ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunan Villa La Grange’de TSİ 14.30’da bir araya geldi. Görüşmenin ilk oturumu dar kapsamlı gerçekleştirilirken, 93 dakika sürdü. İki lider, 45 dakikalık aranın ardından heyetler arasındaki geniş kapsamlı ikinci oturum için yeniden bir araya gelirken, ikinci oturum 65 dakika sürdü. İki liderin, toplam görüşmesi ise yaklaşık yaklaşık 4 saat boyunca devam etti.
Rusya heyetinde Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, Rusya’nın bir süre önce istişareler için Moskova’ya çağrılan ve görev yerine henüz dönmemiş olan Washington Büyükelçisi Anatoliy Antonov, Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Rusya Devlet Başkanı Özel Kalem Müdür Yardımcısı Dmitriy Kozak ve Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev yer aldı. ABD heyetinde ise, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland, ABD’nin şu an görev yerinde olmayan Moskova Büyükelçisi John Sullivan, Ulusal Güvenlik Danışmanları Eric Green ile Jake Sullivan hazır bulundu.
Görüşmenin ardından iki lider ayrı ayrı basın toplantısı düzenleyerek, görüşmeye ilişkin açıklamalarda bulundu. İlk basın toplantısı Putin tarafından düzenlendi. Gazeteciler Putin’e, Biden’ın daha önce kendisi için “katil” ifadesi kullanması ve aralarında bir gerilim olup olmadığını sordu. Görüşme sırasında Biden ile aralarında bir gerilim olmadığını söyleyen Putin, “Ortada herhangi bir düşmanlık olmadığını düşünüyorum. Tam tersine farklı taraflarda durmamıza rağmen birbirimizi anlamaya ve pozisyonlarımızı daha yakın kılmak konusunda istekli davrandık. Tartışmalar son derece yapıcıydı. Aramızda bir gerilim olmadı. Sert ifadelere gelince, hepimiz bu ifadeleri biliyoruz. Ondan sonra Başkan Biden beni aradı, açıkladı. Bu açıklamalar beni tatmin etti” dedi.
Biden’ın kendisi hakkında “Katil” ifadesi kullanmasıyla ilgili görüşlerini dile getiren Putin konuşmasının devamında ise, “ABD'de her gün birileri öldürülüyor, Afganistan'da tek bir atışla yüzlerce kişiyi öldürdüler” diyerek tartışmalı bir cümle kurdu.
Büyükelçiler karşılıklı olarak geri dönecek
Görev yerlerinde bulunmayan büyükelçilerin durumu ile ilgili konuşan Putin, “ABD'nin Moskova büyükelçisi ve Rusya'nın Washington DC büyükelçisinin görev yerlerine dönüşüne gelince, bu sorunun çözülmesi konusunda anlaştık” dedi.
Karşılıklı davet gerçekleşmedi
Bir gazetecinin Biden’ın kendisini ülkesine davet edip etmediği ile ilgili soruya cevap veren Putin, “Biden beni ABD'ye davet etmedi, ben de onu Rusya'ya davet etmedim” ifadelerini kullandı. ABD’deki başkanlık seçimleri sırasında yaşananları hatırlatan Putin, “ABD, çok kısa süre önce George Floyd'un öldürülmesi ve Black Lives Matter (Siyah Hayatlar Önemlidir) hareketinin başlamasının ardından en ağır olaylarla karşı karşıya kaldı. Şu anda bunları yorumlamayacağım ancak demek istediğim, yaşanan kargaşaları, hukuk ihlallerini gördük. ABD'yi ve ABD halkını anlıyoruz ancak bunun bizim topraklarımızda yaşanmasını istemiyoruz. Bunun önüne geçmek için elimizden geleni yapacağız” dedi.
Trump yanlılarının Kongre binasını işgal etme girişimiyle ilgili yorum yapan Putin, “Bunun tekrarlanmamasını umarız” ifadelerini kullandı.
