Kapalıçarşı Koruma Yaşatma ve Güzelleştirme Derneği Başkanı Halil Küpeli, 1500’lü yıllarda yapılan ve İstanbul’dakinden sonra Türkiye’nin ikinci büyük kapalı çarşısı olarak bilinen tarihi Kayseri Kapalıçarşı’nın 1990’lı yıllarda geçirdiği restorasyonda temelinin zibil denilen atıklarla doldurulduğunu iddia etti. Küpeli, en ufak yağmurda göle döndüğünü söylediği çarşının şiddetli bir depremde yıkılabileceğini öne sürdü.
Kayseri Tarihi Kapalıçarşı 1497’de Kayseri sancak beyi Mustafa Paşa’nın kapalı çarşı ve bedesten yaptırma kararı üzerine inşa edildi. İlk inşa edildiği dönemde 15 bölümden oluşan, ancak 1700’lü yıllarda meydana gelen büyük yangından sonra günümüze ancak 3 bölümü ulaşan Kapalıçarşı yaklaşık 600 esnafıyla Kayseri ticaretinin merkezi konumunda. Ancak Kapalıçarşı Koruma Yaşatma ve Güzelleştirme Derneği Başkanı Halil Küpeli, söz konusu tarihi yapının, güncellenmeyen kanunlardan dolayı tamirat ve onarımlarının yapılamadığını savundu. Telefonla bilgi aldığımız Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü yetkilileri ise Kapalıçarşı’ya dair ellerinde bekleyen herhangi bir iş bulunmadığını ifade etti.
“Dernek olarak yetkimiz yok, sorumluluğumuz var”
Temelde tarihi eserlerin korunmasına dair kanunun güncellenmemiş olmasından dolayı sıkıntı yaşadıklarını belirten Küpeli, “Dernek olarak elimizde hiçbir yetki yok. Kanunlar 1923’lerde hazırlanmış, bunlar güncellenmediği çok zorluk çekiyoruz. Yetki karmaşası var, Belediye Anıtlar Kurulu’na, Anıtlar Kurulu Büyükşehir Belediyesine, Büyükşehir Belediyesi Bakanlığa bağlı olarak çalışıyor. Biz, iki arada bir derede kalıyoruz. Sözümona adımız Kapalıçarşı Koruma Yaşatma ve Güzelleştirme Derneği olmasına rağmen hiçbir yetkimiz yok. Ama kanunlar nezdinde biz sorumluyuz. Herhangi bir kanun dışı işlem olduğu zaman Ağır Ceza’da yargılanıyoruz” dedi.
“Temel atıklardan oluşuyor”
17’nci yüzyılda büyük bir yangın geçirmiş olan ve 1990’lı yıllarda da temelden itibaren restorasyonu yapılmış çarşının temelinin sağlam olmadığını ileri süren Küpeli, “1990’lı yıllarda temelden restorasyona girmişler, malesef yapan müteahhit işin biraz kolayına kaçmış, şu anda Kayseri’ye bir yağmur yağdığı zaman Kapalıçarşı’nın temeli olmadığından ve zemini sağlam olmadığından ve atık su gideri olmadığından dolayı tüm yağmur suları bodrum katı olan esnaflarımızı mağdur edecek biçimde çarşımıza doluyor. Zibil dediğimiz atıkların üzerine kurulmuş bir çarşımız var. Allah göstermesin en kötü ihtimalle 4.1 şiddetinde bir deprem olsa inanın, Kayseri Kapalıçarşı’sı domino taşı gibi yıkılır” diye konuştu.
15 yıldır yazışma yapılıyor ama sonuç alınamıyor
Küpeli, temelden kaynaklı sorunlar ve büzlerin eskimesi nedeniyle en ufak yağmurda çarşının bodrumlarına su dolduğunu, ancak 2003 yılından bu yana yazışma yapmalarına rağmen, sorunun giderilmediğini ifade etti.
“Kanarya Sevenler Derneğinden farkımız yok”
Geçmiş dönemde Kültür ve Turizm Bakanlığı yapan Ertuğrul Günay döneminde, Tarihi Çarşılar Kanun Taslağı hazırlığına başlandığını ancak sonuçlanmadığını kaydeden Küpeli, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bizim yetkimiz yok, Dernekler Kanununa tabiyiz. Yani bugün bir Kanarya Sevenler Derneğinin tüzüğü ile Kapalı Çarşı Yaşatma, Koruma ve Güzelleştirme Derneğinin tüzüğü aynı. Bugün Avrupa’daki tarihi eserleri koruma kanunuyla bizimkisi çok farklı. Bizim ülkemizde SİT alanı dendiği zaman tüm yetkili kurumlar geri adım atıyor. Gücümüz yetmiyor, kurumları aşamıyoruz. 1923 yılında çıkan SİT Alanlarını Koruma Kanunu ile ilerliyoruz ve bunların değişmesini istiyoruz.”
“Belediyelerin de aşamadığı konular var”
Öte yandan, Büyükşehir Belediyesi ve Melikgazi Belediyesinin gayret ve destekleriyle çarşının bazı sorunlarına çözüm bulunduğunun altını çizen Küpeli, “Aslında Büyükşehir Belediyemiz olsun, Melikgazi Belediyemiz olsun Kapalıçarşı’nın sorunları öncelikli plan ve projelerin başında geliyor. Çalışmalar da yapıyorlar, bizden de fikir alıyorlar. Bazen ortak görüş beyan edebiliyoruz. Fakat dönüp dolaşıp yine aynı yere geliyoruz; maalesef bürokrasiyi, kanunları aşamıyoruz. Buranın yeniden restorasyonu demek, Kayseri’de ticaretin bitmesi demek. Oysa kısa vadeli çözüm yolları aranıp bulunabilir. Melikgazi Belediyemizin bu konuyla ilgili önemli çalışmaları var. Sayın Memduh Büyükkılıç başkanımıza bu konuda şükranlarımızı sunuyoruz. Hiçbir zaman Kapalıçarşı’dan maddi manevi desteğini esirgememiştir. Ama belediye başkanı da olsa, sonuçta kanunlarla iş yapmak zorunda. Bazen yeri geliyor, Sayın Başkanımızın da aşamadığı noktalar oluyor” ifadelerini kullandı.
“Yetkililer sorunları sahada birebir görmeli”
Yetkililerin sahadaki sorunları yerinde görmesini talep ettiklerini dile getiren Küpeli, “Tarihi eser bu şekilde korunmaz, bu şekilde yönetilmez. Buraları yöneten yetkili mercilerin sahaya inip bizlerle birlikte bu eserlerin temel sorunlarını birebir görerek, bunlara tanık olmalarını istiyoruz. İnanıyorum ki o zaman çözüm yolu daha çabuk bulunur” diye konuştu.
