Hayvansal gıdaların reddedildiği vegan beslenme şekli, tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından benimsenerek uygulanıyor. Vejeteryanlığın aksine süt ve süt ürünleri ve arılar tarafından üretildiği için bal dahi tüketmeyen veganlığı insan sağlığı açısından değerlendiren İstanbul Aydın Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araştırma Görevlisi Gökçen Özüpek, “Vegan beslenme, bilimsel veriler ışığında sağlıklı bir yaşam şekli değildir” ifadelerini kullandı.
Hayvansal kaynaklı proteine ihtiyacımız var
Hayvansal gıdalardan alınan proteinlerin aminoasit dengesi açısından daha zengin olduğunu belirten Özüpek, “Vegan beslenmede tüm hayvansal kaynaklı gıdalar reddedilir. Sadece bitkisel kaynaklı besinler tüketilir. Ancak bu istediğimiz bir beslenme şekli değildir. Sağlıklı bir yaşam için, beslenme planında; et grubu, süt grubu, ekmek grubu, sebze - meyve grubu ve yağ grubu olarak sınıflandırdığımız besinler öğünlerde dengeli ve yeterliolarak yer almalıdır. Protein bedenimiz için hayati öneme sahiptir. Proteinler, vücudun elzem amino asitlere olan gereksiniminin sağlanmasında, Yıpranan dokuların onarılmasında, Enzimler ile hormonların yapımında, Vücudun hastalıklara karşı dayanıklılığında ve hastalık etkenlerine karşı korunmada etkilidir. Proteinler bitkisel ve hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Ancak hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan proteinler, bitkisel kaynaklı besinlerde bulunanlara göre vücut için elzem aminoasit dengesi açısından daha kaliteli olmakla birlikte, vücuttaki biyoyararlılığı daha yüksektir” şeklinde konuştu.
Bilimsel veriler ışığında vegan beslenme sağlıklı değil
Vegan beslenmenin vücuda vereceği rahatsızlıkları sıralayan Gökçen Özüpek, “Vegan beslenme, bilimsel veriler ışığında, sağlıklı bir yaşam şekli içinde değerlendirilemez. Vegan beslenme sadece bitkisel beslenme tercihi olduğu için ilerleyen dönemde vücutta vitamin-mineral yetersizlikleri, protein kalitesinde düşme ve elzem aminoasitlerin sağlanmasında yetersizliğe bağlı olarak bireylerde yorgunluk, halsizlik, anemi, hastalıklara karşı dirençte düşüş, doku yenilenmesi ve onarımında yavaşlama gibi çeşitli tıbbi belirtiler görülebilmektedir” dedi.
Yaşlılar ve çocuklar için tehlikeli
Vegan beslenmenin gelişme çağındaki çocuklar ve yaşlılar için tehlike arz ettiğini söyleyen Özüpek, “Vegan beslenme yaşamın hiçbir döneminde istenilen bir durum değildir. Ancak çocukluk dönemi ve yaşlılık döneminde durum daha kritiktir. Çocukluk dönemi fiziksel aktivitenin artışı ile birlikte enerjiye olan ihtiyacın arttığı, büyüme ve gelişmenin hızlandığı, doku yapımının arttığı bir dönem olduğundan,sağlıklı beslenmenin sağlanması oldukça önemli olmakla birlikte sadece bitkisel beslenme ile bu dönemde ihtiyaç duyulan gereksinimler sağlanamamaktadır. Yaşlılık dönemi ise, doku yapımının ve yenilenmesinin azaldığı, vücuttaki katabolizmanın ve hastalıklara karşı yatkınlığın arttığı bir dönem olduğu için, bu dönemde oluşabilecek komplikasyonları en aza indirgemek adına, bireylere göre değişiklik göstermekle birlikte karbonhidrat, protein ve yağ alımının dengeli ve yeterli olmasına dikkat edilmelidir. Bahsettiğimiz sonuçlara ulaşmak ise vegan beslenme ile mümkün olmamaktadır” dedi.
Doğrusu dengeli beslenmek
Yalnızca bitkisel kaynaklı beslenmenin sağlıklı olmayacağı gibi sadece hayvansal beslenmenin de sağlığa zararlı olduğunun altını çizen Özüpek, “Hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan proteinler, hem protein kalitesi açısından hem de vücuttaki kullanılabilirliği açısından bitkisel kaynaklı olanlara göre çok daha iyidir. Ancak beslenme örüntüsünde sadece hayvansal kaynaklı besinlere yer vermekde doğru bir yaklaşım değildir. Hayvansal kaynaklı besinlerin yanı sıra ekmek grubu, sebze-meyve grubu ve yağ grubunun da dengeli ve yeterli oranda bulunması gerekir. Sağlıklı bireylerde (hastalıklara göre beslenme tedavisi değişir) günlük beslenmede karbonhidratların yüzde 55-60 oranında, proteinlerin yüzde 12-15 oranında yağların ise yüzde 25-30 oranında bulunması gereklidir. Ayrıca Hayvansal kaynaklı besinler özellikle C vitamininden zengin sebze ve meyve ile tüketildiğinde içeriğinde bulunan demir mineralinin vücuttaki kullanımı daha etkili olmaktadır” diye görüş bildirdi.
