SAĞLIK - 11 Ocak 2020 Cumartesi 08:57

Matematiksel Tıp Bilimi araştırmaları erken tanı ve tedavide önemli yer tutuyor

A
A
A
Matematiksel Tıp Bilimi araştırmaları erken tanı ve tedavide önemli yer tutuyor

Yakın Doğu Üniversitesi Deneysel Sağlık Bilimleri Araştırma Merkezi (DESAM) tarafından son yıllarda hem matematik eğitiminde hem de çeşitli sektörlerde önemli bir konu haline gelen Matematiksel Modelleme ile ilgili ‘‘Sağlıkta Matematiksel Modelleme Kursu’’ düzenlendi.

Genç akademisyenler tarafından yoğun ilgi gören kursta, Matematiksel Modellemenin temel yapıtaşları hakkında bilgiler verildi. Tıp araştırmalarının da önemli bir parçası haline gelen Modelleme ile ilgili örnekler paylaşıldı, Matematiksel olarak ele alınabilme potansiyeli olan problemlere, matematiksel modelleme yoluyla çözümler getirebilme konusu üzerinde duruldu.

Kurs katılımcılarına Matematiksel Modellemenin temel yapıtaşları hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Evren Hıncal, Matematiksel modellemenin genel anlamda gerçek hayat problemlerinin matematik diline aktarılma ve matematiksel olarak ifade edilmesi süreci olduğundan söz etti.

Matematiksel Modelleme ve tıp araştırmalarındaki yeri

Matematiksel modellemelerin son zamanlarda modern tıp araştırmalarının da çok önemli bir parçası haline geldiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Hıncal, gelişmiş ülkelerde kanser, kalp krizi, AIDS gibi hastalıkların teşhis ve tedavisinde matematiksel tıp alanının yaygınlaşarak kullanıldığını belirtti. Gelişen teknolojiyle birlikte matematiğin de her alanda olduğu gibi hayatın içinde de fark edilebilir bir biçimde yer almaya başladığını anlatan Prof. Dr. Hıncal, ‘‘Matematiksel Tıp’ bilimi araştırmalarının erken tanı ve tedavide önemli bir işlevinin var olduğunu kaydetti.

Matematiksel tıp araştırmaları ile geliştirilen yöntemlerin, kanser ve kalp hastalıklarından hücre modellemesine kadar tıbbın birçok alanında kullanıldığından söz eden Prof. Dr. Hıncal, “Matematiksel yaklaşımların klinik çalışmalarda olduğu kadar, hastane ve sağlık kuruluşlarının yönetimlerinde de başarılı uygulamaları mevcuttur” dedi.

Epidemik hastalıklarda matematiksel modellemeler önemli yer tutuyor

Kursun bir diğer konuşmacısı olan Yrd. Doç. Dr. Bilgen Kaymakamzade ise kursiyerlere Matematiksel Modellerin sağlık uygulama alanları hakkında detaylı bilgiler paylaştı.

İnsanlığın yüzyıllardır mücadele ettiği epidemik hastalıkların tanımlanması, modellenmesi, davranışlarının tahmin edilmesi, kontrol ve tedavi edilmesinde matematiksel modellemelerin değerli katkılar sağladığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Kaymakamzade, 1927’den günümüze değin kompartıman modelleri ana başlığı altında SIR, SIS, SIRS, SEIR, SEIRS, MSEIR ve MSEIRS gibi değişik modellerin ortaya konulduğunu ve bulaşıcı hastalıklara ilişkin süreçlerin matematik modeller ile ayrıntılı bir biçimde incelendiğini söyledi.

H1N1 Pandemiğine ilişkin bazı matematiksel modeller ele alındı

İnfluenza modelleri konusunda da açıklayıcı uygulamalar gösterilen kursta, mevcut H1N1 pandemiğine ilişkin olarak yapılmış olan bazı matematiksel modeller ele alınarak tartışıldı. Ayrıca, sayısal bilimler ile sağlık bilimleri araştırmacıları arasındaki işbirliklerine dikkat çekilerek bir sinerji oluşturmanın önemine değinildi.
SPSS analizleri anlatıldı

Kurs kapsamında Prof. Dr. İlker Etikan tarafından başta sosyal bilimler olmak üzere eğitim bilimleri, sağlık bilimleri ve fen bilimleri alanlarında da sıklıkla kullanılan önemli bir bilgisayar programı olan Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı (SPSS) hakkında bilgiler verilerek SPSS programında yapılabilen istatistiksel analizlere değinildi. Prof. Dr. Etikan, “Bu program ile herhangi bir analiz yapılmaya başlanmadan önce hangi modelin ve hangi testin problem ve veri setine uygun olacağı konusunda detaylı bir analiz ve plan yapılarak hareket edilmelidir’’ mesajını verdi.

Yapay zekanın sağlık alanındaki örnekleri gösterildi

Doç. Dr. Dilber Uzun Özşahin ve Öğretim görevlisi Berna Uzun tarafından ise çok kriterli karar teorileri tartışılarak, bu modellemenin sağlık alanında uygulamaları örneklerle gösterildi. Ayrıca, Prof. Dr. İsa Dumanoğlu ve Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sevay tarafından günümüzde özellikle yapay zeka uygulamalarında çok yaygın olarak kullanılan genel amaçlı ve yorumlamalı bir programlama dili olan Python hakkında genel bilgiler sunularak, sağlık alanındaki uygulamaları örneklendi.

