Kaçak kazıdan tarih fışkırdı

BEKİR TOSUN-MUĞLA

Muğla Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Arkeolog Doç. Kaan İren ve Sanat Tarihçi Bizans Sanatı Uzmanı Yrd.Doç. Hatice Özyurt Özcan’ın bilimsel danışmanlığında kazı çalışmalarına 25 gün önce çalışma başlatıldı. Muğla Müzesi denetiminde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen çalışmalar neticesinde erken Bizans dönemine ait bir kilise bulundu. Dönemin yapılarına uygun bir mimari tarzı bulunan kilisede önümüzdeki yıl restorasyon çalışmalarına başlanılmasının planlandığı öğrenildi.

Muğla Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Sanat Tarihçi Bizans Sanatı Uzmanı Yrd.Doç. Hatice Özyurt Özcan, kilisenin yerleşim yerine yakın bir yerde bulunduğu için çok tahrip edildiğini belirterek, “Bölgedeki koruluk içinde bulunan Eren Dede türbesinin etrafında, kaçak kazı ile çıkarılıp bırakılan bir sütun ve bazı parçalar vardı. Arkeolog Doç. Kaan İren bulunan sütunun diğer kalıntıların bir parçası olabileceğini söyledi. Orada yaptığımız  raştırmalarımızın ardından Kültür Bakanlığı ve Müzeler Genel Müdürlüğüne başvurduk. Bölgede halkın kutsal kabul ettiği, dualar edilen, adak adanan ve ‘Eren Dede’ denilen bir zatın 1996 yılında yaptırılan iki mezarı vardı. Bu mezarlara ilk etapta hiç dokunmadık ve çevresinde çalıştık. Buranın kilise olduğunu anladıktan sonra mezarları kaldırdık. Ancak ikisinin de içi boş çıktı. 1996 yılında yapılan iki mezar nedeniyle kilisenin bazı kısımları büyük tahrip edilmiş, parçaları söküp atılmış. Bölgede yaptığımız araştırmada herhangi bir antik mezar da çıkmadı. Hazine avcıları da kaçak kazılar yapmış. Efsaneye göre buraya ışık iniyormuş, kutsal biri yatıyormuş. Ancak mezar diye bir bulguya rastlamadık” dedi.

KAÇAK KAZIYLA BULUNDU

Akyaka’da gün yüzüne çıkarılan kilisenin, kaçak kazı sayesinde ortaya çıkarıldığını kaydeden Yrd.Doç. Hatice Özyurt Özcan, “Sekiz öğrenci ve 10 işçi ile yürütülen çalışmalar sonucunda üç nefli (bölümlü), üç apsisli ve dönemin mimarisine uygun olan erken Hristiyanlık dönemine ait bir kiliseye ulaştık. Döneminin özelliklerini gösteren yapının tabanında birçoğu tahrip olmuş mozaikler bulunmuştur. Mozaiklerde dönemin balık, tavus kuşu ve değişik konulara yer verilmiştir. Kazı çalışmaları sırasında yerinden kaldırılan iki genç dönem mezarının yapımı sırasında birçok mozaiğin tahrip edildiği ortaya çıkmıştır. Çökme ve kabarmalar sonucunda yerlerinden oynayan mozaiklerin mutlaka bir restorasyon geçirmesi gerekmektedir” diye konuştu.

KATKI SAĞLAYACAK

Akyaka Belediye Başkanı Ahmet Çalca, kilisenin günübirlik ziyaretlere gelen ziyaretçilere tanıtmayı planladıklarını anlatarak, “Kilisenin bulunduğu alanı ilk etapta koruma altına alacağız. Bölgedeki doğal unsurlardan faydalanarak yapılan eserleri de bakıma alacağız. Akyaka’daki doğal güzelliklerin yanında kültür turizminin artması için bu tür çalışmaları belediye olarak destekliyoruz” ifadelerini kullandı.