Sayıştay Kanunu yeniden düzenleniyor

ZAFER ÇAKMAK -ANKARA 

AK Parti, Sayıştay Kanunu'nda köklü değişiklikler içeren bir kanun teklifi hazırlıyor. Meclis'te gazetecilere kanun teklifiyle ilgili bilgi veren AK Parti Grup Başkanvekili Canikli, Sayıştay Kanunu'nun yeniden düzenleneceğini belirterek, buna 'askerin denetimi' şeklinde bir başlık atmanın uygun olmadığını söyledi. Anayasa'ya göre tüm kamu kurumlarının Sayıştay'ın denetim alanı içinde olduğuna işaret eden Canikli, bu çerçevede tüm bakanlıkların ilk andan itibaren Sayıştay'ın denetimi içinde olduğunu hatırlattı. 

Bu anlamda değişen bir şey olmadığını vurgulayan Canikli, hazırlanan teklifle tüm kamu kurumları için daha önce olmayan denetim mekanizmaları getirildiğini ifade etti. Sayıştay'ın bugüne kadar klasik bir denetim mekanizması olduğunu bildiren Canikli, buna hukukilik ya da uygunluk denetimi dendiğini belirtti. Bu denetimin bugüne kadar Silahlı Kuvvetler için de geçerli olduğunu hatırlatan Canikli, Silahlı Kuvvetler için özel bir denetim mekanizması öngörülmediğini, sadece Silahlı Kuvvetler'e özgü bir denetim mekanizması da getirilmediğini açıkladı. Canikli şunları söyledi: 

"Uygunluk denetiminin yanında bir mali denetim getiriliyor, bir de performans denetimi getiriliyor. Bunun da temel amacı tüm kamu kurumlarının etkin ve verimli kaynak kullanımını sağlamak, şeffaflığı tesis etmek, daha saydam olmalarının önünü açmak, nihai hedef olarak da suistimalin ortadan kaldırılması. Eğer rakamlar şeffaf olursa, işlemler ölçülebilir olursa, rakamlar değerlendirilebilir olursa kamu kurumlarında suistimal iddiaları minimum seviyeye iner. Sadece Silahlı Kuvvetler'e yönelikmiş gibi bir algılama ya da o şekilde bir sunum kesinlikle doğru değil. Gerçeği yansıtmıyor. Tüm genel bütçeli kurumları için geçerli. Bu açıdan bakıldığında Milli Eğitim Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı arasında hiçbir fark yok. Hepsi aynı işleme tabi. Bunun, 'Türk Silahlı Kuvvetleri'ne özel denetim geliyor, mali denetim geliyor' şeklinde vermeleri bu işin özüne uygun düşmüyor." 

"PERFORMANS KRİTERLERİ YILBAŞINDA BELİRLENEREK BÜTÇEYE KONULACAK" 

Bu mekanizmayla denetimin daha etkin hale getirileceğini kaydeden Canikli, tüm kamu kurumlarının yaptığı harcamaların, aldığı kararların Meclis adına Sayıştay tarafından değerlendirmesinin yapılacağını söyledi. Bunların rapor olarak Meclis'e getirileceğini ve kamuoyunun takdirine sunulacağını anlatan Canikli, yeni gelen mali denetimin kamu kurumlarının tüm hesap ve işlemlerinin oluşturduğu mali tabloların gerçeği yansıtmasını temin edeceğini belirtti. Canikli, performans denetimiyle ise tüm kamu idarelerinin başarılı olup olmadıklarının tespit edileceğini açıkladı. 

Canikli, "Her kurum yılbaşında kendisine bir hedef koyacak. Daha sonra Meclis tarafından tahsis edilen kaynakla bu hedeflere ulaşıp ulaşamadığı Sayıştay tarafından Meclis adına incelenecek ve denetlenecek. Tüm kurumlar aynı kefede, aynı muameleye tabi" şeklinde konuştu. 

