D vitaminin kemik sağlığı haricinde başka hastalıkların tedavisinde kullanımı ile ilgili araştırmalar 2000 yılından itibaren hızla artmaya başladı. Bu noktada Amerikan Tabipler Birliği Dergisi’nde (JAMA) yayınlanan bir araştırmaya göre, potansiyel olarak güvenli olmayan miktarlarda D vitamini alan insan sayısında yüzde 2,8'lik bir artış yaşandığı ortaya konuldu. Ayrıca günlük 1000 IU veya daha fazla D vitamini alan kişilerin sayısı da yüzde 18 yükseliş gösterdi.
Son yıllarda kalp hastalığından kansere kadar her türlü hastalığı önlemek umuduyla D vitamini takviyeleri alınmaya başlayanlar için uzmanlardan uyarı geldi. D vitamini ve kalsiyumun kemik sağlığı için gerekli olduğu konusunda hem fikir olan uzmanlar, çok yüksek dozda alınmasının ise daha fazla fayda sağlamadığını dile getirdiler.
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Nişantaşı Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Murat Doğan, “D vitamininin güçlü kemikler oluşturmaya yardımcı olduğu tartışılmaz bir gerçek ama ne kadar alınması gerektiği konusu hep tartışmaya açık oldu. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki bilinenin tam tersi olarak aslında yüksek doz D vitaminin zararlı bir etkisi olabileceği belirtiliyor” dedi.
Türkiye’de de artış var
Türkiye’de de son zamanlarda yüksek ve gereksiz D vitamini kullanımının arttığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Murat Doğan şu uyarılarda bulundu:
“Çok yüksek dozlarda yani günde 25 bin IU D vitamini takviyesi alındığında, kalsiyum bozuklukları, böbrek fonksiyon bozuklukları ve yumuşak doku kalsifikasyonu görülebilir. Bazı kaynaklarda 4 bin IU dozun tolere edilebilir üst limit olduğu ifade ediliyor. Bağırsaklarda görülen Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi besinleri düzgün bir şekilde emmesini önleyen rahatsızlıkları olan kişiler ile gastrik bypass ameliyatı geçirenler yüksek dozda D vitamini alımına ihtiyaç duyabilirler. Ancak çoğu insanda yüksek dozlar gereksizdir ve potansiyel olarak zararlıdır. Yeterli olup olmadığından endişe ediyorsanız, günde 1000 IU gibi küçük veya orta miktarda D vitamini almak mantıklıdır.”
D vitamini takviyesini kimler almalıdır?
D vitamini takviyelerine kimlerin ihtiyacı olduğu konusuna da açıklık getiren Dr. Öğr. Üyesi Doğan, “Kış aylarında D vitamini alım dozu yaz aylarına oranla daha yüksek alınmalıdır. Yapılan bir çalışmaya göre okul çocuklarında alınması gereken dozun en fazla 2 bin IU’ya kadar olduğu belirtilmiştir. Dışarıda az zaman geçiren, güneş ışınlarından çok az faydalanan insanlar da yeterli dozda takviye almalıdırlar. D vitamini ‘güneş vitamini’ olarak adlandırılır. Vücut, güneşe maruz kaldıktan sonra D vitaminini üretir ve yaşlandıkça bu üretim azalır. 65 yaşın üzerindeki kişiler 20'li yaşlarında olanlara göre dörtte bir daha az D vitamini üretir. Bu durumda da yine bir uzman kontrolünde D vitamini takviyesi alınmalıdır” şeklinde açıklamada bulundu.
