Rakamlarla Türkiye Suriye ilişkileri

MUSTAFA DÖVER/SAMSUN

Vizelerin kaldırılması, stratejik işbirliği anlaşmaları Türkiye'ye gelen Suriyeli turist sayısı 126 bin 323'den 899 bin 494'e, Türkiye'den Suriye'ye giden turist sayısı ise 467 bin 648'den 1 milyon 664 bin 209'e ulaşmıştı.

Suriye ve Türkiye arasında ilişkiler kopma noktasına gelirken 2002 yılından sonra artan ticaret hacmi ve ilişkiler durma noktasına geldi. Suriye hükümetinin halkına yönelik yaptığı askeri müdahale sonrasında binlerce vatandaşın hayatını kaybettiği belirtilirken, Türkiye'ye kaçarak yardım isteyen Suriyelilere ise kucak açıldı. Türkiye ve birçok ülkenin çağrılarına rağmen yaptığı katliamı durdurmayan Suriye'nin Türkiye'ye vereceği cevaba göre ilişkiler yeniden şekillenecek. Türkiye arasındaki yıllardır devam eden ilişkiler ise şuan en kritik dönemi yaşıyor. Suriye ile sağlanan ikili diyaloglar sayesinde ekonomik, kültürel ve sosyal alanda alınan önemli mesafeler kapma dönemini yaşıyor.

Dışişleri Bakanlığı'ndan derlenen bilgilere göre, dış ticaret ve yatırımlar alanında Türkiye ile Suriye arasındaki siyasi ilişkilerin düzeyi, iki ülkenin coğrafi komşulukları, iki halk arasındaki yakınlık, ekonomik alandaki ilişkiler açısından da son derece uygun bir ortam oluşturmasından yola çıkılarak Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girdi. 2009 yılı Eylül ayından bu yana vizelerin karşılıklı kaldırılmış olmasının yanı sıra, imzalanan çok sayıda ikili anlaşmayla ekonomik ilişkilerin hukuki zemini de önemli ölçüde tamamlandı. Anlaşma ile birlikte iki ülke arasındaki ticaret hacminin 800 milyon dolardan kısa süre içerisinde 5 milyar dolara çıkması beklenen hedefler arasına konuldu.

2000'li yıllarda milyon dolarlarla ifade edilen ticaret hacmi 2010 yılında 2 milyar 272 milyon 452 bin TL ticaret hacmine ulaştı. Suriye ile ihracatta başlıca elektrikli makineler, mineral yakıtlar, hayvansal ve bitkisel yağlar, plastikler, otomotiv ve yan sanayi ürünleri, demir-çelik ürünleri, işlenmiş petrol ürünleri, kimya sanayi ürünleri, çimento, cam, seramik, tuğla ve kiremit sanayi ürünleri, deri ve kösele ürünleri, orman ürünleri, buğday, un ve margarin oluşturuyor. Mineral yakıtlar, pamuk, yağlı tohum ve meyveler, otomotiv ve yan sanayi ürünleri, kağıt, karton, meyve-sebze, ham post, gübre ve yapağı yünü ithalatı ise gerçekleştiriliyor. Türk şirketlerinin Suriye'deki yatırımları yaklaşık 260 milyon dolar tutarı seviyesine ulaşırken, proje sayısı itibariyle yabancı yatırım sıralamasında Suriye'de Türk şirketleri ilk sırada bulunuyordu.
Türkiye ve Suriye arasında 2009 yılında tesis edilen Türkiye-Suriye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi mekanizması kapsamında bakanlar ve başbakanlar düzeyinde gerçekleştirilen toplantılarda ekonomik ve ticari alanda 20'den fazla mutabakat zaptı ve protokol imzalandı.

KÜLTÜR VE SOSYAL İLİŞKİLER

Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'ye gelen Suriyeli turist sayısı 2002 yılında 126 bin 323, 2008 yılında 406 bin 935, 2009 yılında 509 bin 679, 2010 yılında ise 899 bin 494'e ulaştı. Türkiye'den Suriye'ye giden ziyaretçi sayası ise 2002 yılında 467 bin 648, 2008 yılında 562 bin 832, günü birlik ziyaretçilerle birlikte 2010 yılında ise 1 milyon 664 bin 209'a ulaşarak rekor seviyeleri yaşadı. Yıllar içerisinde Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkilerin artırılması için her ülkede çeşitli toplantılar gerçekleştirilirken ticaret anlaşması, ekonomik işbirliği protokolü, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması, yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması anlaşması, serbest ticaret anlaşması gibi mutabakatlarla ekonomik ve ticari ilişkilerin hukuki çerçevesi oluşturuldu.