İlk olarak 2011 yılında doğa fotoğrafçısı Cebrail Keleş tarafından Kastamonu gündemine getirilen 500 yıllık fındık ağaçları ormanında Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü bilimsel incelemede bulundu. Kastamonu Orman Bölge Müdürü Fahri Sönmezoğlu nezaretinde Daday Orman İşletme Müdürlüğü ekipleri, Ağlı ilçesine bağlı Tunuslar köyü Fındıklı Mahallesi'ndeki Tostürbe Tepesi'nde yer alan ve 500 yıllık oldukları tahmin edilen anıtsal nitelikteki fındıklıkta çalışma yaptı. Yapılan çalışmalar neticesinde Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü ekipleri, 36 adet anıtsal nitelikte yaşları 500 yıllık fındık ağacı olduğunu tespit etti. Ekipler, tespit edilen ağaçların boylarını, çaplarını ve yaşlarını tespit ederek kayıt altına aldı. Bölgede halen çalışmalar devam ederken, anıtsal nitelikteki fındık ağaçları Orman Ağaçları ve Tohumlama Islah Araştırma Müdürlüğünce "Türk Fındığı Gen Koruma Ormanı" olarak ilan edildi.
“Türk fındığı ağaçlarımızın daha uzun ömürlü yaşayabilmesi için restorasyon yapacağız”
Ekiplerin çalışmasını yerinde inceleyen Kastamonu Orman Bölge Müdürü Fahri Sönmezoğlu, 36 adet anıt niteliğinde 80 çapından 115 çapına kadar değişen çaplarda Türk fındığı ağacı tespit ettiklerini belirterek, “Buradaki fındıklık ilk olarak Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesinin yaptığı inceleme neticesinde belirlenmiş. Bunun üzerine biz de Daday Orman İşletme Müdürlüğümüzde Türk fındığı yetiştiriyoruz. Yetiştirdiğimiz fındıkların gen kaynağını öğrendiğimizde Tostürbe Tepesi'nin civarında bulunan anıtsal nitelikli fındık ağaçlarından bu tohumların tedarik edildiğini öğrendik. Biz de bu konuyla ilgilenen Düzce Üniversitesinden destek isteyerek, buradaki ağaçlarda incelemede bulunduk. Bu sene bol miktarda da ağaçların meyve verdiklerini tespit ettik. 36 adet Türk fındığı ağacımızın takriben 500 yıllık bir ömrü olduğunu tespit ettik. Fakat birçoğunun yaşlanmakta olduğunu, bir kısım dallarının kuruduğunu belirleyince bu ağaçların daha uzun yıllar yaşayabilmesini sağlamak için ağaçların restorasyon ihtiyacı olduğuna karar verdik. Düzce Üniversitesi ile inşallah önümüzdeki günlerde bu ağaçların restorasyonu için bir çalışma başlatacağız” dedi.
"Türk fındığı fidanı yetiştirmek öyle kolay bir iş değil"
Tostürbe Tepesi'nde yer alan fındıkların "Türk Fındığı Gen Koruma Ormanı" alanı olarak ilan edildiğini söyleyen Sönmezoğlu, “Bundan sonra yetiştireceğimiz Türk fındığı fidanlarını buradan topladığımız tohumlarla elde edeceğiz. Türk fındığı fidanı yetiştirmek öyle kolay bir iş değil. Türk fındığı tohumunun çimlenme engelleri mevcuttur. Evvela çimlenme öncesi 2 aylık sürede patlama yöntemiyle fındıkların çimlenme engelini gideriyoruz. Akabinde ancak ekim yaparak Türk fındığı fidanlarını yetiştiriyoruz” diye konuştu.
