Çin’de ortaya çıkan yeni tip korona virüs tüm dünya için tehdit oluşturmaya devam ederken, Tük Bilim insanları yerli tanı kiti çalışmalarına başladı. Ankara’da faaliyet gösteren bir biyoteknoloji firması da COVID-19’un teşhisine yönelik bir tanı kiti geliştirdi. Üretimi 3 aşamadan oluşan kit, hastanın durumuna göre 10 ile 20 dakika arasında sonuç verirken, yurt dışından da talep görüyor.
Konuya ilişkin açıklama yapan Araştırmacı Doktor ve Genetik Mühendisi Senem Şimşek, öncesinde farklı alanlarda yerli üretim yaptıklarını ve korona virüs gündeminden dolayı birikimlerini sağlık alanına da taşımaya karar verdiklerini belirtti.
Korona virüsün dünyada ilk göründüğü andan itibaren çalışmalara başladıklarına işaret eden Şimşek, “Aralık ayında bizler bir kit geliştirdik. Hepsini Türkiye’de bu kendi laboratuvarlarımızda geliştirdik. Kesinlikle vakalar daha Türkiye’ye gelmedi ama bizler hem kendi milletimize hem de dünya sağlığına hizmet etmek üzere zaten gönüllü neferlerdik. Çalışmalarımıza bu şekilde devam etme kararı aldık. Şu anda bizler diğer çalışmalarımız devam ederken korona virüs üzerinde de çalışmaları başlattık” diye konuştu.
Haftada 30 bin kit üretiliyor
Haftada 30 bin tanı kiti üretimi yaptıklarını aktaran Şimşek, bu üretimin tüm aşamalarını kendi laboratuvarlarında bulunan özel cihazlar ile sürdüklerini belirtti. Yerli üretimin önemine dikkat çeken Şimşek, “Bizler de kendi kitlerimizi oluşturursak hem bir dahaki salgınlarda deneyimizi yapmayı halkımızla paylaşmak istedik hem de zamanında üretim yapılır ve zamanında testler gerçekleştirilirse dışarıya bağımlılık söz konusu bile olmayacaktır. Bu düşünceden harekete çıktık” dedi.
Kit 7 ülkeye Türkiye’den gidiyor
Bugün Romanya başta olmak üzere çeşitli ülkelere tanıtım yaptıklarını ve kit gönderdiklerini söyleyen Şimşek, şu ana kadar belli başlı Avrupa ülkeleri ile Orta Doğu ülkeleri başta olmak üzere kiti 7 ülkeye gönderdiklerini kaydetti.
Vakanın durumuna göre kit 10 ile 20 dakika arasında sonuç veriyor
Kitin çalışma prensibi ve uygulama süresiyle ilgili bilgi veren Şimşek, “Öncelikle kitten bahsederken virüsün ne kadar sürede insan vücuduna girdikten sonra kendisini çoğalttığını bilmemiz çok önemli. Ne kadar çok virüs molekülü varsa o kadar kısa sürede siz özel kitinizle bunu yakalayabilirsiniz. Bizler en düşük olanı hesaplayarak yani hasta ilk 48 saat içinde virüsle enfekte olur ve olduktan sonra da kopya sayısı çok azdır. 10-15 kopya kadar. Bizler bu kiti üretirken bu 10-15 kopyayı hedefleyerek yola çıktık. Ama bugün virüs ilk giriş yeri boğazdır ve yüzlerce kopyasını girdiği andan itibaren üretebilir. En düşük ilk girdiği zaman yaklaşık 10 partikülde 20-23 dakika içerisinde belli bir değerde görebiliyorsunuz. Fakat virüs seyir değiştirdi yüzlerce kopyasını oluşturuyor. Bunun için de insanlar 5-6 gün içinde artık tüm belirtileri gösterebiliyor bunun için de milyonlarca virüs sayısı gerekmekte. O yüzden de biz 10-12 dakika içerisinde virüsü bu kitimizle tespit edebilmekteyiz” şeklinde konuştu.
Çok kısa süre içinde kiti hastanelere ve birçok merkeze anında gönderme şansına sahip olduklarını vurgulayan Şimşek, “Hatta deneyimli ekibimiz giderek sağlık çalışanlarını da yönlendirebilir. Kit üretiminde yaklaşık 100 kişi çalışanımız var genetik laboratuvarımızda da 15 araştırıcımız var. İlk olarak burada virüsü yakalayabilecek özel dizayn sistemleri geliştiriliyor. Bu ilk aşama. Arkasından toz halinde üretim devam ediyor ve daha sonra sistemi burada makinelerde çalışıyor” ifadelerini kullandı.
Neşra Durmaz - Erdinç Türkcan