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Isparta Heimlich manevrası yaparak öğrenciyi kurtaran öğretmen: "İkimiz de rahat nefes aldık” Isparta’da boğazına şeker kaçan ilkokul öğrencisi Heimlich manevrası ile kurtaran öğretmen Özlem Kara, "Heimlich manevrası yaptım ve cismin çıktığını gördük ikimizde rahat bir nefes aldık. Hayat kurtarmak çok mutluluk verici” dedi. Olay, Hafız İbrahim Demiralay İlkokulunda meydana geldi. Okulun koridorunda nöbet tutan öğretmen Özlem Kara, ikinci sınıf öğrencisinin aniden nefes alamadığını ve nefes borusuna şeker kaçtığını fark etti. Heimlich manevrası uygulayan Kara, öğrencisini kurtardı. O anlar okulun koridorunda bulunan güvenlik kamerasına yansıdı. Görüntülerde öğretmenin nöbet tuttuğu esnada bir öğrencinin nefes alamadığını fark ettiği ve Heimlich manevrası uygulayarak kurtardığı anlar yer aldı. Öte yandan öğrencinin sağlık durumunun iyi olduğu öğrenildi. 5 yıldır Hafız İbrahim Demiralay İlkokulunda öğretmenlik yaptığını belirten Özlem Kara, “Nöbetçiydim. Bir anda birkaç öğrencinin sesine döndün ve yanlarına gittiğimde bir öğrencinin boğazına bir cisim takıldığını fark ettim. Kontrolümü yaptıktan sonra baktım soluk borusu tıkanmış ve nefes alamıyordu. Hemen Heimlich manevrası yaptım ve cismin çıktığını gördük ikimizde rahat bir nefes aldık. Hayat kurtarmak çok mutluluk verici” dedi. İki hafta önce Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretmenlere yönelik verilen ilk yardım kursunda eğitim aldığını belirten Kara, “Sakin olup manevrayı uygulamamda aldığım eğitimin etkisi çok büyük oldu. Bakanlığımıza çok teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu. Isparta’da şu ana kadar 3 bin 200 öğretmen ilk yardım eğitimi aldı Özlem Kara’yı Milli Eğitim Müdürlüğü binasında ağırlayarak tebriklerini ileten İl Milli Eğitim Müdürü Erhan Baydur, öğrenciye geçmiş olsun dileklerinde bulundu. Milli Eğitim Bakanlığının vermiş olduğu ilk yardım eğitimi hakkında bilgiler veren Baydur, "Milli Eğitim Bakanlığımızın uzun yıllardır tüm öğretmenlerimizin üzerine özellikle kurguladığı bir ilk yardım eğitimi çalışmasının aslında bir neticesini yaşamış ve görmüş olduk. Öğrencimizin yaşadığı bu olay talihsiz ve üzücü bir hadise ama öğretmenlerimizin böyle bir konuya hazır olarak müdahale edebildiğini görmek bizim için de sevindirici bir mesele oldu. Isparta merkezimizde bulunan Hafız İbrahim Demiralay okulumuzda ikinci sınıf öğrencimiz boğazına bir cisim kaçması neticesinde bir problem yaşadı. Özlem Kara öğretmenimiz kendisini tam yerinde ve zamanında bir müdahaleyle bu konuyu sağlıklı ve güzel bir şekilde neticelendirmiş oldu. Ben öğretmenimize hem eğitime katılımından, eğitim esnasındaki dikkat ve özverisinden ve müdahale esnasındaki doğru yaklaşımından dolayı teşekkür ediyorum ve kendisini tebrik ediyorum. Isparta’da 6 bine kadar öğretmenimiz var yaklaşık şu ana kadar 3 bin 200 öğretmenimiz ilk yardım merkezimizde bu eğitimde tamamlamış oldular. Zaman zaman alınan eğitimlerine yine hatırlatıcı eğitimleri devam etmekle birlikte diğer öğretmenlerimiz de eğitimleri hızlı bir şekilde tamamlayarak bütün öğretmenlerimiz bu ilk yardım bilgisi ve becerisine sahip olmuş olacaklar” şeklinde konuştu. Milli Eğitim Müdürlüğü İlk Yardım Eğitim Merkezi Mesul Müdürü Şahide Yılmaz Bardakçı ise, ilk yardım eğitim merkezinin 2018 yılından itibaren il merkezi ve ilçelerde öğretmenler, öğrenciler ve velilere yönelik ilk yardım eğitimleri düzenlediğini belirterek, “Öğretmenlerimize iki günlük teorik ve uygulamalı eğitim yaparak ilk yardım uygulamaları konusunda beceri kazanmasını sağlamaya çalışıyoruz. Isparta’da yüzde elli öğretmenimize ilk yardım eğitimi verdik amacımız tüm öğretmen öğretmenlerimizin eğitim alması. Böyle güzel bir haber bizi onurlandırdı, gururlandırdı. Özlem hocamıza da teşekkür ederiz. İlk yardım hayat kurtarır” açıklamalarında bulundu.