Pandemiden önce de doğasever vatandaşlarca sıklıkla tercih edilen karavanlar, salgın sırasında tatillerini otel veya kalabalık tesislerde geçirmek istemeyenler tarafından en çok talep gösterilen alternatiflerden biri oldu. Doğaseverler, kendi araçlarını firmalardaki hazır karavan paketlerini satın alarak karavana dönüştürebiliyor ya da isterlerse firmalar tarafından hali hazırda karavana dönüştürülmüş araçları satın alabiliyor. Fiyatları 120 bin TL’den başlayan paketleri satın almak isteyen vatandaşlar, bu işi yapan firmalara başvurarak piyasadaki talebi neredeyse yüzde 300 arttırırken, talepteki bu artış sektörün daha da büyümesine neden oldu. Araçları karavana dönüştüren firmalar ise ürün tedarikinde sorunlar yaşamaya başladıklarını ifade etti.
“Bir aracı karavana çevirmek yaklaşık 1,5 ay sürüyor”
Eskişehir’de minibüs ve panelvan gibi araçları karavana dönüştüren firma sahibi Mehmet Yüksel, yapım süreçlerinden bahsetti. İki şekilde karavan ürettiklerini aktaran Yüksel, “Müşteri araçları oluyor. Hem onlar getiriyorlar araçlarını, hem kendi araçlarımızı alıp revize ediyoruz ve satıyoruz. Böylece iki şekilde de çalışıyoruz. Koltuklu bir araba bize geldiğinde komple demontajını yapıyoruz, dış aksesuarlarını yapıyoruz. Araç boyaya gidiyor, her arabamızı boyuyoruz çünkü araçları minibüs algısından kurtarmamız gerekiyor. Sonrasında elektrik tesisatı, yalıtımı, mobilyası, elektrik üst yapısı, su alt ve üst yapışı ve sonra da proje işleri oluyor. Son olarak artık satışa veya müşteriye teslimi oluyor. Bu işlemler, ortalama 1,5 ay sürüyor” diye anlattı.
“Talep yüzde 300 arttı, sektör büyüdü”
Pandemi ile birlikte vatandaşlardan gelen talebin yüzde 300 artış gösterdiğini belirten imalatçı Mehmet Yüksel, bu artışın sektördeki büyümeyi de beraberinde getirdiğini ifade etti. Araçları karavana dönüştüren firmaların artmasıyla birlikte ürün tedarikinde sorunlar yaşadıklarını dile getiren Yüksel, “Pandemiden sonra yüzde 300 gibi bir talep artışının yanı sıra üretim yüzde 3 bin arttı. Herkes bu sektöre girdi artık. Sektör şişti, yapan kazanıyor. Aracın içerisine yaklaşık yüz kalem yan ürün koyuyoruz; su deposundan tutun uydusuna kadar. Bunların tedariki eskiden çok kolaydı, şu an zorlanıyoruz. Belirli bir zaman veriyorlar, ‘bir ay sonra göndeririz’ diyorlar. Sektörde hali hazırda bulunan bizim gibi firmalar için böyle bir dezavantaj oluştu” ifadelerini kullandı.
“Standart fiyatlar 120 bin TL’den başlıyor”
Araçlarını karavan haline getirmek isteyenler için bu işin maliyetlerine değinen karavan imalatçısı, kullanılan malzemelerin değişkenlik gösterdiğini, bu durumda fiyatların da arttığını belirtti. Yüksel, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Dışarıdan bir araç geldiğinde, bir müşteri getirip aracı ‘bunu bana kaça yaparsın?’ dediğinde standart ürünlerle full paket 120 bin TL’den başlıyor, ancak o standart ürünlerin kalitesi değişiyor. Mesela bir ocak koyuyoruz 300 TL, başka bir ocak koyuyoruz 3 bin TL. Ya da bir tente yani güneşlik koyuyoruz, 2 bin TL’ye de var 12 bin TL’ye de var. Bunun gibi durumlar, fiyatları çok değiştiriyor. Bazen de bu full paketteki televizyon, klima gibi eşyaları müşterilerin istemediği oluyor. Bunları da koymadığımız zaman 120 bin TL’lik paketten silmeye başlıyoruz. En yüksek fiyata 260 bin TL’lik bir araç satmıştım, en üst fiyattan giden oydu.”
“Karavanın hitap ettiği yaş ortalaması düştü”
Karavanların hitap ettiği alıcı profilinden bahseden Mehmet Yüksel, pandemi ile bu grubun da değiştiğini aktardı. Vergilerde herhangi bir değişiklik olmadığını dile getiren Yüksel, “Eskiden emekli yaşındaki insanlar, emekli olmuş veya olmak üzere olan insan grubunun tercihiydi. Şimdi artık bu değişti. Daha çok gençleri görüyoruz. Vergi ve bakımlardan bahsedersek de bunlar panelvan ya da otobüsten dönüştüğü için yıllık fenni muayeneleri oluyor. Vergilerinde değişiklik olmuyor. Sigortaları eskiden 5-6 bin TL gibi çok uçuk fiyatlardı. Şimdi artık çok fazla araç olduğu için sigorta şirketleri de bundan para kazanmaya başladı ve artık bin 700 TL’den sigorta yaptırabiliyoruz. Bunun haricinde ekstra bir vergisi yok” dedi.
“Kamp yerlerindeki ücretler çok arttı”
Tatil beldelerindeki oteller yerine karavanlarını tercih eden vatandaşların bazı sorunlar yaşadığını söyleyen imalatçı Mehmet Yüksel, “Piyasada dolanan çok fazla karavan var ve insanlar tatil sezonunu yaz olarak algılıyor artık. Doğal olarak deniz kenarına gidiyorlar. Şimdi birçok yerde izin almadan kamp yapmak yasak, arabanızı rastgele bir yere çekip kamp atamıyorsunuz. Belli kamp yerlerine girmeniz lazım. Pandemiye kadarki dönemde 30-40 TL olan kamp yeri ücretleri şu an 150 TL oldu. Zaten bulamıyorsunuz, giremiyorsunuz; girseniz de sıkışık bir apartman gibi oluyor yani kamp yapmanın çok bir anlamı kalmıyor. Herkes bu durumdan mustarip” diye ekledi.
Mısra Ezginur Göçer - Kazım Ulusoy
