Yozgat’ta geçimlerini mangal kömüründen sağlayan mevsimlik işçiler, zorlu çalışma koşullarına rağmen gece gündüz mesai yapıyor. Mardin’den Yozgat’ın Aydıncık ilçesine ekmek parası için Nisan ayı başında gelerek çalışmaya başlayan mevsimlik işçiler, dağların eteklerine kurdukları çadırlarda ekmek mücadelesi veriyor. Günün ilk ışıklarıyla başlayan mesaileri gün boyu süren işçiler, ateş karşısında duman ve ise aldırış etmeden meşe odunundan kömür üretiyor.
Büyüklerinden gördükleri yöntemlerle mangal kömürü üreten işçiler, orman işletme müdürlüklerinin belirlediği bölgelerden elde ettikleri meşe odunlarını çalışma alanına getirerek testere ve balta yardımıyla mangal kömürü için hazırlıyorlar. Kesilen meşeleri 2 ila 3 hafta kontrollü şekilde ve başında nöbet tutarak yakan işçiler, daha sonra soğutma çalışması yapıyor. Bu işlemler sonucunda oldukça meşakkatle elde edilen meşe kömürleri, kamyonlara yüklenip alıcılarına götürülerek satışa sunuluyor. Zamanlarının büyük çoğunluğunu kömür ocaklarının başında geçiren mevsimlik işçiler, zorlu çalışma koşullarına rağmen emeklerinin karşılığını alamamaktan yakınıyor. Ürettikleri kömürlerin aracılar tarafından kilosunun 1 lira 80 kuruş ile 2 lira 50 kuruş arasında alınmasından dert yanan işçiler, satışların devlet kontrolü altında yapılmasını istiyor.
“Sabaha kadar ocak nöbeti tutuyoruz”
7 yıldır meşe kömürü ürettiğini söyleyen işçilerden Ferhat Demir gazetecilere yaptığı açıklamada “Yozgat’ın Aydıncık ilçesinde biz mangal kömürü yapıyoruz. 4. ayda geliyoruz 10. ayda iş bitince eve gidiyoruz. Bir kömür 20 günde yapılıyor. Çalışma koşullarımız çok zor, biz ekmek davası için buralardayız. Biz işçiyiz, biz yüzde 20 sini müteahhitte veriyoruz, yüzde 80’i bize kalıyor ama zararları hepsini çıkınca yüzde yirmi ya biz de kalıyor ya da kalmıyor. Kilosu kömürün büyüklüğüne göre değişiyor. 2 lira ile 2 lira 50 kuruş arasında değişiyor. Sabah saat 6’da kalkıyoruz, 7 gibi kahvaltı yapıyoruz. Öğlene kadar çalışıyoruz. Öğle yemeği yedikten sonra akşama kadar çalışıyoruz. Sonra da sabaha kadar ocak nöbeti tutuyoruz. Bize yatmak yok, yatarsak ateş çıkarsa bizim emeğimizin hepsi boşa gider” dedi.
“24 saatin 20 saatini nöbet tutarak geçiriyoruz”
Mehmet Şerif Sazan isimli işçi de “Yozgat’ın Aydıncık ilçesine mangal kömürü üretmeye geldik. Yaklaşık 6-7 ay bu işi yapıyoruz ailemizle çadırlarda yaşıyoruz. Bu işi yapmak çok zor. Bu işi yapmak insanın ömründen bir gencin ömründen en az 20 yılını alıyor. Ben 10 senedir bu işi yapıyorum. Şu an 36 yaşındayım kendimi 60 yaşında gibi hissediyorum. Biz burada 24 saatin 20 saatini bu ocakların başında gece gündüz demeden bekliyoruz. Çünkü bir yerden alev aldığı zaman odunun özünü kül ediyor. Biz bunun ustalığını yapıyoruz odunların kül olmaması için mangal kömürü çıksın diye gece gündüz bu ocakların başında bekliyoruz. Bir iki saat istirahat ediyoruz, ihtiyaçlarımızı gideriyoruz” şeklinde konuştu.
“Araca kazanıyor üretici ve tüketici kaybediyor”
Mangal kömürü üretiminin maliyeti karşılayamadığından yakınan Sazan, haksız rekabetin önüne geçilmesini söyleyerek “Ben burada bu kadar eziyeti çekiyorum. Aracı firmalar bizden mangal kömürünün kilosunu 1 lira 70 kuruşa ya da 2 liraya alıyor. Vatandaşa da 7 liradan 12 liraya kadar satıyorlar. Yani aracı çok fazla kazanıyor, tüketici kaybediyor. Bu satışımız kooperatifleşsin ya da devlet güvencesi altına alınmasını istiyoruz. En azından bizim burada ürettiğimiz kömürlerin 1 lira 70 kuruşa değil de 3-4 liraya satışı olsa hem biz hem tüketici kazanır hem de aracı kazanır” ifadelerine değindi.
Bahadır Muhlis Gökgül