Görüşmede insan hakları konusu ele alındı
Görüşmede Biden’ın insan hakları konusunu gündeme getirdiğini söyleyen Putin, “Biden, insan hakları konusunu gündeme getirdi. Bakın, Guantanamo hala daha faal ve uluslararası hukuka, ABD yasalarına, hiçbir şeye uygun değil. CIA'in Avrupa ülkeleri de dahil çeşitli ülkelerde işkence uygulanan hapishaneleri var. Bu nedir? Bu insan hakları mı? Bu salondaki kimsenin insan haklarının bu şekilde korunduğunu kabul edeceğini sanmıyorum” diye konuştu.
ABD’yi insan hakları konusunda sert bir dille eleştiren Putin, Rus muhalif lider Alexei Navalny konusuna değinerek, “Alexei Navalny, Rusya yasalarını ihlal ettiğini biliyordu. Hakkında arama kararı varken tutuklanmak istediğinden eminim” ifadelerini kullandı. Putin ayrıca, Navalny’nin durumu provoke etmeye çalıştığını ima etti.
“Ukrayna ile ilgili tartışılacak bir şey yok”
Başkan Biden ile görüşmesinde Ukrayna konusunun da ele alındığını belirten Putin, “Ukrayna meselesini çok geniş şekilde olmasa da ele aldık. Biden, Donbass'taki sorunların Minsk anlaşmaları temelinde çözülmesini kabul etti” dedi.
Gazetecilerin Ukrayna’nın, NATO’ya katılma ihtimalini nasıl değerlendirdiği ile ilgili soruya cevap veren Putin, “Ukrayna'nın NATO'ya olası girişiyle ilgili olarak, burada tartışılacak bir şey yok” ifadelerini kullandı.
“Rusya ve ABD’nin stratejik istikrar sağlanmasında sorumlulukları var”
Putin, Biden ile START-3 anlaşması ile ilgili bir değerlendirmede bulunduklarını belirterek, “Biden, Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Anlaşması'nın (START-3) uzatılması konusunda sorumlu ve zamanında bir karar aldı. Rusya ve ABD'nin stratejik istikrarın sağlanmasında sorumlulukları var. İki ülke, uzatılan START-3 anlaşmasında yapılacak olası değişiklikleri görüşmeye başlayacak. Batı'nın Rus dış politikasını öngörülemez bulması, bunun gerçekten de öyle olduğu anlamına gelmez. ABD'nin stratejik güvenlik alanında uluslararası istikrarın temellerini yıkarak 2002'de füze savunma sistemleri anlaşmasından çekilmesi tamamen öngörülemez bir şeydi. ABD'nin 2019'da Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan çıkması, Açık Semalar Anlaşması'ndan çekilmesi de öngörülmez ve istikrarı bozucu adımlardı. Neredeyse hiçbir şey bırakmadılar. Tanrı'ya şükür Biden, START-3'ü beş yıl uzatma konusunda doğru bir karar aldı” dedi.
Siber güvenlik konusunda işbirliği
Başkan Biden ile siber güvenlik konusunda işbirliğine gitme konusunda anlaşmaya vardıklarını söyleyen Putin, Rusya’nın siber saldırılar konusunda haksız suçlamalarla karşılaştığını savunarak, “ABD'nin kaynaklarına göre dünyada en fazla siber saldırı ABD'nin siber ortamından gerçekleştiriliyor. Daha sonra Kanada geliyor, ardından iki Latin Amerika ülkesi ve İngiltere var. Rusya, siber saldırıların çıkış noktası olan ülkeler listesinde yer almıyor” ifadelerini kullandı.
Kuzey Kutbu konusu
Rusya’nın Kuzey Kutbu’nda yaptığı askeri yatırımların batılı ülkeler tarafından eleştirilmesi ve Rusya’nın bu bölgeyi militarize ettiği ile ilgili iddialara da cevap veren Putin, “Bu kaygılar yersiz” dedi.
Erhan Altıparmak
