Dünyanın en büyük havalimanı olan İstanbul Havalimanı’nda imzası bulunan 5 şirketten oluşan konsorsiyuma liderlik eden Cengiz Holding’den 2023 yılına kadar 1 milyar dolarlık yatırım müjdesi geldi. İstanbul Havalimanı’ndan ilk yurt dışı seferi olan Kıbrıs uçuşuna katılan ekonomi basının temsilcileriyle bir araya gelen Cengiz Holding Genel Müdür Yardımcısı Murat Ergönül, şirketin gelecek hedeflerini paylaştı.
Cengiz Holding’in sanayi yatırımları incelendiğinde tamamının stratejik öneme sahip olduğunu ve bunu rakamların da teyit ettiğini anlatan Ergönül, “Kimsenin almaya yanaşmadığı Eti Bakır, Eti Alüminyum gibi kapanmak üzere olan firmaları aldık. Bu iki firmaya 10 yılda toplam 1 milyar 175 milyon dolar yatırım yaptık. Bu iki tesiste 5 bin kişiye istihdam sağladık. Bunlara rakam olarak bakmayın, biz her bir rakamı bir insan olarak kabul ettik. Ardından 1.2 milyar dolar yatırımla Mardin’deki Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’ni inşa ettik. Bu yılın sonunda bu yatırımın devreye alma çalışmalarını tamamlayarak ülkemize kazandıracağız. Böylece bu yılın sonunda Mardin’e alınacak 1500 kişi ile birlikte sanayi şirketlerimizdeki toplam istihdam 6 bin kişiyi aşacak. Eti Bakır ve Eti Alüminyum’a yapılacak 1 milyar dolarlık yeni yatırımla 2023’e kadar sanayi tesislerimizde toplam istihdamımız 10 bin kişiye ulaşacak” dedi.
“Yılda 2 milyar dolar açığı kapatacağız”
2004 yılından itibaren Eti Bakır ve Eti Alüminyum’a sürekli yatırım yaptıklarını vurgulayan Murat Ergönül, şöyle devam etti:
“Yılbaşında Mazıdağı tesisimizin tam kapasite hizmete girmesiyle birlikte yılda 1 milyar 420 milyon dolarlık cari açık ikamesine ulaşacağız. 2023 yılında Eti Bakır ve Eti Alüminyum’un devam eden 1 milyar dolar yeni yatırımlarının tamamlanmasıyla 2023 yılında yılda yaklaşık 2 milyar dolarlık açığı ikame edeceğiz. Türkiye’nin cari açığının yaklaşık 50-60 milyar dolar olacağını düşünürsek, yaklaşık yüzde 4’ünü Cengiz Holding karşılamış olacak.”
“Savunma sanayinin kalbi Konya’da atacak”
Seydişehir’de kurulu Eti Alüminyum’un cevherden alüminyum üreten Türkiye’nin tek tesisi olduğunu belirten Murat Ergönül, şu bilgileri verdi:
“Biz Eti Alüminyum’u aldığımızda fabrika kapanmak üzereydi. Seydişehir’i 540 milyon dolar yatırım yaparak ayağa kaldırdık. Türk mühendisleri tarafından geliştirilen ve iki yeni stratejik ürün ile 560 milyon dolar daha yatırım planladık. Bu iki üründen biri olan ‘Özel alümina’yı halihazırda sadece ABD, Almanya, Çin ve Macaristan üretebiliyor. Stratejik ürünlerde kimse teknoloji paylaşmıyor. Bu nedenle her ülke kendisi geliştirmek zorunda. ‘Şeffaf zırh’ın hammaddesi olan özel alümina çok değerli ve temini zor olduğu için paranız olsa da istediğiniz kadar alamıyorsunuz. Bu ürünün geliştirilmesiyle birlikte yerli tank, yerli uçak, yerli otomobil, savaş gemisi, füze gibi çok önemli savunma sanayi araçlarının yapımında gerekli olan bir maddede sıkıntıyı aşmış olduk.”
Eti Alüminyum Ar-Ge mühendisleri tarafından geliştirilen ve ATH adı verilen yanmayı geciktirici ürüne de vurgu yapan Ergönül, “ATH, EtiFine markasıyla otomotiv, uçak ve tren sektöründe iç döşemelerin yanı sıra yanmaz halı üretiminde de kullanılacak. İki stratejik ürün, Türkiye’nin ihtiyacından iki kat fazla üretilecek. Geri kalanının ise ihraç edilecek” dedi.
