayısı 40 bin 437, önleyici tedbir kararı verilen kişi sayısı ise 75 bin 502 olarak kayıtlara geçti. Geçen yılın ilk 6 ayına göre bu yılın aynı döneminde koruyucu tedbir kararında yüzde 49 artış, önleyici tedbir kararındaysa yüzde 66 artış oldu.
Bilgilendirme ve eğitim faaliyetleri
Öte yandan İçişleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler ve Adalet bakanlıkları başta olmak üzere Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı, aile içi ve kadına yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla çok sayıda bilgilendirme faaliyeti gerçekleştirdi. Aile içi ve kadına yönelik şiddetin önlenmesinde uzman personelden yararlanmak isteyen kurumlar, personelin yetki ve sorumluluklarını öğrenip pekiştirmesi için eğitimler de düzenledi.
Utku Şimşek