Performans denetiminin mali ve hukuki sorumluluğu bulunmadığını vurgulayan Canikli, bütün işlemlerini hukuka uygun olarak yapan, mali tabloları da gerçeği yansıtan ancak hedeflere ulaşamayan kurumların hukuki açıdan ya da mali açıdan bir sorumluluğu bulunmayacağını vurguladı. Canikli şunları kaydetti: 

"Bunun sorumluluğu siyasidir. Önemli olan şudur. O kamu kurumunun başarılı olup olmadığının tespit edilmesi, bunun Meclis'in bilgisine sunulması ve tüm kamuoyunun bilgisine sunulması. Performans denetiminde amaç hukuka uygun işlem yapıp yapmadığının denetimi değil. Bu ilk defa geliyor. Aslında idare kendisini bu anlamda sıkıntıya sokabilecek bir mekanizmayı kendi isteğiyle getiriyor. Hangi hükümet bir bakanlığının işlemlerinin başka bir kurum tarafından, kendi yönetimi dışındaki bir kurum tarafından incelenmesini, değerlendirilmesini ve kamuoyuna sunulmasını ister. Biz istiyoruz. Biz buna gönüllüyüz." 

Performans denetiminde kriterin ne olacağının sorulması üzerine Canikli, her kurum için performans göstergelerinin yılbaşında bütçeye konulacağını açıkladı. Maliye Bakanlığı, DPT ve ilgili kurumun yetkililerinin biraraya gelerek performans göstergesi kriterlerini belirleyeceğini dile getiren Canikli, bu kriterlerin Bütçe Kanunu'nda yer alacağını söyledi. 

Canikli, o yıl bütçe uygulaması bittikten sonra da bu performans kriterlerine ulaşılıp ulaşılamadığının Sayıştay tarafından denetlenip tespit edileceğini bildirdi. Bu denetimi yaparken Sayıştay'ın kendisini idarenin yerine koyamayacağını ve 'ben olsaydım şöyle yapardım' şeklinde yerindelik denetimi yapamayacağını vurgulayan Canikli, belirlenen kriterlere ulaşılıp ulaşılamadığını, ilgili kurumun başarılı olup olamadığını tespit edeceğini söyledi.

SAYIŞTAY RAPORLARINI DEĞERLENDİRMEK İÇİN YENİ BİR KOMİSYON OLUŞTURULACAK 

Canikli, bir soru üzerine şu andaki komisyonların yapısı düşünüldüğünde Sayıştay'dan gelecek olan raporların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi için yeni bir komisyon kurulmasına ihtiyaç olacağının görüldüğünü ifade etti. Bazı kurumlarda denetim için izin şartı bulunduğunun hatırlatılması üzerine Canikli, bu denetim için izin gerekmediğini, teklif yasalaştığı takdirde Sayıştay'ın bu yetkilere otomatik olarak sahip olacağını belirtti. Canikli, 'Silahlı Kuvvetler'in performansını nasıl ölçeceksiniz?' sorusuna ise şu karşılığı verdi: 

"Her bakanlığın performans göstergeleri Maliye Bakanlığı, DPT ve ilgili bakanlık tarafından birlikte oluşturulacak. Oturacaklar, örneğin '2011 bütçesi için hangi göstergeleri, hangi kriterleri koyalım', bunu tespit edecekler. Bunu bütçeye zerkedecekler. Bütün kamuoyuna ilan edilecek aynı zamanda. O dönem bittikten sonra da ulaşılıp ulaşılmadığına bakılacak." 

Sayıştay'ın bu denetimler için yeterli personele sahip olup olmadığının sorulması üzerine Sayıştay'ın en köklü denetim kuruluşlarından biri olduğunu, bilgi donanımı, kapasite ve kaliteli eleman noktasında şu anda bir sıkıntı görülmediğini söyleyen Canikli, kanunla da ilave kadro tahsisi sağlanacağını açıkladı. 

'Genelkurmay'ın performans kriterlerini yakalayamadığı düşünülürse bunun siyasi sorumluluğu kime ait olacak?' sorusu üzerine Canikli, "Elbette siyasi sorumluluk hükümete aittir. Tüm bakanlıklar için böyle bir durum söz konusu olduğunda bunun siyasi sorumluluğu hükümetlere aittir" diye konuştu.