“Tarlayı yakan asit gübreye dönüştü”
2022 sonuna kadar 450 milyon dolarlık yeni yatırımın yapılacağı Türkiye’nin sanayi devi Eti Bakır’la ilgili bilgileri de paylaşan Ergönül, “Kapanma aşamasında olan Eti Bakır, bugün Türkiye’nin en büyük şirketleri arasına girdi. Eti Bakır Samsun fabrikasının bacasından çıkan sülfürik asit gazı, bölgedeki tütünü tarlada yaktığı için devlet her yıl yüklü miktarda tazminat ödemek zorunda kalıyordu. Ancak tazminatlar çok büyük rakamlara ulaşınca, fabrika tütün mevsiminde 3 ay kapanmaya başlamıştı. Böyle bir dönemde aldığımız Eti Bakır, yapılan yatırımlarla sanayinin yıldızı oldu. Bakırdaki saflık oranı yüzde 99.60’dan yüzde 99.99’a ulaştı. Yani bir başka anlatımla saf bakır üretmeyi başardık. Böylece 32 bin ton olan yıllık üretim, yeni yatırımlarla birlikte 75 bin tona yükseltildi. Köylülerin tütününü yakan ve özelleştirildiği yıl 100 milyon lira zarar eden fabrikayı ayağa kaldırmanın ilk adımı sülfürik asitten kurtulmaktı. Bu nedenle arıtma tesisi revize edildi ve gazın fabrika bacasından salınması önlendi. Sülfürik asit gübre yapımında kullanıldığı için tesise 40 milyon dolara üretim tesisi kuruldu. Burada üretilen sülfürik asidin değerlendirilmesi için tesislere gübre fabrikası kuruldu. Sülfürik asit tarladaki tütünü yakmak yerine amonyum sülfat gübre olarak ekonomiye kazandırıldı. Böylece hem tarlalar yeniden tarıma açıldı hem de ürünü yakan gaz hammadde olarak kullanıldı. Eti Bakır Samsun Tesisleri’nin bacasından çıkan gaz, yapılan yatırımla birlikte AB ülkelerinin referans olarak gösterdiği değerin 3 kat altına indirildi” şeklinde konuştu.
Mazıdağı’na dev yatırım
Milyar dolarlık yatırımla yapılan ve bu yılın sonuna kadar devreye alınacak Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nin, 1 milyon 580 bin metrekarelik bir alanda 5 ana 12 yardımcı üniteden oluştuğunu belirten Ergönül, şöyle devam etti: “Fabrikanın inşaat aşamasında 5 bin kişi görev aldı. Projenin yapım aşamasında 22 ülkeden 285 mühendis Mazıdağı’nda Türk mühendislerle birlikte çalıştı. Eti Bakır Küre tesislerinde bakır ile birlikte çıkarılan diğer bir yan ürün ise pirittir. Pirit ekonomik değeri sınırlı olan bir üründür. Genelde içindeki zengin kükürt oranından dolayı gübre üretiminde kullanılan sülfürik asit üretiminde kullanılmaktadır. Gübre üretimi için gerekli olan diğer bir hammadde ise fosfat. Fosfat madeni de Mazıdağı’ndan elde ediliyor. Samsun’dan pirit cevherini buraya taşıyarak üretimi Mazıdağı’nda yapacak projeyi hayata geçirdik. Bildiğiniz üzere Mardin, işsizlik oranının en yüksek olduğu ilimiz. Süresiz istihdam oluşturacak bu sanayi yatırımımızın, hem bu soruna önemli ölçüde çözüm getireceğini umuyoruz hem de bizim dışımızdaki şirketlere de öncülük yapmasını temenni ediyoruz.”
“Dünyanın sayılı kobalt üreticisi olacak”
Mardin Entegre Tesisleri’nde akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayar ve elektrikli arabalar gibi birçok teknoloji ürününü çalıştıran bataryaların ana maddelerinden kobaltın üretimini de gerçekleştireceklerini anlatan Ergönül, “Bildiğiniz gibi elektrikli araçlara küresel talebin artması, akıllı telefon üreten şirketlerin kobalta yatırım yapacağını açıklaması kobaltın ne kadar önemli bir maden olduğunu gösteriyor. Tonu 75 bin dolar civarında olan kobalt üretimi geçen yıl yüzde 1 azalarak 110 bin ton olarak gerçekleşti. Tesislerimiz üretime başladığında dünyanın sayılı kobalt üreticileri arasında yer alacağız. Yerli otomobilini yapmaya hazırlanan Türkiye, kobalt ile ilgili sıkıntı yaşamayacak. Yeni gübre fabrikası, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin en büyük özel sektör yatırımı olacak” dedi.
Çevreye duyarlı üretim
Sanayinin çevre ile uyumlu olmasına özen gösteren Cengiz Holding, sanayi teknoloji yatırımlarının yanı sıra çevre yatırımlarına önem veriyor. Eti Bakır ve Eti Alüminyum tesislerinde 2 milyon 900 bin metrekare alan rehabilite edilerek 1.1 milyon ağaç dikildi. 1 milyon 250 bin 000 metrekare alanın rehabilitasyon çalışması da devam ediyor ve önümüzdeki sene sonuna kadar 1 milyon 50 bin ağacın daha dikilmesi planlanıyor.