Yaban hayatı için gıda kaynağı, yöre halkı için gelir kapısı olacak
Kastamonu’nun birçok noktasında Türk fındığı ağaçları bulunduğuna işaret eden Sönmezoğlu, “Yöremizde sadece bulunduğumuz noktada değil birçok noktada Türk fındığı ağaçları bulunmaktadır. Türk fındığı açısından Türkiye’nin en zengin bölgesi Kastamonu’dur. Kastamonu ile birlikte Karabük ile Zonguldak’ta da Türk fındığı ağaçları bulunmaktadır. Bolu bölgesinde de Türk fındığı ağaçları bulunuyor. Bu ağaçların meyveleri hem yaban hayatının gıda kaynağı olmakta hem de yöre insanımız tarafından bu fındıklar toplanarak yöre halkının ekonomisine katkı sağlamaktadır. Özellikle Türkiye’de marka olan, Bolu’da üretilen bir çikolata fabrikası üretimini bu Türk fındığından karşılamaktadır. Bu sayede de Türk fındığını toplayan köylülerimiz hatırı sayılır bir gelir elde etmektedirler. Bu fındığı bulundukları yerlerde ortaya çıkartarak, bu fındıklara etki eden diğer ağaçları bu fındıkları daha rahat bir yaşama alanına kavuşturma noktasında yapacağımız çalışmalarla fındık verimini de arttıracağız. Böylece hem bundan yararlanan yaban hayatı bir gıda kaynağına kavuşmuş olacak hem de bu fındığı toplayarak gelir elde etmek isteyen köylülerimize daha fazla gelir imkanı sunmuş olacağız” şeklinde konuştu.
"Uygun alanlara Türk fındığı dikilerek yaygınlaştırılacaktır"
Kastamonu’nun çeşitli bölgelerinde uygun alanlara Türk fındığı dikilerek yaygınlaştırılacağını söyleyen Sönmezoğlu, “Ağlı’da Fındıklı Mahallemize 2018 yılında 180 adet Türk fındığı dikilerek gelir getirici tür ağaçlandırmaları bağlamında bir hizmet üretilmiştir. Yöremizde yine İnebolu’da ve Kastamonu’nun çeşitli bölgelerinde uygun alanlara Türk fındığı dikilerek yaygınlaştırılacaktır” ifadelerini kullandı.
“Türk fındığına yerli zirai aşılama çalışmaları başlatıldı”
Türk fındığının 1400 rakıma kadar yükseltilerde yetişebilen çok enteresan bir fındık türü olduğuna dikkat çeken Bölge Müdürü Fahri Sönmezoğlu, şöyle konuştu:
“Bildiğimiz üzere Türkiye’de ziraatı yapılan fındık meyvesi, 550 rakımlara kadar yetişen ve birçoğu ocaklar halinde yetiştirilen bir ocakta 5’ten fazla ferdin bulunduğu bahçe şeklinde tesis edilmektedir. Oysa Türk fındığı, 15-20 metreye kadar boylanabilen, kazık kök yapan, çok geniş tepe tacı oluşturması nedeniyle tek ağaç olarak yetiştirilen bir türdür. Şu an Düzce Üniversitesi, Türk fındığına yerli zirai aşılama çalışmaları başlattı. Çalışmalar halen sürmektedir. En yüksek ekonomik değeri verimli olan fındık türlerimizi 'kaya fındığı' veya 'Türk fındığı' diye nitelendirilen bu fındıklarımızdan elde ettiğimiz tohumlara ve fidanlara yerli fındıkları aşılatarak fındığın daha geniş alanlarda yetiştirilmesinin imkanları araştırılıyor. Aynı zamanda birkaç fındık yerine bir kök fındıktan çok miktarda 300-400 kilo kadar fındık elde edilmesi hesaplanıyor. Dolayısıyla daha az maliyetle daha yüksek ekonomi getirebileceği hesaplanıyor. Buna ulaşıldığında Türkiye’deki fındık üretiminin daha fazla olması bekleniyor. Dünyada başta Ukrayna olmak üzere Yunanistan, İtalya, Gürcistan ve İspanya’da Türk fındığı fidanlarına yerli fındık fidanları aşılanarak verimin arttırılması çalışmaları yürütülmekte. Bizim de inşallah bu konuda çalışmalar neticelenmiş olacak. Bizde orman teşkilatı olarak fidanlıklarımızda Türk fındığı üreterek destek olmak istiyoruz. Bu çalışmalarımız duyulduktan bu tarafa Türkiye’nin her tarafından bizler aranıyoruz, Türk fındığını temin etme noktasında kendilerine nasıl yardımcı olabileceğimizi bizlere soruyorlar. Bizler de bu noktada yardımcı olmaya çalışıyoruz. İnşallah önümüzdeki yıl daha fazla Türk fındığı yetiştirmeyi amaçlıyoruz.”
Vedat Yunus İkizoğlu
